istanzarólu , nm Sinonimi e contrari barrachinu, sidellu Terminologia scientifica stz Etimo srd.
istanzíre , vrb: istinzire Definizione tupare is istampighedhos de un'istrégiu po no pèrdere; pònnere a modhe is carradas innanti de dhue pònnere su binu po chi si ufrent a manera de no ndhe pèrdere Sinonimi e contrari istagnai Frasi at istinziu sos mojos Etimo itl. stagnare
istànzu istàgnu
istànzu 1 istàgnu 1
istapàre , vrb: istupai,
istupare,
istupari,
stapai Definizione
tròchere su tapu o fintzes àteru chi si ponet a tupone e no lassat passare sa cosa; essire totinduna de calecunu logu, andharesindhe impresse
Sinonimi e contrari
stuponai
| ctr.
tapai
Frasi
istupade s'ampulla e betade! ◊ che cheret istupada s'abba de sa bartza pro abbare s'iscra ◊ istupàdebbos bene sas orijas! ◊ andhaias a s'ortu a che istupare s'abba de sa cora ◊ cheret istupadu su cundhutu ca s'abba no colat ◊ a mi dhu istupas su lavandinu?
2.
istupa a fora! ◊ dae un'otorinu ndhe istupant duas pisedhutzas ◊ eh, tui istupandi meda a foras cun sa màchina sentza de castiai si ndi est passendi àtera!…◊ nci fut istupau che unu bentu ◊ su bentu che istupat fúrridu urulendhe ◊ che so istupadu a chircare comente mi so sapidu chi mancaiat su bestiàmine
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déboucher,
débusquer
Inglese
to unclog,
to uncork,
to come out
Spagnolo
destapar,
descorchar
Italiano
stappare,
sturare,
stasare,
sbucare
Tedesco
entkorken,
ausräumen,
herauskommen.
istàpidu, istàpiu , bvrb Definizione a logos est su pps. de su vrb. èssere (chi dhu pigat de istare/istai) Sinonimi e contrari istadu, istétiu Frasi est po more de sa fertilidade chi dhue at istàpiu bidhas medas, in cue ◊ ant a èssere istàpios mancu chentu metros a che imbàtere (D.Boeddu)◊ est istàpia una cosa curiosa pràcia a totus (C.Argiolas)◊ cantu iat a èssi istàpiu bellu a si frimmai in cussus logus! ◊ ite fuit istàpidu a èssere babbu? ◊ Zuanni fuit istàpiu lestru betandhe su latzu po acapiare su pudhecu (R.Arca)
istàre iltàre
istàre 1 , nm Definizione
tàula, pianu de unu parastàgiu
Frasi
unu parastazu a tres istares (G.F.Sedda)
Traduzioni
Francese
étagère,
rayons
Inglese
shelf
Spagnolo
estante
Italiano
ripiano
Tedesco
Fach.
istarédhu , nm: istarellu, staredhu Definizione genia de istrégiu, nau fintzes in su sensu de css. istrégiu (ma unu pagu cun ifadu) Sinonimi e contrari ammeróculu, isterzu 2. e totu custos istarellos, imbia? collichelos! Etimo itl. starello.
istarellàre , vrb: staredhai Definizione betare cosa de un'istrégiu a s'àteru, prus che àteru coment'e cosa chentza imprastu (o nau po cosa cunsiderada deasi) Frasi ite ses istarellendhe? làssala inue est cussa cosa! Etimo srd.
istaréllu istarédhu
istàri , nm: stari Definizione dominàriu, domu manna Frasi is istaris de Castedhu de susu funt apiculaus in sa costera.
istariàlzu , nm: isteralzu,
isteriarzu,
osteriàrgiu*,
stariàrgiu Definizione
chie tenit sa staria o pasada po arrecire e pònnere gente furistera a crocare e fintzes po papare
Sinonimi e contrari
arbergadore
Frasi
si calchi bolta bufamus binu malu, sa neghe l'at tota s'isteriarzu ◊ in logu sou faghet s'istarialzu
Traduzioni
Francese
aubergiste
Inglese
host,
hotelkeeper
Spagnolo
mesonero,
posadero
Italiano
òste,
albergatóre
Tedesco
Wirt.
istarragàtu , nm Definizione boghes de animales Sinonimi e contrari irgràmiu, istríulu Frasi in coile intendes totu is istarragatos de is tzerpias (E.Nieddu)◊ sa note s'intendent istríulos e istarragatos lexos.
istarràsciu , nm: sdarràsciu Sinonimi e contrari
carràschiu,
grúspidu,
iscaràsciu,
larodhu,
salchedha,
scupidura,
seca,
spudu,
tòllere
Frasi
su minadori, béciu, est tussendi a istarràscius
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
graillon,
crachat
Inglese
spit
Spagnolo
gargajo
Italiano
scaràcchio
Tedesco
Schleim.
istarrúdu , nm: isturrudu,
sturrudu Definizione
genia de torrada de àlidu a tzàcurru, prus che àteru cun sa buca
Sinonimi e contrari
istúrridu*,
isturrúsciu
Traduzioni
Francese
éternuement
Inglese
sneeze
Spagnolo
estornudo
Italiano
starnuto
Tedesco
Niesstoß.
istarviàre , vrb: istrabiare, istraviai, istraviare 1, straviai Definizione ispèndhere o pònnere sa cosa chentza ndhe perdimentare, cricandho de ndhe pònnere prus paga, manigiare sa cosa a régula; pigare cun arrispetu o contivígiu po no fàere dannu o nòghere Sinonimi e contrari acolomizare, aorrai, arresparmiai, avitare / parpare Frasi m'istràbiant cada ghetada de manu ◊ no istràviant cuidau e trabballu po ispàrgiri su sèmini de sa paràula de Deus ◊ sas màchinas nos istràviant suore ma catzant velenu 2. lis at fatu secare sos archiles a sos cavadhos, istarviàndhendhe una chentina Etimo ctl. estalviar.
istàscia , nf: istassa, istàssia Definizione su istare, su abbarrare firmos, sèmpere de unu matessi betu o manera, sighindho a fàere sa matessi cosa, o de su matessi pàrrere Sinonimi e contrari abarru, firmesa, giudísciu, tinnu / càdara Frasi martu est gadhighinosu: no at istàssia (G.Piga)◊ sos sónnios no ant istassa: no istas in su matessi locu, ti ses pérditu, ses foras de domo, ti torrant a pitzinnu minore… (B.Bandinu) 2. mamma pediat chin istàscia solu pro sos fizos, si aiant bisonzu.
istasèra, istasèro , avb Definizione
custu sero, su sero de oe, oe a mericedhu, a primu note
Sinonimi e contrari
oesero
Frasi
pioet istasera e càglio ca no lughet su sole (G.Orgolesu)◊ istasero bi est sa riunione pro sa festa ◊ a domo torro istasero
Terminologia scientifica
tpc
Traduzioni
Francese
ce soir
Inglese
this evening
Spagnolo
esta noche
Italiano
staséra
Tedesco
heute abend.