peúncu peúnca
peúnculu , nm Definitzione pei de pipiu; fintzes peunca, cartza / min. peunculedhu Sinònimos e contràrios pedighedhu, peinchedhu Terminologia iscientìfica crn.
peúnga , nf: piunca,
piunga Definitzione
pilus de unga o tudhas de sos pódhiches, pigighedhu o limbedhu de carre chi si ndhe artzat acanta a s'arraighina de is ungas de sa manu; martzidura, matéria a inghíriu de s'unga
Sinònimos e contràrios
fannuga,
fibincitu,
filiuncu,
panarighe,
perunga,
pilinzone,
pilisungra,
tanarígia
/
didusuisui,
inghiriúngia,
paneunga,
suisui
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
envies des ongles
Ingresu
agnail
Ispagnolu
padrastro
Italianu
pipita delle ùnghie
Tedescu
Niednagel.
peurài pejoràre
peuría pejoría
péus péjus
peúta, peútu , nf, nm: apeotu Definitzione sa moida lébia de sa posta de su pei, mutúgiu; s'arrastu chi si faet cun is peis camminandho / a peutinu = abbellu abbellu Sinònimos e contràrios ispisinzu, piotinu / ilmina Frases a su intènnere sa peuta de su cadhu si ne brinchesit reu ◊ peutas fadhidas in tramposos caminos ◊ torrada est in terra a chircare peutos de sa vida in caminos de pedra (G.Branca) 2. chena fàchere istripitzu ne fracassu, a peutu a peutu, atentu atentu ◊ pro no ti dare istrobbu fio caminandhe a peutinu Ètimu srd.
pía , bvrb Definitzione 1ˆ persona de una genia de vrb. (est una forma de imperfetu) chi s'impreat po fàere su cund. de totu is vrb. (is àteras personas funt: 2ˆ pias, 3ˆ piat; 1ˆ p. pl. piaus, 2ˆ piais, 3ˆ piant): s'impreat a sa matessi manera fintzes po giare s'idea de una possibbilidade (prop. potentziale) Sinònimos e contràrios apia, emu, ia 1, tia / tio Frases zeo, si permitís, un'otadedha dha pia tènnere pronta! ◊ tra crere e no crere, zeo mi pia pigare su siguru ◊ pia a esse praxerosu de dhi fàere bíere su chi teneus.
pía 1 , nf Definitzione cuadhu a magas de duos colores, unu de custos sèmpere biancu Sambenados e Provèrbios smb: Pia, Pias Ètimu ctl., spn. pío, pía.
pía! , iscl Definitzione foedhu chi si narat arrepitindhodhu tzerriandho is pudhas Sinònimos e contràrios pio!, tica!
piàbi peàle
piabò , nm: pioboi Sinònimos e contràrios sonasona, triunfa Frases sonos de leonedhas, piobois e pipiriolos e àteros sonazos Terminologia iscientìfica sjl.
piabói , nm Definitzione its, piabò?, pibiu?, pioboi? Frases su piaboi narat su lamentu de cuss'animedha sola ismentigada.
piabúnga , nf Definitzione fàghere una cosa a p. = segai a arrogus coment'e una relíchia po fai pungas, fàchere a praga punta, a piabunta, segare meda, fàere totu a segadas Sinònimos e contràrios bisera, piabunta, pragabunta* / arna.
piabúnta , nf Definitzione fàghere a p. = a bisera, istracàresi meda Sinònimos e contràrios bisera, piabunga, pragabunta* Frases cun su tropu fàghere mi so fatu a piabunta (G.Ruju)◊ passendhe in mesu a sa frasca si at fatu sas ancas a piabunta.
piachère , nm: piaghere,
piagheri,
plagere,
plaxeri,
plexeri,
pragere,
pragheri,
prasere,
praxere,
praxei,
praxeri,
pregheri,
prexei,
prexere,
prexeri Definitzione
genia de cuntentesa chi si provat po calecuna cosa chi andhat in bonu, su pràghere, su gustu chi si pigat tastandho o faendho calecuna cosa; css. cosa de si ndhe alligrare, chi giaet cuntentu o chi si faet po giare cuntentu, po currespòndhere a su disígiu o a sa volontade de unu
Sinònimos e contràrios
aggradu,
gosa,
gustu,
praximentu,
zéniu
/
pavore
| ctr.
dispiachere
Maneras de nàrrere
csn:
tènnere piaghere de una cosa = aggradèssiri una cosa; a piaghere de unu = acomenti iat a bòlliri ccn.; fàghere una cosa de piaghere meu, tou, sou e gai = ca dh'apu bófia geo, tue, issu, chentza chi dh'apat cumandhada àtere; pro piaghere = po fai prexeri, po cumpraxi; fàghere piaghere = pràxiri; fàghere unu piaghere = fai ccn. cosa po acuntentai a unu; a su piaghere tou siat! = zenia de augúriu; manigare, ríere a piaghere = itl. "di gusto", de ndi abarrai própiu cuntentus
Frases
apo arretziu su regalu cun pragere ◊ bieus cun pregheri chi is matas funt ponendi linna noa ◊ immoi mi fais su santu prageri e dha iscàbulas! ◊ chi est a prasere tua, sa cózua si faet ◊ no andho mancu po prexere!
