tugàre tocài 1
túghe túche
túgiu trúcu
tuglídu , pps, agt, nm: tulidu,
tullidu,
tulliu Definizione
de tullire; nau de un'arremu, chi est retesu, cancarau, malu, no podet fàere fortza; nau de ccn., chi o chie portat un'arremu, o est in totu, irvàlitu, addoliau, malàidu / su tulliu de sa férula = sa chima, cabadhu de férula
Sinonimi e contrari
aggrauncidu,
baldadu 1,
baldu,
istropiadu,
rentesu,
tzemiau
2.
ogus iscaringiaus, ne is istérrias de cinixu aundi is làndiris tullius, cument'e pardaxus assentaus, acamant in s'umbra
3.
cun sa tua assisténtzia e divina vertude ant a tènnere sa salude sos tuglidos ◊ mira sos isconsolados, rimédia sos tuglidos!
4.
a piticos si faiaus su cadhu de canna o de tulliu, e de tulliu si faiat su carru po giogae
Etimo
spn.
tullido
Traduzioni
Francese
paralytique
Inglese
paralytic
Spagnolo
paralítico
Italiano
paralìtico
Tedesco
gelähmt.
túgnu , nm, nf: tunna,
tunnio,
tunniu,
túnniu Definizione
genia de erba chi no portat clorofilla, dhue ndh'at calidades bonas a papare e àteras toscosas / in su túnniu si podet distínghere: sa conca (agiummai sèmpere cucurúcia, lisa in pitzu, a tiras asuta), su tenaghe; túnniu de prade = cardulinu de padenti o cardulinu grogu, zenia de antunna groga a s'ala de fundhu, in colore de castanza subra, bona (itl. porcino, Boletus edulis)/ andhare a tunnio, tempus de tunnio = corrorinai, tempus chi essit su codrolinu
Sinonimi e contrari
antunna*,
cardulinu,
corrorinu,
cucumedhu,
tontonniu,
túvara 1
Terminologia scientifica
rba, rbzc
Traduzioni
Francese
champignon
Inglese
mushroom
Spagnolo
hongo,
seta
Italiano
fungo
Tedesco
Pilz.
túgulu , agt, nm Definizione chi est a bisura de tubbu; grifone, túvulu Sinonimi e contrari túvulu* 1 Cognomi e Proverbi smb: Tugulu.
túi túe
túidure trútini
tuínzu , nm Sinonimi e contrari farrogu, forrogadura, forrogóngiu, isforrogu.
tuíre , vrb Definizione tuvire, istuvonare, forrogare comente faent is porcos cun su bruncu cricandho cosa Sinonimi e contrari corrovai, farrogai, fodichinare, iforrogare, sforrogonai Frasi sos sirvones sont tuindhe sas trempas de su monte ◊ cussu bivet tuindhe in sos muntonarzos chei sos porcos!
túis túe
tuíu , pps, agt Definizione de tuire 2. una murena púdida de grodho, che a issu matessi tuia dae su sorde, lu mundhait in carcanzos.
túja , nf Definizione duas arratzas de cipréssiu burdu, genia de linna modhe e toscosa Terminologia scientifica mtm, Thuja occidentalis, Platycladus orientalis.
túju trúcu
túla túa 1
tulàre , vrb: atulare* Definizione su sestare, semenare o fàere is tulas; fàere surcos in mesu de is terras prenas po ndhe bogare is abbas a tropu: abbarrat sa terra coment'e fata a tulas Sinonimi e contrari abbarzare, assulcai.
tulàtzu , nm: turatzu Definizione s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau / t. de nie = tàpile mannu de froca Sinonimi e contrari burrichedhu, cozorotu, cucuta, pannucra, trúturi 1, tutuàciu 2. comintzeit a fiocare… onzi turatzu de nie mannu cantu a mie! Terminologia scientifica rbr Etimo srd.
tulbàta , nf Sinonimi e contrari colbata.
tulbíu , nm Definizione istrégiu mannu de ortigu po pònnere sa farra impastada a pesare (aghedare) Terminologia scientifica stz.
tulèdha toèdha