ispicamúrina , nf: ispigamúrina, spigamurra Definizione genia de erba chi faet un'ispighighedha a bisura de trigu bíciu / èssere che ispica murra = ifadosos (s'i. si che daet in mesu de pilos, bestimenta, lana e gai e punghet in sa carre) Sinonimi e contrari erbagabidhuda Frasi su trigu est creschindhe neuladu coment'e ispiga múrina Terminologia scientifica rba, Dasypirum villosum Etimo srd.
ispicàre , vrb: ispigai,
ispigare,
spigai Definizione
bogare o fàere s'ispiga (nau de erbas e laores); cricare e arregòllere (in terras angenas) ispiga e fintzes olia o àteru, de su chi abarrat coigiau in terra de un'incúngia apustis chi che dh'ant arregorta is meres
Sinonimi e contrari
iscabidhai,
iscabissare,
ispighire
/
irrestujare
Frasi
custu laore no bi at ispigadu ◊ s'erba a úrtimos de beranu est totu ispighendhe ◊ su labore est cumintzandhe a ispicare ◊ in veranu ispicant sos lavores, istojat su triozu fioriu
2.
puzones s'isparghiant in sa terra messada a ispigare ◊ minnannu no perdoneit mai a sas puzones e ne a sas pòveras de ispigare a fura ◊ pustis collida s'olia, bi colat zente ispighendhe ca bi ndhe torrat a rúere ◊ dèu a piciochedhu seu andau a ispigai, a bodhí tomàtigas
Cognomi e Proverbi
prb:
chini no podit messai ispigat
Etimo
ltn.
spicare
Traduzioni
Francese
épier,
monter en épi,
glaner
Inglese
to glean
Spagnolo
to glean espigar
Italiano
spigare,
spigolare
Tedesco
Ähren aussetzen,
Ähren auflesen.
ispicàre 1 ispicài
ispicèche, ispicécu , agt, nm: ispitzeche, ispitzecu, spissecu Definizione chi o chie est de manu istrinta, arrestigu, ma fintzes pibincosu, arrisparmiadore Sinonimi e contrari aggantzadu, ingurdone, ispítziga, limidu, susuncu, tingiosu, tzecosu / isperzecu, mendhecosu, pibincosu 2. su ciculate chi mi aiant dadu a prémiu che l'aio leadu a s'asilo pro fagher bídere cantu fia ispiceche (S.Patatu) 3. su pane assutu no ti praghet… mancari pòberu ses fintzas ispitzeche! Etimo itl.t spizzecca.
ispicète , nm Definizione persona lestra, ispícia, chi coitat faendho.
ispichichèdha , nf: ispighighedha, spighixedha Definizione min. de ispica, ispiga pitica.
ispichílla , nf Definizione abbrodu, ricamu a ispighighedha fatu cun s'agu, po bellesa, in bestimentu.
ispichítos ispecítos
ispiciàre ipigiàre
ispicioródhu , agt, nm Sinonimi e contrari arrembambiu, iscantaradu.
ispicíre , vrb rfl Definizione fàere impresse, a sa lestra Sinonimi e contrari afiliatare, atoliare, ipigiare, spodhai.
ispíciu , nm: ispégiu,
ispígiu,
ispixu 1 Definizione
imbidru (o fintzes àteru materiale lisu meda e lúghidu) ue faet a si abbaidare ca torrat agoa totu is ràgios de sa lughe ammostandho giustu giustu su chi portat ananti
Sinonimi e contrari
ttrs. ipíciu
/
ispligu
Frasi
addescàndhela che una criatura, aviat fatu sa crapita a manna e lúchida che ispíciu
Traduzioni
Francese
glace,
miroir
Inglese
mirror
Spagnolo
espejo
Italiano
spècchio
Tedesco
Spiegel.
