petzíta , nf Definitzione petza minore / p. de casu = fresa, pischedhu piticu de casu, màtula Sinònimos e contràrios petzizola Terminologia iscientìfica csu.
petzizàghi , avb Definitzione petzi za chi… = si no est a nàrrere chi…
petzizòla , nf Definitzione petza minore / p. de casu = fresa, pischedhu piticu de casu, màtula Sinònimos e contràrios petzita Terminologia iscientìfica csu.
petzòla , nf Definitzione fresa, forma pitica de casu.
petzólu petólu
pétzu , nm Definitzione
truncu mannu de linna, longu e no tanti grussu, pruschetotu segau a serra, chi ponent po agguantare ccn. cosa grae meda o de pòdere pigare pesu grae (es. teulada, intaulau)
Sinònimos e contràrios
biga,
trae
/
terrinu
Maneras de nàrrere
csn:
p. de terra = terrinu; petzus lauraus = terras prenas; èssiri p. de furca = malu, trassosu, malafatore; petzu de giòvunu, de ómini = zòvanu, ómine mannu meda; petz'e ogu che pira = ogros maduros
Frases
si at béndhidu totu, finas tàulas e petzos de sa domo ◊ l'ant àpidu impicadu a unu petzu ◊ ballendhe si àlciat e si pesat fin'a tocare su petzu: est a bídere lezeresa! ◊ sa barraca fiat fata totu a petzus mannus de tziníbiri
2.
gràscias a Deus so como betzu mannu, sempre, però messendhe in petzu meu ◊ in su petzu chi bi ponzo trigu, ista seguru chi trigu bi ponet!
3.
nci at petzu de giòvunu artu cantu su campanili
Ètimu
itl.
pezzo
Tradutziones
Frantzesu
poutre,
pièce de terre
Ingresu
gilder,
piece of ground
Ispagnolu
viga,
parcela
Italianu
trave,
appezzaménto
Tedescu
Balken,
Grundstück.
pétzu 1 , nm Definitzione
donniuna de is partes intradas apare po cuncordare una màchina, unu machinàriu, unu trastu
Tradutziones
Frantzesu
pièce
Ingresu
piece
Ispagnolu
pieza
Italianu
pèzzo
Tedescu
Stück.
petzulàmine , nm Definitzione
cosa segada, orrugos, fintzes cosa de pagu contu
Sinònimos e contràrios
arrogalla,
biculaza,
cantzichedhaza,
petzaria
Tradutziones
Frantzesu
morceaux
Ingresu
remnants
Ispagnolu
pedazos
Italianu
pezzame
Tedescu
Fetzen.
peúdu pedúdu
peúdu 1 , nm: piudu 1 Definitzione genia de animaledhu de mare, totu farrancas grussas, laditu, cun su corgiolu fine ma tostau, chi camminat a istúturu, movendhosi de fiancu Sinònimos e contràrios càvaru, caru 1 Terminologia iscientìfica crx.
peúere , nm: piúbere,
piúere,
plúere,
prúbere,
prúiri Definitzione
terra asciuta a farinedhos fines fines, o fintzes àtera cosa fine fine
Sinònimos e contràrios
brúere,
bruine,
piúghere*,
piuru,
prúghine
/
ttrs. piúbaru
Frases
s'intendhet sa campana e paret chi piangat e nerzat chi no bi at chie si frangat de torrare a piúere (Prantaferru)◊ in sas profundhidades de sa Terra est tribagliendhe su símile meu piúbere ingullindhe e amargura ◊ cussa linna si est isfata in piúere
Tradutziones
Frantzesu
poussière
Ingresu
dust
Ispagnolu
polvo
Italianu
pólvere
Tedescu
Staub.
peuerósu , agt: piuerosu,
piugherosu,
piurosu,
prugherosu,
pruirosu Definitzione
chi portat o chi dhue at pruine, chi est brutu, prenu de pruine
Sinònimos e contràrios
bruerosu,
bulvaritzosu,
imbruinadu,
preunosu
Frases
bentos, peuerosa nue pesades cun su motu fruscu ◊ tota piuerosa est sa campagna: sicas sas venas, sica sa pastura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
poussiéreux
Ingresu
dusty
Ispagnolu
polvoriento
Italianu
polveróso
Tedescu
staubig.
