petzíta , nf Definizione petza minore / p. de casu = fresa, pischedhu piticu de casu, màtula Sinonimi e contrari petzizola Terminologia scientifica csu.
petzizàghi , avb Definizione petzi za chi… = si no est a nàrrere chi…
petzizòla , nf Definizione petza minore / p. de casu = fresa, pischedhu piticu de casu, màtula Sinonimi e contrari petzita Terminologia scientifica csu.
petzòla , nf Definizione fresa, forma pitica de casu.
petzólu petólu
pétzu , nm Definizione
truncu mannu de linna, longu e no tanti grussu, pruschetotu segau a serra, chi ponent po agguantare ccn. cosa grae meda o de pòdere pigare pesu grae (es. teulada, intaulau)
Sinonimi e contrari
biga,
trae
/
terrinu
Modi di dire
csn:
p. de terra = terrinu; petzus lauraus = terras prenas; èssiri p. de furca = malu, trassosu, malafatore; petzu de giòvunu, de ómini = zòvanu, ómine mannu meda; petz'e ogu che pira = ogros maduros
Frasi
si at béndhidu totu, finas tàulas e petzos de sa domo ◊ l'ant àpidu impicadu a unu petzu ◊ ballendhe si àlciat e si pesat fin'a tocare su petzu: est a bídere lezeresa! ◊ sa barraca fiat fata totu a petzus mannus de tziníbiri
2.
gràscias a Deus so como betzu mannu, sempre, però messendhe in petzu meu ◊ in su petzu chi bi ponzo trigu, ista seguru chi trigu bi ponet!
3.
nci at petzu de giòvunu artu cantu su campanili
Etimo
itl.
pezzo
Traduzioni
Francese
poutre,
pièce de terre
Inglese
gilder,
piece of ground
Spagnolo
viga,
parcela
Italiano
trave,
appezzaménto
Tedesco
Balken,
Grundstück.
pétzu 1 , nm Definizione
donniuna de is partes intradas apare po cuncordare una màchina, unu machinàriu, unu trastu
Traduzioni
Francese
pièce
Inglese
piece
Spagnolo
pieza
Italiano
pèzzo
Tedesco
Stück.
petzulàmine , nm Definizione
cosa segada, orrugos, fintzes cosa de pagu contu
Sinonimi e contrari
arrogalla,
biculaza,
cantzichedhaza,
petzaria
Traduzioni
Francese
morceaux
Inglese
remnants
Spagnolo
pedazos
Italiano
pezzame
Tedesco
Fetzen.
peúdu pedúdu
peúdu 1 , nm: piudu 1 Definizione genia de animaledhu de mare, totu farrancas grussas, laditu, cun su corgiolu fine ma tostau, chi camminat a istúturu, movendhosi de fiancu Sinonimi e contrari càvaru, caru 1 Terminologia scientifica crx.
peúere , nm: piúbere,
piúere,
plúere,
prúbere,
prúiri Definizione
terra asciuta a farinedhos fines fines, o fintzes àtera cosa fine fine
Sinonimi e contrari
brúere,
bruine,
piúghere*,
piuru,
prúghine
/
ttrs. piúbaru
Frasi
s'intendhet sa campana e paret chi piangat e nerzat chi no bi at chie si frangat de torrare a piúere (Prantaferru)◊ in sas profundhidades de sa Terra est tribagliendhe su símile meu piúbere ingullindhe e amargura ◊ cussa linna si est isfata in piúere
Traduzioni
Francese
poussière
Inglese
dust
Spagnolo
polvo
Italiano
pólvere
Tedesco
Staub.
peuerósu , agt: piuerosu,
piugherosu,
piurosu,
prugherosu,
pruirosu Definizione
chi portat o chi dhue at pruine, chi est brutu, prenu de pruine
Sinonimi e contrari
bruerosu,
bulvaritzosu,
imbruinadu,
preunosu
Frasi
bentos, peuerosa nue pesades cun su motu fruscu ◊ tota piuerosa est sa campagna: sicas sas venas, sica sa pastura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poussiéreux
Inglese
dusty
Spagnolo
polvoriento
Italiano
polveróso
Tedesco
staubig.
