piàli peàle
piallédhu , nm Definizione genia de prana pitica Terminologia scientifica ans.
piamàdre , nf Definizione una de is tres medhighinas, su pigighedhu chi ammontat su crebedhu e su meudhu, su chi est apicigau a sa massa nervosa Terminologia scientifica crn.
piàna , nf: abeana* Definizione puzoni birdi o rúndini murinisca, genia de pigione, matucu, chi si papat s'abe Sinonimi e contrari abiàrgiu, abioi, apiaresu, marragau, miàrgiu, pranedha Cognomi e Proverbi smb: Piana Terminologia scientifica pzn, merops apiaster.
piàna 1 , nf: plana,
prana Definizione
aina de is fusteris po allisare linnàmene, manigiada a manu o a màchina / p. cun tàgliu a mesu circu = prana pro fàghere gurnisas tundhas; p. grussa = prana manna, de segare a pígiu grussu; sciundarola = prana astrinta; p. de fógliu de paperi = donniuna de is duas afaciadas de unu fógliu
Sinonimi e contrari
sumentu
Cognomi e Proverbi
smb:
Piana
Terminologia scientifica
ans
Etimo
ctl.
plana
Traduzioni
Francese
rabot,
raboteuse
Inglese
jointer plane
Spagnolo
cepillo
Italiano
pialla
Tedesco
Hobel.
piancarédhu peincanédhu
pianèdha , nf Definizione pedale de su telàrgiu Sinonimi e contrari peanas, peganzolas Frasi bancos de telarzos e tacheris, insúlios, manuntas, pianedhas, ispolas, càscias sunt totu cosas fatas de linna.
pianèdha 1 , nf Definizione istrégiu de terra Sinonimi e contrari lebbreri, scifedha, tavania Terminologia scientifica stz.
pianèlla , nf Definizione arregiola fata in forma de téula ciata po teulada, o fintzes po pomentos Sinonimi e contrari arragiola, pranita, telutza.
pianelladòre , nm Definizione maistu de muru àbbile po arregiolare, chi arregiolat pomentos e muros.
pianelladúra , nf Sinonimi e contrari arregioladura, impamentadura Etimo srd.
pianellàre , vrb: apianellai Definizione pònnere is arregiolas a pomentos e muros Sinonimi e contrari arrazolare, allosai, apamentae, impianellare.
pianèsa , nf Definizione
su èssere de su logu bene in paris, parighinu, de totunu paris, chentza fossos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
planéité
Inglese
flatness
Spagnolo
lo plano
Italiano
piattézza,
pianézza
Tedesco
Ebenheit.
pianèta , nm Definizione in su sistema solare, donniunu de is corpos mortos (in su sensu chi no funt inchesos e si bient po sa lughe chi arrecint de su Sole e torrant agoa), genia de mundhos, chi si movent a inghíriu de su Sole a distàntzia diferente s'unu de s'àteru Sinonimi e contrari istedhatzu Frasi Americanus e Russus cun bellas navis ispatzialis funt cumpudendi is pianetas Terminologia scientifica str.
piànghere , vrb: plàngere,
plàngiri,
pràgnere,
pràngere,
prànghede,
prànghere,
prànghiri,
prangi,
pràngiri Definizione
lambrigare a meda po dispraxere o dannu mannu, dolore forte, fintzes su si dispràxere, su si chesciare de ccn. cosa; dhu narant fintzes de sa bide pudada chi bogat abba, giai in tira
Sinonimi e contrari
ciànghere,
lacrimare
| ctr.
arríere
Modi di dire
csn:
pònneresi, imbucare, iscapare, istucare a prànghere = cummentzai a pràngiri, nau de chini no aguantat disprexeri o bollit a dhu lastimai; prànghere a curriolu, pràngiri a corrinus, pràgnere a torou = a boghes, a órrios; pràngiri a paracu obertu, che funtana, comenti e unu vitelledhu = prànghere a meda; prànghere a pilu isortu (nau de féminas)= a pilus calaus, iscapiaus, atitendi; pràngiri a disimàniu = meda de si che abbadherigare, de si che ammustèrchere; su bistiri dhi prangit apitzus = li falat male, no li deghet; pràngheresi de ccn. cosa = pràngiri po ccn. cosa; est a bi prànghere = su dannu, su mali in cussu logu est aici meda chi fait a pràngiri
Frasi
si mi faghes cussu la pranghes! ◊ tanno pragno che pòberu ispíritu ci circat in su monte su perdonu ◊ una frusua… dànghiri, e m'iscapat a prànghiri! ◊ si dhu bient pragnenno, nemos faet s'atrivida de dhi dare atentzione, a su mischinu! ◊ non prangazas! ◊ it'est un'ómine chi pranghet? unu corru est!
2.
custu logu cheret prantu de comente est male contzu! ◊ faghes su male e apustis ti ndhe pranghes: pessabbei innantis! ◊ candho at ischidu sa chistione si ndh'est totu prantu
3.
sa bíngia no tocat a dha pudai a trigadiu, ca prangit tropu e dhi fait mali
Etimo
ltn.
plangere
Traduzioni
Francese
pleurer,
plaindre
Inglese
to weep
Spagnolo
llorar
Italiano
piàngere,
compiàngere
Tedesco
weinen,
beweinen.
pianghidòra , nf Definizione fémina chi atitat, cantat su mortu Sinonimi e contrari atitadora, atitadrixi Etimo srd.
pianghijólu , agt: pranghijolu Definizione
chi acostumat a prànghere, chi pranghet po dónnia cosighedha
Sinonimi e contrari
piantinosu,
pranghicosu,
pranghinache,
prantueri
Frasi
sa pitzinna fit pranghijola, la giuchiaimus semper a passizare ◊ su pitzinnu fit pranghijolu e no parabat ne a die e ne a note ◊ de naturale su pitzinnu fit pranghijolu e dirredhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pleurard,
geignard
Inglese
moaner
Spagnolo
llorón
Italiano
piagnóne
Tedesco
Jammerer.
piàngia , nf Definizione genia de aparatu po ingòllere is santos chi bogant in crufessone / tenni a ccn. che santu in p. = cun arrespetu mannu Sinonimi e contrari letera, létia, peàngela, prana 1.
pianísta , nm Definizione chie sonat o est àbbile a sonare su pianuvorte.