A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

vélu , nm: belu* 1 Definizione orrobbighedha fine meda, téssia, ma nau fintzes de cosa bianca chi paret de portare ananti de is ogos.

vèna , nf: bena Definizione genia de cundhutu ue passat su sàmbene in s'organísimu animale torrandho a su coro (si narat fintzes de cundhutu de su late); camba de abba mancari pitica chi essit de terra; genia de filu de un'orroca, de una pedra, de sa linna; capacidade de imbentare, creatividade / min. veníglia, venigedha = itl. capillare Modi di dire csn: venas abbudronadas = irfodhionadas, guastas, itl. varici; sas venas = itl. àlbero venóso; v. maista o manna = artéria; v. maista o manna de su coro = itl. aòrta; vena de su gúturu = itl. vena giugulare; v. furcada = chi si forchidhat; v. apietada, giagada in conca = tupada cun sàmbene apretadu, itl. trombòsi; leare s'abba dai sa v. = circai de isciri sa beridadi; v. de minerale = filone; tènniri una v. de macu = pecare a macu; tènniri una v. de druci (nadu de cosas de manigare) = chi li essit su sabore durche; parare sa v. = frenàresi, muntenneresindhe de nàrrere, de cantare, improvisare, imbentare Frasi si sàmbene bonu giughes in sas venas, mustra a su mundhu sa tua energia e pensa a ponner frenu a tantas penas! (Testone) 2. frisca continu ti bundhet sa vena de maju bellu in lughe e armonia (P.Casu)◊ sunt sicas sas venas e sica sa pastura ◊ comenti currint is venas de s'àcua currant is venas de su lati! ◊ sa morte de sa pitzinna mi at sicadu su sàmbene in sas venas! 3. custa preda est totu venas 4. prima de operare, lea s'abba dai sa vena! Terminologia scientifica crn, slg Etimo ltn. vena Traduzioni Francese veine Inglese vein Spagnolo vena Italiano véna Tedesco Ader, Wasserader.

vèna 1 , nf: abena*, fena 1, obena Definizione genia de laore chi si sèmenat a brovendha / sas venas = is terrenos semenaos a vena Sinonimi e contrari saina Frasi faes, orzos, trigos e venas chi s'unu chentu benzant a essire!

venadórgiu, venadróxu , nm: abbenadroxu*, benadroxu Definizione logu in paris inue sumit abba e dhue creschet giuncu; fintzes vena de abba bastat chi siat Sinonimi e contrari benale, benarzu, benatinu, benassu, tuerra Frasi seo geo narcisu de oru ’e mare, de venadórgiu lígiu seo geo 2. is venadroxus currint asuta de is rochilaxus de su monti e apillant alimentendu rizolus de àcua.

venài , vrb: benai*, venare Definizione su essire s'abba de una vena, su cúrrere de s'abba in s'erriu, nau fintzes de su pèrdere sàmbene Sinonimi e contrari essire Frasi in is montis riu mannu dhoi venat ◊ li venant sas feridas.

venàle , nm: benale* Definizione vena de abba; terrenu úmidu, ludosu, ue sumit abba meda Sinonimi e contrari bena / benadroxu, benarzu, benassu, orgosa, tuerra, úvidu.

venàle 1 , nm Definizione lau de arriu o de cuadhus, o fintzas martutzu de cuadhus, genia de erba chi assimbígiat unu pagu a s'àpiu, bona a papare / v. cobadhinu = erba velenosa Sinonimi e contrari cugusa, tirgusa Terminologia scientifica rbz, Apium nodiflorum.

venàre venài

venàxi , nm: bannaxi* Definizione logu in paris inue sumit abba e dhue creschet giuncu; fintzes vena de abba bastat chi siat Sinonimi e contrari benale, benarzu, benassu, benatinu, tuerra, venadroxu.

vendharítzu , agt: bendheritzu* Sinonimi e contrari bintureri / bendhijolu | ctr. comporaditzu.

vèndhere , vrb: bèndhere*, vènnere 1 Definizione giare cosa a càmbiu apare cun dinare Sinonimi e contrari negusciare | ctr. comparai Frasi fint reséssitos a nche conchinare cussos ideosos de pastores a lis vènnere sas erveches ◊ vois bos vendhites e po cosas de pacu contu puru! ◊ Giuda ite faches, ello su Mastru ti vendhes?!

vendhijólu , agt: bendhijolu* Definizione chie bendhet cosa, prus che àteru cosas de pagu contu Sinonimi e contrari bintureri / bendheritzu, bendhiolante / cdh. vindiolu | ctr. comporaditzu.

véndhitu , pps: béndhidu Definizione de vèndhere; chi est béndhiu Sinonimi e contrari | ctr. comporadu.

vendhuléri , nm: bendhuleri* Sinonimi e contrari bendhidore, bendhuleju, giranteri | ctr. comporadore.

vendíta , nf: bindhita*, vennita, vindita Definizione su chi unu faet issu etotu po si ndhe pagare de unu dannu, de un'ofesa o àteru male chi dhi ant fatu Sinonimi e contrari mendhita, revesa, vangàntzia | ctr. pedronu Frasi sa vendita no batit pentimentu, ma pena, dolu, lutu e abbandhonu ◊ pro no sighire vindita subra de vindita, in cussa malaita gherra de ódios, los perdonei.

véndua , nf: béndhia*, vénnita 1 Definizione su bèndhere, su giare sa cosa a càmbiu apare cun dinare Sinonimi e contrari benda 1 | ctr. còmpora.

vène , avb, nm: bene* Definizione manera de fàere is cosas adata a s'iscopu, adderetu, cun arte o cunforma a una régula morale; totugantu su chi est bonu Sinonimi e contrari adderetu, afilu / meda | ctr. male Frasi sa petza est vene cota e fata a brodu ◊ sa cuvileta est vene posta 2. su chi vos naro est ca vos cherzo vene ◊ est malu candho cheres vene a una pessone e issa no ti cheret!

veneíchere , vrb: benedixi* Definizione giare sa beneditzione, giare beneditziones / pps. veneitu, venitu Sinonimi e contrari | ctr. malaígere Frasi Deus lu veneicat, a chent'annos! ◊ s'abbasanta nos picamus, s'abbasanta veneita.

venenàdu , agt: felenadu, fenenadu, verenau Definizione chi portat velenu; nau de ccn., chi est male arrennegau, meda, dispràxiu meda, agiummai coment'e chi portet velenu / àcua verenada = avelenada Sinonimi e contrari arrabbiosu, arragonosu, arrenignosu, bischiliosu, buzarrosu, febosu, felorosu, físchidu, infelloniu Frasi e si atentu no pones los bides istesiados, prite as rajos venenados 2. iat inténdiu unu tzérriu légiu, longu, verenau ◊ mi parit de intendi dí e noti isceti passus de genti verenada, passus de genti chentza de alligria Etimo srd. Traduzioni Francese exaspéré, furieux Inglese furious Spagnolo enconado, encolerizado Italiano invelenito, rabbióso Tedesco erbittert, zornig.

venenósu velenósu