ispidighédhu , nm Definitzione min. de ispidu, ispidedhu.
ispídine, ispidínu, ispídinu , agt Definitzione
chi est o intrat che ispidu, chi paret un'ischidone, fine e puntudu, o (nau de gente) làngiu / intrare a i. = intrare a fundhu meda, che ispidu
Sinònimos e contràrios
intradori
/
iltrízile,
lagnu,
marriu
Frases
mama fit ispídine che canna, bella, dereta che bandhela in corte ◊ est unu zòvanu ispídinu de carena
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pénétrant,
émacié
Ingresu
pale,
acute
Ispagnolu
agudo,
demacrado
Italianu
penetrante,
aguzzo,
smunto
Tedescu
spitz,
abgemagert.
ispidòne , nm Definitzione ischidone mannu.
ispidonèra , nf Definitzione tauledha a gàncios po apicare ispidos, gantziera po ischidones.
ispídu , nm: ispitu,
spidu Definitzione
cantu de linna, o de ferru, fine, longu, puntudu a un'ala, po ifrichire petza de orrostire: a logos dhu narant sazu / min. ispidedhu, ispidighedhu
Sinònimos e contràrios
ischidone,
ischirru 2
/
cdh. spitu
Maneras de nàrrere
csn:
(nadu de ccn.) pàrrere in punta de i. = tènniri iscinitzu, pistighinzu, èssere orioladu pro carchi cosa, prontu a tucare, che pilloni in punta de pértia; faedhare a ispidedhinu = faedhare in manera arterada, a dirbetu, cun afuta; ispidos de fogu! (a frastimu) = lampos
Frases
mi seo afrituridu a su fogu girèndhemi totora che peta chi s'arrustit in s'ispidu (Grolle)
2.
no sunt mancu ispidos, no, chi no los podes ingullire! ◊ e ite ti dao, ispidos, a manigare?! ◊ cudhu zòvanu fit sétzidu che in ispidos arrejonendhe cun duas piciocas bellas che fiore
Ètimu
ltn.
*spitu
Tradutziones
Frantzesu
broche
Ingresu
spit
Ispagnolu
espetón,
asador
Italianu
spièdo
Tedescu
Spieß.
ispiduciàre , vrb: ispreducare, ispriducare Definitzione illimpiare de su preugu Sinònimos e contràrios ispiogare.
ispiegàe, ispiegài, ispiegàre , vrb: spiegai Definitzione
nàrrere sa matessi cosa a manera de arresurtare crara, de si pòdere cumprèndhere e ischire méngius, fintzes solu nàrrere, contare
Sinònimos e contràrios
acrarai,
isplicare,
nàrrere
Frases
ispiegant a cudha pisedha ite deviat fàghere ◊ fit unu chi cumprendhiat, favedhabat e ispiegabat sas cosas ◊ si fuit postu a ispiegare sa diferéntzia tra sa crésia de S'Acarza e sa crésia de Otana ◊ is amigus ti ant a ispiegai cosas chi no as cumpréndiu ◊ candu su Maistu si dh'iat ispiegau, Luisicu fut abarrau pentzamentosu
2.
si ndh'est bénnida s'ora de sa parténtzia, ma no ti poto ispiegare totu!
Ètimu
itl.
spiegare
Tradutziones
Frantzesu
expliquer
Ingresu
to explain
Ispagnolu
explicar
Italianu
spiegare
Tedescu
erklären.
ispiegassiòne, ispiegatziòne, ispiegatziòni , nf: ispricascione,
spiegatzioni Definitzione
totu su chi si narat po fàere a cumprèndhere, o cumprèndhere méngius, una chistione, una cosa
Sinònimos e contràrios
ispricada,
ispricu 2,
ixarimentu
Frases
naro, a bos dare noa ispricascione, chi benzemus a una terra muda chi no at peruna cultivascione ◊ telèfonant po dare ispiegatziones, po pedire e dare cussizos ◊ at a fai bèni a donai a is pipius totus is ispiegatzionis ◊ nosi ant fatu un'ispiegatzione naendho chi dognunu istet atentu
Tradutziones
Frantzesu
explication,
éclarcissement
Ingresu
explanation
Ispagnolu
explicación
Italianu
spiegazióne,
chiariménto
Tedescu
Erklärung.
ispièna, ispiène , nf, nm: isprene,
ispreni,
spreni Definitzione
arremu in bentre, asuta de is costas de fundhu, a manca: est una genia de gràndhula (o néula) chi pigat parte a fàere su sàmbene (a bortas faet a dolidura, currendho); a logos, s'ispiene est sa bresca, su pane de su mele comente dhu faet s'abe
Sinònimos e contràrios
ttrs. ipiena
Maneras de nàrrere
csn:
zúghere isprene = èssiri fortis, de naturali forti, coragiosus, alientosus; isprene de mata = una zenia de antunna, tosta, chi essit de ladu in truncos de àrbures
Frases
apemus isprene e no vilesa pro chi in su bene siemus de un'intesa! ◊ lampu cantu curret, cussu: no giughet ispiene!…◊ chi portas ispreni, naradhu poita ses mellus tui!◊ donadhi coràgiu e ispreni po chi mutetus ndi potzat tessi! (Danese)◊ a poderai in cussus logus tocat a tenni ispreni diaderus!◊ su dutore ti tocat fídigu e ispiena
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
splene(m)
Tradutziones
Frantzesu
rate
Ingresu
spleen
Ispagnolu
bazo
Italianu
milza
Tedescu
Milz.
ispietàre , vrb Definitzione budhire su casu po dhu manigiare a dhi cambiare fatura o forma Ètimu srd.
ispiferàdu, ispiferràdu , agt Sinònimos e contràrios strambecu Frases cussa fit una bidha istrambótica e ispiferrada (Ptz.Mura) Ètimu itl. spifferato.
ispíga ispíca
ispíga 1 , nf Definitzione sa coa puntuda de una ferramenta chi s'intrat in màniga curtza Sinònimos e contràrios spigoni.
ispigadòra , nf Definitzione fémina chi po bisóngiu arregollet de terra s'ispiga orruta messandho Sinònimos e contràrios ispigadrixi Ètimu srd.
ispigadòre ispicadòre
ispigadríxi , nf: spigadrixi Definitzione fémina chi andhat a ndhe arregòllere s'ispiga de terra in is laores messaos Sinònimos e contràrios ispigadora, stuladori Frases is ispigadrixis depiant bodhiri s'ispiga e passai s'àcua a is messadoris in sa tenta Ètimu srd.
ispigadúra ispicadúra
ispigài ispicàre
ispigajólu , agt, nm Definitzione chi o chie po bisóngiu arregollet s'ispiga orruta a terra in is messas angenas Sinònimos e contràrios ispicadore Frases sa fémina ispigajola li fit infatu totuganta s'incunzera Ètimu srd.
ispigamúrina ispicamúrina