peúncu peúnca
peúnculu , nm Definizione pei de pipiu; fintzes peunca, cartza / min. peunculedhu Sinonimi e contrari pedighedhu, peinchedhu Terminologia scientifica crn.
peúnga , nf: piunca,
piunga Definizione
pilus de unga o tudhas de sos pódhiches, pigighedhu o limbedhu de carre chi si ndhe artzat acanta a s'arraighina de is ungas de sa manu; martzidura, matéria a inghíriu de s'unga
Sinonimi e contrari
fannuga,
fibincitu,
filiuncu,
panarighe,
perunga,
pilinzone,
pilisungra,
tanarígia
/
didusuisui,
inghiriúngia,
paneunga,
suisui
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
envies des ongles
Inglese
agnail
Spagnolo
padrastro
Italiano
pipita delle ùnghie
Tedesco
Niednagel.
peurài pejoràre
peuría pejoría
péus péjus
peúta, peútu , nf, nm: apeotu Definizione sa moida lébia de sa posta de su pei, mutúgiu; s'arrastu chi si faet cun is peis camminandho / a peutinu = abbellu abbellu Sinonimi e contrari ispisinzu, piotinu / ilmina Frasi a su intènnere sa peuta de su cadhu si ne brinchesit reu ◊ peutas fadhidas in tramposos caminos ◊ torrada est in terra a chircare peutos de sa vida in caminos de pedra (G.Branca) 2. chena fàchere istripitzu ne fracassu, a peutu a peutu, atentu atentu ◊ pro no ti dare istrobbu fio caminandhe a peutinu Etimo srd.
pía , bvrb Definizione 1ˆ persona de una genia de vrb. (est una forma de imperfetu) chi s'impreat po fàere su cund. de totu is vrb. (is àteras personas funt: 2ˆ pias, 3ˆ piat; 1ˆ p. pl. piaus, 2ˆ piais, 3ˆ piant): s'impreat a sa matessi manera fintzes po giare s'idea de una possibbilidade (prop. potentziale) Sinonimi e contrari apia, emu, ia 1, tia / tio Frasi zeo, si permitís, un'otadedha dha pia tènnere pronta! ◊ tra crere e no crere, zeo mi pia pigare su siguru ◊ pia a esse praxerosu de dhi fàere bíere su chi teneus.
pía 1 , nf Definizione cuadhu a magas de duos colores, unu de custos sèmpere biancu Cognomi e Proverbi smb: Pia, Pias Etimo ctl., spn. pío, pía.
pía! , iscl Definizione foedhu chi si narat arrepitindhodhu tzerriandho is pudhas Sinonimi e contrari pio!, tica!
piàbi peàle
piabò , nm: pioboi Sinonimi e contrari sonasona, triunfa Frasi sonos de leonedhas, piobois e pipiriolos e àteros sonazos Terminologia scientifica sjl.
piabói , nm Definizione its, piabò?, pibiu?, pioboi? Frasi su piaboi narat su lamentu de cuss'animedha sola ismentigada.
piabúnga , nf Definizione fàghere una cosa a p. = segai a arrogus coment'e una relíchia po fai pungas, fàchere a praga punta, a piabunta, segare meda, fàere totu a segadas Sinonimi e contrari bisera, piabunta, pragabunta* / arna.
piabúnta , nf Definizione fàghere a p. = a bisera, istracàresi meda Sinonimi e contrari bisera, piabunga, pragabunta* Frasi cun su tropu fàghere mi so fatu a piabunta (G.Ruju)◊ passendhe in mesu a sa frasca si at fatu sas ancas a piabunta.
piachère , nm: piaghere,
piagheri,
plagere,
plaxeri,
plexeri,
pragere,
pragheri,
prasere,
praxere,
praxei,
praxeri,
pregheri,
prexei,
prexere,
prexeri Definizione
genia de cuntentesa chi si provat po calecuna cosa chi andhat in bonu, su pràghere, su gustu chi si pigat tastandho o faendho calecuna cosa; css. cosa de si ndhe alligrare, chi giaet cuntentu o chi si faet po giare cuntentu, po currespòndhere a su disígiu o a sa volontade de unu
Sinonimi e contrari
aggradu,
gosa,
gustu,
praximentu,
zéniu
/
pavore
| ctr.
dispiachere
Modi di dire
csn:
tènnere piaghere de una cosa = aggradèssiri una cosa; a piaghere de unu = acomenti iat a bòlliri ccn.; fàghere una cosa de piaghere meu, tou, sou e gai = ca dh'apu bófia geo, tue, issu, chentza chi dh'apat cumandhada àtere; pro piaghere = po fai prexeri, po cumpraxi; fàghere piaghere = pràxiri; fàghere unu piaghere = fai ccn. cosa po acuntentai a unu; a su piaghere tou siat! = zenia de augúriu; manigare, ríere a piaghere = itl. "di gusto", de ndi abarrai própiu cuntentus
Frasi
apo arretziu su regalu cun pragere ◊ bieus cun pregheri chi is matas funt ponendi linna noa ◊ immoi mi fais su santu prageri e dha iscàbulas! ◊ chi est a prasere tua, sa cózua si faet ◊ no andho mancu po prexere!