peugósu, peujósu , agt, nm: piduciosu,
piogosu,
piugosu,
pleugosu,
preducosu,
preigosu,
preogosu,
preucosu,
priogosu Definitzione
chi portat preugu, chi est càrrigu de preugu, nau fintzes a disprétziu de unu pòberu meda
Sinònimos e contràrios
impriogau
Frases
nisciuna domu dh'at arriciu poita at lassau arrancu de priogosu ◊ pòburus priogosus sissi, ma disonestus mai!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pouilleux
Ingresu
lousy
Ispagnolu
piojoso
Italianu
pidocchióso
Tedescu
verlaust,
lausig.
peúju peógu
peumbàre , vrb Definitzione calare de artu che lampu, lòmpere, acudire a calecunu logu o a calecuna cosa che lampu, totinduna e mescamente po pigare, agatare, aferrare o àteru Frases s'anade apena chi serat su falcu chi peumbat si che afungat.
peúmu , nm: piumbu,
piummu,
piumu,
plumbu,
prumu,
prummu,
purmu Definitzione
genia de metallu in colore de chinisu, pesosu meda, elementu chímicu de símbulu Pb, númeru atómicu 82, pesu atómicu 207, 21: si faet mescamente de sa galena, minerale chi si agatat in cantidades mannas in Sardigna; sa lentza de is maistos de muru, filu poderau istirau cun d-un'orrugu de prumu po averguare si una cosa est dereta in sa línia verticale e perpendiculare a su paris; sa balla de is cartúcias, su metallu de is pedrigones
Sinònimos e contràrios
ciumu
/
balla
/
aprumadori,
lentzu
Maneras de nàrrere
csn:
pònnere a piumu a unu = dàreli un'adderetada, fàgherelu istare comente si tocat, a dovere, annestrare; grai che prumu = pesosu meda
Frases
su minadore gherrat che leone candho cheret s'istadu, a dogni costu, argentu, ferru, piummu o carvone
3.
fut àbbile e balente, timiu e connotu, ma su prummu cajente no l'at connotu etotu!
4.
cussus tocat a dhus ponni a prumu!
Terminologia iscientìfica
mtl
Ètimu
itl., ctl., spn.
piombo, plom
Tradutziones
Frantzesu
plomb
Ingresu
lead
Ispagnolu
plomo
Italianu
piómbo
Tedescu
Blei.
peúnca , nf, nm: peuncu,
piucu,
piuncu Definitzione
de is mígias, sa parte chi bestit su pei: dhu narant fintzes po mígia etotu (ma curtza)
Maneras de nàrrere
csn:
mòrrere a peuncu = mòrrere de maladia longa; èssere a peuncu = iscrutzu, fintzas pòbiru meda; bocàrenne piuncos de ccn. cosa = fàghere atzola, àerendhe profetu, arrènnesciri; no si ne bidet piuncu = mancu arrastu
Frases
fachiat piuncos de lana a bèndhere ◊ fint iscurtos e in piuncos ◊ ti apo imbolicau sos pedes chin piuncos ◊ fit chin sas iscarpas tapuledhadas e sos piuncos istampaos
2.
de s'istrantza mancu piuncu si ne vidiat
Terminologia iscientìfica
bst
Ètimu
ctl.
peuc
Tradutziones
Frantzesu
pied de la chaussette
Ingresu
stocking-sole
Ispagnolu
pie
Italianu
pedule
Tedescu
Strumpfsohle.
peunchída , nf Definitzione istribitada, cropu de pei a terra po tzacu, cadredhadura Sinònimos e contràrios cadredhada Ètimu srd.
peunchínzu , nm Sinònimos e contràrios cadredhamentu Ètimu srd.
peunchíre , vrb Sinònimos e contràrios cadredhai Ètimu srd.