A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

rampútzu , nm Definizione min. de rampu, cambu piticu.

ràmu ràma

ramucài , vrb: arrembucai, errembucare, remurcai, remurcare, remurchiare, rimucare Definizione pònnere o pigare a tragu, atacau a tira Sinonimi e contrari remulciare, remusciare Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese remorquer Inglese to tow Spagnolo remolcar Italiano rimorchiare Tedesco schleppen.

ràmula , nf Definizione su frore de s'olia, a gurdonedhu Sinonimi e contrari càmula Frasi sa fioridura de sas olias comintzat candho bogant sa ràmula.

ramungiàu , nm: arramungiau, remungiau, rimongiau Definizione calidade de àghina bianca po binu fine Sinonimi e contrari albaranzéliu Terminologia scientifica frt.

ramúnza , nm: ramuzu, remuzu Definizione su remuzare, su istare orrumigandho, matzigandho Sinonimi e contrari gramuzadura, gramuzu, romigu Frasi sas bacas sunt a ramuzu ◊ su tempus passat a colpos de ramuzu (G.Camboni)◊ in sa funtana bi fint sas crabolas pasendhe a colpu de remuzu 2. si leat cosa in busaca e istat sempre a remuzu ◊ unu muntone de zente oe, in donzi logu, istat a remuzu mastighendhe tzingomma americana Etimo srd. Traduzioni Francese rumination Inglese rumination Spagnolo rumiadura Italiano ruminazióne Tedesco Wiederkäuen.

ramunzàre , vrb: arremuzare, ramuzare, remulzare, remuzare Definizione istare matzigandho e torrandho a matzigare sa cosa a meda comente faent is animales (es. boes, brebès) chi ndhe torrant su chi ant ingúrtiu po dhu matzigare prus a fine; istare sèmpere a su papa papa, a su màtziga màtziga cun calecuna cosa in buca; in cobertantza istare a su pentza pentza in calecuna cosa Sinonimi e contrari aggrumiai, arramigai, arronnigae, gramulare, gramunzare, gromigai, grominigai Frasi est ramuzendhe su chi che at betadu a corpus 2. mere de liminarzu, remuzas miradas innossentes ◊ ladinos impudhiles mi ant buscadu remuzendhe làgrimas de sale (C.Puddu) Etimo ltn. *remoliare Traduzioni Francese ruminer Inglese to ruminate Spagnolo rumiar Italiano ruminare Tedesco wiederkäuen, herumkauen.

ramusínu ramasínu

ramustài , vrb: arramustai*, remustai Definizione betare binu béciu a sa binatza, betare mustu a su binu béciu.

ramuzàre ramunzàre

ramúzu ramúnza

ràna , nf: arana Definizione genia de animaledhu chi andhat a brínchidos, de carena curtza, cun is cambas de asegus prus longas ma piegadas, faet prus che àteru in logos de abba; genia de maladia de is brebès chi portant abbadura / erba de ranas = apiubburdu 3, (Ranunculus sceleratus); sa r. de sa sutana (in su radu) = s'istampu (de su lacu) inue passat s'albureta chi faet girare is molas Modi di dire csn: ischitzare una cosa, a unu, che r.= istrecaidhu; èssere fritu che rana (nadu de unu) = fridu meda (a dhu tocai) Frasi s'intendhet s'irgràriu de sa rana cantandhe ◊ ciuat sa tonca, créculat sa rana, ischémiat su biju, grígliat su grígliu Cognomi e Proverbi smb: Rana Terminologia scientifica anar Etimo ltn. rana.

rànchere , vrb Definizione dispràxere, fastidiare, sentire rancu Sinonimi e contrari incrèschere, incrudèschere / dispiàchere Frasi mi ranchet chi siat bénnida cussa puru ◊ mi ranchet meda de no lu pòdere agiuare ◊ chi non ti rancat a che lu lassare mòvere iscoitu a s'iscravu tuo!

ranchidèsa , nf: rancidesa Definizione su èssere marigosu, tènnere sabore marigosu, nau de is cosas de papare Sinonimi e contrari ranchidore, ranchizore Terminologia scientifica sbr Etimo srd.

ranchidítzu , agt, nm Definizione min. de rànchidu, chi est unu pagu marigosu; sabore unu pagu marigosu Sinonimi e contrari ranchitzu, ranchizosu Terminologia scientifica sbr.

ranchidòre , nm: ranchiore Definizione sabore marigosu; genia de dolore forte in tretu delicau de sa carena e fintzes dispraxere Sinonimi e contrari maricosore, ranchidesa, ranchizore / cdh. rancicura | ctr. druciori, drucura Frasi a s'olia trapada e posta in abba che li essit su ranchidore 2. lampu a ranchidore, cussa segada chi mi apo fatu! ◊ at abbratzadu ranchidores e penas prommore de sa paghe ◊ fachiat ranchiore cussa morte, ca non bi aiat motivu Terminologia scientifica sbr Etimo srd. Traduzioni Francese amertume Inglese bitterness Spagnolo amargor, amargura Italiano amarézza Tedesco bitterer Geschmack, Stich.

rànchidu , agt: arrànchidu 1, rànchiu, ràncidu, ràndicu Definizione est su gustu o sabore de su fele e de totu is gustos chi si assimbígiant (es., calidade de méndhula, su corgiolu de s'arenada, e àteru), ma si narat fintzes de cosa chi dolet o dispraxet meda / min. ranchitzu / rànchiu che lua, rànchidu che fele Sinonimi e contrari drànchidu, maricosu, rantzigosu / cdh. ràncicu / contomosu | ctr. druce Frasi tzicória rànchia no ndhe cherent mancu a la bíere: mantiniebbolla! ◊ sos àteros mànnicos lis pariant ràndicos che a su toscu ◊ sos fumajolos catzant nues de fumu rànchidu 2. dàemi de tue: su "vostè" est rànchidu! ◊ como sas làcrimas aiant su matessi sapore rànchiu de tandho Terminologia scientifica sbr Etimo ltn. rancidus Traduzioni Francese amer Inglese bitter Spagnolo amargo Italiano amaro Tedesco bitter, ranzig.

rànchidu 1 , nm: arrànchidu Sinonimi e contrari arrancu, fracu Frasi de unu portalitu filiu e iscuriosu lompit rànchidu de atúfidu e becesa (E.Sanna).

ranchidúmine , nm Definizione cosa marigosa, su èssere marigosu de is cosas, fintzes dispraxere mannu, annicu, tristura Sinonimi e contrari ranchidore 2. no si podet ismentigare su ranchidúmine pro sas disauras Etimo srd.

ranchinàre , vrb Definizione furriare su fenu segau innanti de dh'imballare.