peugósu, peujósu , agt, nm: piduciosu,
piogosu,
piugosu,
pleugosu,
preducosu,
preigosu,
preogosu,
preucosu,
priogosu Definizione
chi portat preugu, chi est càrrigu de preugu, nau fintzes a disprétziu de unu pòberu meda
Sinonimi e contrari
impriogau
Frasi
nisciuna domu dh'at arriciu poita at lassau arrancu de priogosu ◊ pòburus priogosus sissi, ma disonestus mai!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pouilleux
Inglese
lousy
Spagnolo
piojoso
Italiano
pidocchióso
Tedesco
verlaust,
lausig.
peúju peógu
peumbàre , vrb Definizione calare de artu che lampu, lòmpere, acudire a calecunu logu o a calecuna cosa che lampu, totinduna e mescamente po pigare, agatare, aferrare o àteru Frasi s'anade apena chi serat su falcu chi peumbat si che afungat.
peúmu , nm: piumbu,
piummu,
piumu,
plumbu,
prumu,
prummu,
purmu Definizione
genia de metallu in colore de chinisu, pesosu meda, elementu chímicu de símbulu Pb, númeru atómicu 82, pesu atómicu 207, 21: si faet mescamente de sa galena, minerale chi si agatat in cantidades mannas in Sardigna; sa lentza de is maistos de muru, filu poderau istirau cun d-un'orrugu de prumu po averguare si una cosa est dereta in sa línia verticale e perpendiculare a su paris; sa balla de is cartúcias, su metallu de is pedrigones
Sinonimi e contrari
ciumu
/
balla
/
aprumadori,
lentzu
Modi di dire
csn:
pònnere a piumu a unu = dàreli un'adderetada, fàgherelu istare comente si tocat, a dovere, annestrare; grai che prumu = pesosu meda
Frasi
su minadore gherrat che leone candho cheret s'istadu, a dogni costu, argentu, ferru, piummu o carvone
3.
fut àbbile e balente, timiu e connotu, ma su prummu cajente no l'at connotu etotu!
4.
cussus tocat a dhus ponni a prumu!
Terminologia scientifica
mtl
Etimo
itl., ctl., spn.
piombo, plom
Traduzioni
Francese
plomb
Inglese
lead
Spagnolo
plomo
Italiano
piómbo
Tedesco
Blei.
peúnca , nf, nm: peuncu,
piucu,
piuncu Definizione
de is mígias, sa parte chi bestit su pei: dhu narant fintzes po mígia etotu (ma curtza)
Modi di dire
csn:
mòrrere a peuncu = mòrrere de maladia longa; èssere a peuncu = iscrutzu, fintzas pòbiru meda; bocàrenne piuncos de ccn. cosa = fàghere atzola, àerendhe profetu, arrènnesciri; no si ne bidet piuncu = mancu arrastu
Frasi
fachiat piuncos de lana a bèndhere ◊ fint iscurtos e in piuncos ◊ ti apo imbolicau sos pedes chin piuncos ◊ fit chin sas iscarpas tapuledhadas e sos piuncos istampaos
2.
de s'istrantza mancu piuncu si ne vidiat
Terminologia scientifica
bst
Etimo
ctl.
peuc
Traduzioni
Francese
pied de la chaussette
Inglese
stocking-sole
Spagnolo
pie
Italiano
pedule
Tedesco
Strumpfsohle.
peunchída , nf Definizione istribitada, cropu de pei a terra po tzacu, cadredhadura Sinonimi e contrari cadredhada Etimo srd.
peunchínzu , nm Sinonimi e contrari cadredhamentu Etimo srd.
peunchíre , vrb Sinonimi e contrari cadredhai Etimo srd.