sanitàriu , agt, nm Definizione chi pertocat sa sanidade; chie trebballat po curare is maladias, badrare sa salude.
sànna sàgna
sannapíu , nm Definizione in cobertantza, sa natura de sa fémina.
sannàre , vrb: assannai* Definizione nau de unos cantu animales, aferrare cun is sannas, pigare a móssigos Sinonimi e contrari issanniare, istrinnigare, mossigare Frasi a su matzone li apo postu su cane ifatu pro no mi lassare sannare sos anzones.
sannàrzu , nm Sinonimi e contrari sagna Frasi sos canes faghent ispaventu cun sos sannarzos longos Terminologia scientifica crn Etimo srd.
sannàu , agt Definizione nau de animale, chi portat sannas Sinonimi e contrari sannudu, sannitu Etimo srd.
sannía , nf Definizione genia de fortza, de alidantza in su fàere Sinonimi e contrari àcia, atrevimentu, coragi | ctr. duritu Cognomi e Proverbi smb: Sannia.
sanníre , vrb Definizione coment'e bogare sanna, cambu nou, intzeurrare, nau de is sèmenes Sinonimi e contrari inceurrare, ingrilliri, serire Etimo srd.
sanníta , nf Definizione sanna pitica, ma nau de is duas dentes prus acutzas chi portat sa barra de fundu de su cristianu (itl. dente canino) Terminologia scientifica crn.
sannítu, sanníu , agt Definizione nau de animale, chi portat is sannas Sinonimi e contrari sannau, sannudu, sannuriu Frasi credo chi peri sos sirvones prus sannitos in custa vadhe diventant poetas! (T.Cherchi) Cognomi e Proverbi smb: Sannitu, Sannittu, Sannio, Sanniu Etimo srd.
sannóbidu , nm, nf: cenóbida,
sinóbida,
senóbide,
senóbidu Definizione
colore unu pagu orrúbiu, genia de terra po giare su colore orrúbiu
Sinonimi e contrari
màngala
/
cdh. tzinópia
Etimo
itl.
sinòbbita
Traduzioni
Francese
rubrique,
terre rouge
Inglese
sinopite,
red ochre
Spagnolo
almagre,
ocre rojo
Italiano
sinòpia,
òcra róssa
Tedesco
Eisenocker.
sannòri , nm: segnore,
segnori,
sennore,
sennori,
signori,
sinniore Definizione
persona distinta, pulia, bene bestia, mescamente istràngiu de logu atesu, persona chi faet vida discantzosa; títulu de arrespetu chi si giaet a un'istràngiu bestiu de sennore, ma mescamente títulu chi si giaet a Cristos, a Deus, in su sensu chi podet apitzu de totus e de totu
Frasi
est ricu pàsitu, ma no est segnore ◊ dae sos segnores aiat imparatu dontzi malu vissu ◊ cussu faghet su sennore, sempre in bidha, ma a triballare no si betat! ◊ ah, su sennò, no dhi at a èssiri atobiada una barchixedha cun babbu miu?
2.
o Signore, prego a Tie sullievu de mi dare a tantas penas! ◊ sos chi amant e timent su Segnore nudh'àteru in sa terra devent tímere (B.Mureddu)◊ si de sa fide tenet su cunfortu altzat su pensamentu a su Segnore
Traduzioni
Francese
seigneur
Inglese
mister,
sir,
gentleman,
god
Spagnolo
señor
Italiano
signóre
Tedesco
Herr.
sannorícu , nm: segnoricu, sennoricu, sinnoricu Definizione su fígiu de unu mere, in famíglia errica: dhu narant prus che àteru a disprétziu Frasi est tempus chi is sannoricus pinnighint a tundu! Etimo srd.
sannoríu , nm: sennoriu, signoriu, sinnioriu, sinnoriu Definizione is segnores, su èssere o fàere su segnore Sinonimi e contrari segnoraza Frasi arramponi de sannoriu innòi nci nd'at pagu! ◊ li piaghet su sennoriu: sempre netu e in ziru, no faghet un'imbassiada pro azuare in domo! ◊ sos cavaglieris cun su signoriu totu sunt in s'ingannu abbituados (F.Brandino) Etimo ctl. senyoríu.
sannúdu , agt Definizione nau de animale, chi portat is sannas Sinonimi e contrari sannau, sannitu Etimo srd.
sanónzu , nm Definizione su sanare de calecunu male Sinonimi e contrari sanadura, sanamentu Frasi cantu tempus che at coladu de su sanonzu? Etimo srd.
sansangiòne , nm Definizione una genia de erba: allu de carroga o porru de campu Sinonimi e contrari aparanzone, pilibili 1, zuajone Terminologia scientifica rba, Allium subhirsutum.
sansiàe, sansiài , vrb: sansiari,
santziai,
santzinai,
tzantzigare Definizione
giare unu movimentu de andhetorra a cosa apicada o fintzes posta in terra ma de pòdere mòvere chentza dificurtade, èssere a su move move, pagu firmu; saidare, mòvere a forte, a iscutuladura a duas bandhas; bogare o fàere intèndhere dinare po pagare
Sinonimi e contrari
bantzicare,
chigliare,
intzainnai,
lachedhare,
sachedhare
/
saidare,
tzannigare
/
pagai
Modi di dire
csn:
santziai su frenu a su cuadhu = mòere su frenu, coment'e pro lu chèrrere abbiare, fàghere andhare e gai; andai sàntzia sàntzia = nadu de traste iscossiminzadu, èssere male frimmu; èssiri sàntzia sàntzia = èssere a su moe moe, coment'e bantzighendhe
Frasi
est totu s'ora santziendi su bartzolu ◊ totu est tremi tremi, is pubas sàntzia sàntzia mi parru in mesu mari (L.Porcedhu)◊ acabbadha de ti santziai, ca mi fais benni gana maba puru! ◊ a su cuadhu dhi sàntziat unu ferru ◊ su barsolu portat is pes atundhaus po dhu sansiari
2.
sàntziat sa mata po ndi arrúiri su frutu ◊ in sa mata is nais funt santziendi ◊ su bentu est santzinendi is gurdonis
3.
chi no sàntziant munera no dhui impérriant, me in su magasinu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
balancer,
secouer
Inglese
to shake,
to swing
Spagnolo
balancear,
sacudir
Italiano
dondolare,
scuòtere
Tedesco
schaukeln,
schütteln.
sansiàre , vrb: assansiare, sassiare Definizione tzatzare (mescamente de abba e nau de sa terra); fàere sa cura de s'abba; giare su cuntentu a ccn. Sinonimi e contrari abbruncai, atatare, ilbramare Frasi s'abba sàssiat sos sartos assutos (L.Loi)◊ Deus at fatu falare un'ispétzia de mànigu in su desertu pro sassiare su pópulu famidu ◊ custas abbighedhas no sàssiant sa terra, ma faghent bene a s'erba e ndhe pigat a sas àrbures puru 3. si andho a lu chircare no est pro sassiare a isse! Etimo ltn. satiare.
sansiàri sansiàe