ispíciu 1 , agt: ispitzu,
spíciu 1 Definizione
chi ndhe ispodhat, faendho sa cosa, chi faet impresse (fintzes tropu): nau de cosa, chi si faet a sa lestra / fàghere a s'ispícia = chentza pessare a su chi ndhe podet bènnere, chentza istare a su duiddui
Sinonimi e contrari
lestru
| ctr.
adasiau,
cagallente,
immajonadu
Frasi
faghindhe su casu est ispíciu, pràtigu e coitat ◊ su díciu narat giaru e ispíciu: ómine longu, su chi est sàpiu est raru ◊ est unu pitzinnu ispíciu che tiligherta ◊ a manigare at postu pane e casu ca fit cosa ispícia ◊ de su cuntentu est ispitzu che grillu
2.
no tenzo s'avesu de andhare gai a sas ispícias cun sas féminas!◊ a s'ispitza andhas e che batus cudha cosa
Etimo
itl.
spiccio.
Traduzioni
Italiano
sbrigativo
ispíciu 2 , nm Definizione
s'ossu de su petorru, s'ossu neuladori o punta de sa petorra, in mesu de petorras, postu de longu, ue si atóbiant is costas: a logos dhi narant puntórgiu
Frasi
s'ischides ite at fatu sant'Andria bi ndh'at de lu pistare intro de su níciu e segàreli s'ossu de s'ispíciu! (P.Capece)
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
sternum
Inglese
breastbone
Spagnolo
esternón
Italiano
stèrno
Tedesco
Brustbein.
ispiciulàre , vrb: ispissulai,
ispissulare,
ispitulare,
ispituliare,
ispitzuai,
ispitzulai,
ispitzulare,
spiciuai Definizione
giare ispítzulos cun is pódhighes, giare cropighedhos cun su bicu (nau de is pigiones), segare calecunu orrughedhu de cosa papandho cun pagu gana o deasi a su tasta tasta; púnghere comente faent unos cantu bobbois / ispitzuai s'apititu = pònnere o fagher bènnere fàmine; ispitzulai is cordas = tocare sas cordas pro sonare
Sinonimi e contrari
biculare,
ispitudhare,
ispitzicorvare,
papai,
pissulai,
piticare,
púnghere,
spribillonai
Frasi
dh'at ispitzulau un'àrgia, unu càvuru ◊ cussus chi beniant ispitzulaus de s'àrgia fiant giai sèmpiri is trabballadoris de sa terra ◊ sos corbos l'ispitúlient! ◊ sa musca est ispissulendi ◊ chi ispítzulent e chi papent! ◊ lassa sa figu, puzone, lassa su dh'ispitzulare!
2.
ispítzulu is cordas de su coru po chi s'intendant is sonus fintzas a innia (P.Testa)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pincer
Inglese
to pinch,
to sting
Spagnolo
pellizcar,
picar,
picotear
Italiano
pizzicare
Tedesco
kneifen.
ispicocàu , agt Sinonimi e contrari ischerbedhadu, istoinau, macu, médiu.
ispiconàre , vrb: ispiconzare Definizione trebballare a picu, bogare de fundhu, de s'arraighina, tupas e matighedhas, pruschetotu comente si faet marrandho terrenu po semenare a laore Sinonimi e contrari irradichinare, scotzedhai, sderrexinai Frasi giajos e bisajos mios in cussas terras fint sempre a gherra, sempre ispiconendhe.
ispicòne ispacòne
ispicòne 1 , nm Sinonimi e contrari àncara, càncara 1, croco, frontissa, grafale Etimo ctl., spn. espigó, espigón.
ispicòne 2 , nm Definizione
arraighina a bisura de fustinaga, grussa in pitzu e sèmpere prus fine in bàsciu; sa parte grussa e de mesu de is arraighinas
Sinonimi e contrari
soca 1
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
pivot
Inglese
taproot
Spagnolo
raíz fusiforme
Italiano
fittóne
Tedesco
Hauptwurzel.