2.
bennie annongi po plagere! ◊ ma faghe su piaghere e fróbbidi su lorodhu! ◊ Giuanni Batista no si est incantau ni a is onoris ni a is prexeris ◊ si fit istadu a piaghere meu aia distrutu sas armas de fogu ◊ nos amus fatu una manigada de frenugu própiu a piaghere!◊ a mi lu faghides unu piaghere? ◊ me in bidha mia nisciunus prus mi fait custu prexei
Sambenados e Provèrbios
prb:
a mali mi benit e prexeri ndi agatu
Tradutziones
Frantzesu
plaisir,
faveur
Ingresu
delight,
favour
Ispagnolu
placer,
favor
Italianu
piacére,
favóre
Tedescu
Freude,
Vergnügen,
Gefallen.
piàchere , vrb: piàghere,
plagere,
plàxiri,
pràchere,
pràgere,
pràghere,
pràgiri,
pràjere,
pràxere,
praxi,
pràxiri Definitzione
giare o fàere praxere, cuntentesa, alligria, gustu, abbarrare cuntentu, pigare gustu, èssere de aggradu / pps. piàchiu, pràciu, pràgiu, pràtziu, pràxiu; fai su praxi praxi (nau de una cosa) = tantare, fai su tziritziri
Sinònimos e contràrios
acaressire,
ingajare,
aggradae,
aggradèscere,
aggradèssere,
aggradire
| ctr.
dispiàchere
Frases
inoghe no mi che piago ◊ fut pràciu a Deus ◊ no mi praxit a calai a ingunis ◊ dhi praxit a cantai ◊ nara, no ti piat pràghere su fizu de su putecàriu? ◊ si no si ponet cuidau, cascat su binighedhu durche, mancari dhi pragat a dhu bufare! ◊ in sartu a Predu li piachiat e de iscola no ndh'at chérfiu prus s'intesa ◊ dhue at a giru un'ómine malu chi dhi praxent is pipios…◊ m’iat a pràgiri a iscriri su sardu bellu
Ètimu
ltn.
placere
Tradutziones
Frantzesu
plaisir
Ingresu
to like
Ispagnolu
placer
Italianu
piacére
Tedescu
gefallen,
mögen,
freuen.
piacherósu , agt: piagherosu,
pragerosu,
pragherosu,
praserosu,
praxerosu,
prejerosu,
prexadosu,
prexarosu,
prexerosu Definitzione
chi est prexau, chi dhi faet praxere, chi ndhe tenet praxere de ccn. cosa; fintzes chi faet praxere, chi praghet; chi faet praxeres, dispostu a giare agiudu
Sinònimos e contràrios
contentu,
pregiau,
pregiosu
/
piaghile
| ctr.
discuntentu,
dispiàchiu
Frases
so piagherosu de ti ndhe bènnere ◊ so pragerosa de osservare is consígios tuos ◊ seu prexerosu de custu resurtau ◊ deo l'istimo pro muzere e issa puru ndh'est piagherosa ◊ si mi podes agiudare nd'apu a èssere pragerosu
2.
fut pragherosu de abbarrare in su caente ◊ est piús piagherosu a iscríere sa poesia sena rima ◊ si at fatu cumpangia unu cantu prexerosu ◊ cussus piciocus acostumant a èssi prexarosus ◊ po comente ses donosa ses pragerosa a sa gente
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
satisfait,
joyeux
Ingresu
satisfied
Ispagnolu
complacido,
satisfecho
Italianu
compiaciuto,
lièto
Tedescu
zufrieden,
fröhlich,
froh,
erfreut,
glücklich.
piàchiu , pps: piàghidu,
piàghitu,
pràchiu,
pràciu,
pràtziu,
pràxiu (prà-ci-u,
prà-xi-u) Definitzione
de piàchere
Sinònimos e contràrios
aggradéssiu
| ctr.
dispiàchiu
Frases
iat biu ca sa cosa dhis fut pràcia ◊ m'est pràchiu meda su chi ant fatu is piciochedhus po is ajajus ◊ non mi est pràxiu a dhi segai s'arraspetu ◊ a medas, in Sardínnia, tiat èssere piàghidu de síghere cun su casu, su binu e su pane carasau ◊ fortzis est po cussu ci mi est sèmpere pràtziu su late
Tradutziones
Frantzesu
aimé,
plu
Ingresu
liked
Ispagnolu
gustado
Italianu
piaciuto
Tedescu
gefallen.
piàda , nf: piara Definitzione orrugu de linna in su fundhu de is barcas ue si ponent is peis po fàere fortza manigiandho is remos: in su telàrgiu, is peanas 2. is piaras funt funis chi si manígiant cun is peis e si movint duas a sa borta fendi arciai e carai is lícius Ètimu srd.