2.
bennie annongi po plagere! ◊ ma faghe su piaghere e fróbbidi su lorodhu! ◊ Giuanni Batista no si est incantau ni a is onoris ni a is prexeris ◊ si fit istadu a piaghere meu aia distrutu sas armas de fogu ◊ nos amus fatu una manigada de frenugu própiu a piaghere!◊ a mi lu faghides unu piaghere? ◊ me in bidha mia nisciunus prus mi fait custu prexei
Cognomi e Proverbi
prb:
a mali mi benit e prexeri ndi agatu
Traduzioni
Francese
plaisir,
faveur
Inglese
delight,
favour
Spagnolo
placer,
favor
Italiano
piacére,
favóre
Tedesco
Freude,
Vergnügen,
Gefallen.
piàchere , vrb: piàghere,
plagere,
plàxiri,
pràchere,
pràgere,
pràghere,
pràgiri,
pràjere,
pràxere,
praxi,
pràxiri Definizione
giare o fàere praxere, cuntentesa, alligria, gustu, abbarrare cuntentu, pigare gustu, èssere de aggradu / pps. piàchiu, pràciu, pràgiu, pràtziu, pràxiu; fai su praxi praxi (nau de una cosa) = tantare, fai su tziritziri
Sinonimi e contrari
acaressire,
ingajare,
aggradae,
aggradèscere,
aggradèssere,
aggradire
| ctr.
dispiàchere
Frasi
inoghe no mi che piago ◊ fut pràciu a Deus ◊ no mi praxit a calai a ingunis ◊ dhi praxit a cantai ◊ nara, no ti piat pràghere su fizu de su putecàriu? ◊ si no si ponet cuidau, cascat su binighedhu durche, mancari dhi pragat a dhu bufare! ◊ in sartu a Predu li piachiat e de iscola no ndh'at chérfiu prus s'intesa ◊ dhue at a giru un'ómine malu chi dhi praxent is pipios…◊ m’iat a pràgiri a iscriri su sardu bellu
Etimo
ltn.
placere
Traduzioni
Francese
plaisir
Inglese
to like
Spagnolo
placer
Italiano
piacére
Tedesco
gefallen,
mögen,
freuen.
piacherósu , agt: piagherosu,
pragerosu,
pragherosu,
praserosu,
praxerosu,
prejerosu,
prexadosu,
prexarosu,
prexerosu Definizione
chi est prexau, chi dhi faet praxere, chi ndhe tenet praxere de ccn. cosa; fintzes chi faet praxere, chi praghet; chi faet praxeres, dispostu a giare agiudu
Sinonimi e contrari
contentu,
pregiau,
pregiosu
/
piaghile
| ctr.
discuntentu,
dispiàchiu
Frasi
so piagherosu de ti ndhe bènnere ◊ so pragerosa de osservare is consígios tuos ◊ seu prexerosu de custu resurtau ◊ deo l'istimo pro muzere e issa puru ndh'est piagherosa ◊ si mi podes agiudare nd'apu a èssere pragerosu
2.
fut pragherosu de abbarrare in su caente ◊ est piús piagherosu a iscríere sa poesia sena rima ◊ si at fatu cumpangia unu cantu prexerosu ◊ cussus piciocus acostumant a èssi prexarosus ◊ po comente ses donosa ses pragerosa a sa gente
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
satisfait,
joyeux
Inglese
satisfied
Spagnolo
complacido,
satisfecho
Italiano
compiaciuto,
lièto
Tedesco
zufrieden,
fröhlich,
froh,
erfreut,
glücklich.
piàchiu , pps: piàghidu,
piàghitu,
pràchiu,
pràciu,
pràtziu,
pràxiu (prà-ci-u,
prà-xi-u) Definizione
de piàchere
Sinonimi e contrari
aggradéssiu
| ctr.
dispiàchiu
Frasi
iat biu ca sa cosa dhis fut pràcia ◊ m'est pràchiu meda su chi ant fatu is piciochedhus po is ajajus ◊ non mi est pràxiu a dhi segai s'arraspetu ◊ a medas, in Sardínnia, tiat èssere piàghidu de síghere cun su casu, su binu e su pane carasau ◊ fortzis est po cussu ci mi est sèmpere pràtziu su late
Traduzioni
Francese
aimé,
plu
Inglese
liked
Spagnolo
gustado
Italiano
piaciuto
Tedesco
gefallen.
piàda , nf: piara Definizione orrugu de linna in su fundhu de is barcas ue si ponent is peis po fàere fortza manigiandho is remos: in su telàrgiu, is peanas 2. is piaras funt funis chi si manígiant cun is peis e si movint duas a sa borta fendi arciai e carai is lícius Etimo srd.