ispidighédhu , nm Definizione min. de ispidu, ispidedhu.
ispídine, ispidínu, ispídinu , agt Definizione
chi est o intrat che ispidu, chi paret un'ischidone, fine e puntudu, o (nau de gente) làngiu / intrare a i. = intrare a fundhu meda, che ispidu
Sinonimi e contrari
intradori
/
iltrízile,
lagnu,
marriu
Frasi
mama fit ispídine che canna, bella, dereta che bandhela in corte ◊ est unu zòvanu ispídinu de carena
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pénétrant,
émacié
Inglese
pale,
acute
Spagnolo
agudo,
demacrado
Italiano
penetrante,
aguzzo,
smunto
Tedesco
spitz,
abgemagert.
ispidòne , nm Definizione ischidone mannu.
ispidonèra , nf Definizione tauledha a gàncios po apicare ispidos, gantziera po ischidones.
ispídu , nm: ispitu,
spidu Definizione
cantu de linna, o de ferru, fine, longu, puntudu a un'ala, po ifrichire petza de orrostire: a logos dhu narant sazu / min. ispidedhu, ispidighedhu
Sinonimi e contrari
ischidone,
ischirru 2
/
cdh. spitu
Modi di dire
csn:
(nadu de ccn.) pàrrere in punta de i. = tènniri iscinitzu, pistighinzu, èssere orioladu pro carchi cosa, prontu a tucare, che pilloni in punta de pértia; faedhare a ispidedhinu = faedhare in manera arterada, a dirbetu, cun afuta; ispidos de fogu! (a frastimu) = lampos
Frasi
mi seo afrituridu a su fogu girèndhemi totora che peta chi s'arrustit in s'ispidu (Grolle)
2.
no sunt mancu ispidos, no, chi no los podes ingullire! ◊ e ite ti dao, ispidos, a manigare?! ◊ cudhu zòvanu fit sétzidu che in ispidos arrejonendhe cun duas piciocas bellas che fiore
Etimo
ltn.
*spitu
Traduzioni
Francese
broche
Inglese
spit
Spagnolo
espetón,
asador
Italiano
spièdo
Tedesco
Spieß.
ispiduciàre , vrb: ispreducare, ispriducare Definizione illimpiare de su preugu Sinonimi e contrari ispiogare.
ispiegàe, ispiegài, ispiegàre , vrb: spiegai Definizione
nàrrere sa matessi cosa a manera de arresurtare crara, de si pòdere cumprèndhere e ischire méngius, fintzes solu nàrrere, contare
Sinonimi e contrari
acrarai,
isplicare,
nàrrere
Frasi
ispiegant a cudha pisedha ite deviat fàghere ◊ fit unu chi cumprendhiat, favedhabat e ispiegabat sas cosas ◊ si fuit postu a ispiegare sa diferéntzia tra sa crésia de S'Acarza e sa crésia de Otana ◊ is amigus ti ant a ispiegai cosas chi no as cumpréndiu ◊ candu su Maistu si dh'iat ispiegau, Luisicu fut abarrau pentzamentosu
2.
si ndh'est bénnida s'ora de sa parténtzia, ma no ti poto ispiegare totu!
Etimo
itl.
spiegare
Traduzioni
Francese
expliquer
Inglese
to explain
Spagnolo
explicar
Italiano
spiegare
Tedesco
erklären.
ispiegassiòne, ispiegatziòne, ispiegatziòni , nf: ispricascione,
spiegatzioni Definizione
totu su chi si narat po fàere a cumprèndhere, o cumprèndhere méngius, una chistione, una cosa
Sinonimi e contrari
ispricada,
ispricu 2,
ixarimentu
Frasi
naro, a bos dare noa ispricascione, chi benzemus a una terra muda chi no at peruna cultivascione ◊ telèfonant po dare ispiegatziones, po pedire e dare cussizos ◊ at a fai bèni a donai a is pipius totus is ispiegatzionis ◊ nosi ant fatu un'ispiegatzione naendho chi dognunu istet atentu
Traduzioni
Francese
explication,
éclarcissement
Inglese
explanation
Spagnolo
explicación
Italiano
spiegazióne,
chiariménto
Tedesco
Erklärung.
ispièna, ispiène , nf, nm: isprene,
ispreni,
spreni Definizione
arremu in bentre, asuta de is costas de fundhu, a manca: est una genia de gràndhula (o néula) chi pigat parte a fàere su sàmbene (a bortas faet a dolidura, currendho); a logos, s'ispiene est sa bresca, su pane de su mele comente dhu faet s'abe
Sinonimi e contrari
ttrs. ipiena
Modi di dire
csn:
zúghere isprene = èssiri fortis, de naturali forti, coragiosus, alientosus; isprene de mata = una zenia de antunna, tosta, chi essit de ladu in truncos de àrbures
Frasi
apemus isprene e no vilesa pro chi in su bene siemus de un'intesa! ◊ lampu cantu curret, cussu: no giughet ispiene!…◊ chi portas ispreni, naradhu poita ses mellus tui!◊ donadhi coràgiu e ispreni po chi mutetus ndi potzat tessi! (Danese)◊ a poderai in cussus logus tocat a tenni ispreni diaderus!◊ su dutore ti tocat fídigu e ispiena
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
splene(m)
Traduzioni
Francese
rate
Inglese
spleen
Spagnolo
bazo
Italiano
milza
Tedesco
Milz.
ispietàre , vrb Definizione budhire su casu po dhu manigiare a dhi cambiare fatura o forma Etimo srd.
ispiferàdu, ispiferràdu , agt Sinonimi e contrari strambecu Frasi cussa fit una bidha istrambótica e ispiferrada (Ptz.Mura) Etimo itl. spifferato.
ispíga ispíca
ispíga 1 , nf Definizione sa coa puntuda de una ferramenta chi s'intrat in màniga curtza Sinonimi e contrari spigoni.
ispigadòra , nf Definizione fémina chi po bisóngiu arregollet de terra s'ispiga orruta messandho Sinonimi e contrari ispigadrixi Etimo srd.
ispigadòre ispicadòre
ispigadríxi , nf: spigadrixi Definizione fémina chi andhat a ndhe arregòllere s'ispiga de terra in is laores messaos Sinonimi e contrari ispigadora, stuladori Frasi is ispigadrixis depiant bodhiri s'ispiga e passai s'àcua a is messadoris in sa tenta Etimo srd.
ispigadúra ispicadúra
ispigài ispicàre
ispigajólu , agt, nm Definizione chi o chie po bisóngiu arregollet s'ispiga orruta a terra in is messas angenas Sinonimi e contrari ispicadore Frasi sa fémina ispigajola li fit infatu totuganta s'incunzera Etimo srd.
ispigamúrina ispicamúrina