rampútzu , nm Definizione min. de rampu, cambu piticu.
ràmu ràma
ramucài , vrb: arrembucai,
errembucare,
remurcai,
remurcare,
remurchiare,
rimucare Definizione
pònnere o pigare a tragu, atacau a tira
Sinonimi e contrari
remulciare,
remusciare
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
remorquer
Inglese
to tow
Spagnolo
remolcar
Italiano
rimorchiare
Tedesco
schleppen.
ràmula , nf Definizione su frore de s'olia, a gurdonedhu Sinonimi e contrari càmula Frasi sa fioridura de sas olias comintzat candho bogant sa ràmula.
ramungiàu , nm: arramungiau, remungiau, rimongiau Definizione calidade de àghina bianca po binu fine Sinonimi e contrari albaranzéliu Terminologia scientifica frt.
ramúnza , nm: ramuzu,
remuzu Definizione
su remuzare, su istare orrumigandho, matzigandho
Sinonimi e contrari
gramuzadura,
gramuzu,
romigu
Frasi
sas bacas sunt a ramuzu ◊ su tempus passat a colpos de ramuzu (G.Camboni)◊ in sa funtana bi fint sas crabolas pasendhe a colpu de remuzu
2.
si leat cosa in busaca e istat sempre a remuzu ◊ unu muntone de zente oe, in donzi logu, istat a remuzu mastighendhe tzingomma americana
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rumination
Inglese
rumination
Spagnolo
rumiadura
Italiano
ruminazióne
Tedesco
Wiederkäuen.
ramunzàre , vrb: arremuzare,
ramuzare,
remulzare,
remuzare Definizione
istare matzigandho e torrandho a matzigare sa cosa a meda comente faent is animales (es. boes, brebès) chi ndhe torrant su chi ant ingúrtiu po dhu matzigare prus a fine; istare sèmpere a su papa papa, a su màtziga màtziga cun calecuna cosa in buca; in cobertantza istare a su pentza pentza in calecuna cosa
Sinonimi e contrari
aggrumiai,
arramigai,
arronnigae,
gramulare,
gramunzare,
gromigai,
grominigai
Frasi
est ramuzendhe su chi che at betadu a corpus
2.
mere de liminarzu, remuzas miradas innossentes ◊ ladinos impudhiles mi ant buscadu remuzendhe làgrimas de sale (C.Puddu)
Etimo
ltn.
*remoliare
Traduzioni
Francese
ruminer
Inglese
to ruminate
Spagnolo
rumiar
Italiano
ruminare
Tedesco
wiederkäuen,
herumkauen.
ramusínu ramasínu
ramustài , vrb: arramustai*, remustai Definizione betare binu béciu a sa binatza, betare mustu a su binu béciu.
ramuzàre ramunzàre
ramúzu ramúnza
ràna , nf: arana Definizione genia de animaledhu chi andhat a brínchidos, de carena curtza, cun is cambas de asegus prus longas ma piegadas, faet prus che àteru in logos de abba; genia de maladia de is brebès chi portant abbadura / erba de ranas = apiubburdu 3, (Ranunculus sceleratus); sa r. de sa sutana (in su radu) = s'istampu (de su lacu) inue passat s'albureta chi faet girare is molas Modi di dire csn: ischitzare una cosa, a unu, che r.= istrecaidhu; èssere fritu che rana (nadu de unu) = fridu meda (a dhu tocai) Frasi s'intendhet s'irgràriu de sa rana cantandhe ◊ ciuat sa tonca, créculat sa rana, ischémiat su biju, grígliat su grígliu Cognomi e Proverbi smb: Rana Terminologia scientifica anar Etimo ltn. rana.
rànchere , vrb Definizione dispràxere, fastidiare, sentire rancu Sinonimi e contrari incrèschere, incrudèschere / dispiàchere Frasi mi ranchet chi siat bénnida cussa puru ◊ mi ranchet meda de no lu pòdere agiuare ◊ chi non ti rancat a che lu lassare mòvere iscoitu a s'iscravu tuo!
ranchidèsa , nf: rancidesa Definizione su èssere marigosu, tènnere sabore marigosu, nau de is cosas de papare Sinonimi e contrari ranchidore, ranchizore Terminologia scientifica sbr Etimo srd.
ranchidítzu , agt, nm Definizione min. de rànchidu, chi est unu pagu marigosu; sabore unu pagu marigosu Sinonimi e contrari ranchitzu, ranchizosu Terminologia scientifica sbr.
ranchidòre , nm: ranchiore Definizione
sabore marigosu; genia de dolore forte in tretu delicau de sa carena e fintzes dispraxere
Sinonimi e contrari
maricosore,
ranchidesa,
ranchizore
/
cdh. rancicura
| ctr.
druciori,
drucura
Frasi
a s'olia trapada e posta in abba che li essit su ranchidore
2.
lampu a ranchidore, cussa segada chi mi apo fatu! ◊ at abbratzadu ranchidores e penas prommore de sa paghe ◊ fachiat ranchiore cussa morte, ca non bi aiat motivu
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
amertume
Inglese
bitterness
Spagnolo
amargor,
amargura
Italiano
amarézza
Tedesco
bitterer Geschmack,
Stich.
rànchidu , agt: arrànchidu 1,
rànchiu,
ràncidu,
ràndicu Definizione
est su gustu o sabore de su fele e de totu is gustos chi si assimbígiant (es., calidade de méndhula, su corgiolu de s'arenada, e àteru), ma si narat fintzes de cosa chi dolet o dispraxet meda / min. ranchitzu / rànchiu che lua, rànchidu che fele
Sinonimi e contrari
drànchidu,
maricosu,
rantzigosu
/
cdh. ràncicu
/
contomosu
| ctr.
druce
Frasi
tzicória rànchia no ndhe cherent mancu a la bíere: mantiniebbolla! ◊ sos àteros mànnicos lis pariant ràndicos che a su toscu ◊ sos fumajolos catzant nues de fumu rànchidu
2.
dàemi de tue: su "vostè" est rànchidu! ◊ como sas làcrimas aiant su matessi sapore rànchiu de tandho
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
ltn.
rancidus
Traduzioni
Francese
amer
Inglese
bitter
Spagnolo
amargo
Italiano
amaro
Tedesco
bitter,
ranzig.
rànchidu 1 , nm: arrànchidu Sinonimi e contrari arrancu, fracu Frasi de unu portalitu filiu e iscuriosu lompit rànchidu de atúfidu e becesa (E.Sanna).
ranchidúmine , nm Definizione cosa marigosa, su èssere marigosu de is cosas, fintzes dispraxere mannu, annicu, tristura Sinonimi e contrari ranchidore 2. no si podet ismentigare su ranchidúmine pro sas disauras Etimo srd.
ranchinàre , vrb Definizione furriare su fenu segau innanti de dh'imballare.