vélu , nm: belu* 1 Definitzione orrobbighedha fine meda, téssia, ma nau fintzes de cosa bianca chi paret de portare ananti de is ogos.
vèna , nf: bena Definitzione
genia de cundhutu ue passat su sàmbene in s'organísimu animale torrandho a su coro (si narat fintzes de cundhutu de su late); camba de abba mancari pitica chi essit de terra; genia de filu de un'orroca, de una pedra, de sa linna; capacidade de imbentare, creatividade / min. veníglia, venigedha = itl. capillare
Maneras de nàrrere
csn:
venas abbudronadas = irfodhionadas, guastas, itl. varici; sas venas = itl. àlbero venóso; v. maista o manna = artéria; v. maista o manna de su coro = itl. aòrta; vena de su gúturu = itl. vena giugulare; v. furcada = chi si forchidhat; v. apietada, giagada in conca = tupada cun sàmbene apretadu, itl. trombòsi; leare s'abba dai sa v. = circai de isciri sa beridadi; v. de minerale = filone; tènniri una v. de macu = pecare a macu; tènniri una v. de druci (nadu de cosas de manigare) = chi li essit su sabore durche; parare sa v. = frenàresi, muntenneresindhe de nàrrere, de cantare, improvisare, imbentare
Frases
si sàmbene bonu giughes in sas venas, mustra a su mundhu sa tua energia e pensa a ponner frenu a tantas penas! (Testone)
2.
frisca continu ti bundhet sa vena de maju bellu in lughe e armonia (P.Casu)◊ sunt sicas sas venas e sica sa pastura ◊ comenti currint is venas de s'àcua currant is venas de su lati! ◊ sa morte de sa pitzinna mi at sicadu su sàmbene in sas venas!
3.
custa preda est totu venas
4.
prima de operare, lea s'abba dai sa vena!
Terminologia iscientìfica
crn, slg
Ètimu
ltn.
vena
Tradutziones
Frantzesu
veine
Ingresu
vein
Ispagnolu
vena
Italianu
véna
Tedescu
Ader,
Wasserader.
vèna 1 , nf: abena*, fena 1, obena Definitzione genia de laore chi si sèmenat a brovendha / sas venas = is terrenos semenaos a vena Sinònimos e contràrios saina Frases faes, orzos, trigos e venas chi s'unu chentu benzant a essire!
venadórgiu, venadróxu , nm: abbenadroxu*, benadroxu Definitzione logu in paris inue sumit abba e dhue creschet giuncu; fintzes vena de abba bastat chi siat Sinònimos e contràrios benale, benarzu, benatinu, benassu, tuerra Frases seo geo narcisu de oru ’e mare, de venadórgiu lígiu seo geo 2. is venadroxus currint asuta de is rochilaxus de su monti e apillant alimentendu rizolus de àcua.
venài , vrb: benai*, venare Definitzione su essire s'abba de una vena, su cúrrere de s'abba in s'erriu, nau fintzes de su pèrdere sàmbene Sinònimos e contràrios essire Frases in is montis riu mannu dhoi venat ◊ li venant sas feridas.
venàle , nm: benale* Definitzione vena de abba; terrenu úmidu, ludosu, ue sumit abba meda Sinònimos e contràrios bena / benadroxu, benarzu, benassu, orgosa, tuerra, úvidu.
venàle 1 , nm Definitzione lau de arriu o de cuadhus, o fintzas martutzu de cuadhus, genia de erba chi assimbígiat unu pagu a s'àpiu, bona a papare / v. cobadhinu = erba velenosa Sinònimos e contràrios cugusa, tirgusa Terminologia iscientìfica rbz, Apium nodiflorum.
venàre venài
venàxi , nm: bannaxi* Definitzione logu in paris inue sumit abba e dhue creschet giuncu; fintzes vena de abba bastat chi siat Sinònimos e contràrios benale, benarzu, benassu, benatinu, tuerra, venadroxu.
vendharítzu , agt: bendheritzu* Sinònimos e contràrios bintureri / bendhijolu | ctr. comporaditzu.
vèndhere , vrb: bèndhere*, vènnere 1 Definitzione giare cosa a càmbiu apare cun dinare Sinònimos e contràrios negusciare | ctr. comparai Frases fint reséssitos a nche conchinare cussos ideosos de pastores a lis vènnere sas erveches ◊ vois bos vendhites e po cosas de pacu contu puru! ◊ Giuda ite faches, ello su Mastru ti vendhes?!
vendhijólu , agt: bendhijolu* Definitzione chie bendhet cosa, prus che àteru cosas de pagu contu Sinònimos e contràrios bintureri / bendheritzu, bendhiolante / cdh. vindiolu | ctr. comporaditzu.
véndhitu , pps: béndhidu Definitzione de vèndhere; chi est béndhiu Sinònimos e contràrios | ctr. comporadu.
vendhuléri , nm: bendhuleri* Sinònimos e contràrios bendhidore, bendhuleju, giranteri | ctr. comporadore.
vendíta , nf: bindhita*, vennita, vindita Definitzione su chi unu faet issu etotu po si ndhe pagare de unu dannu, de un'ofesa o àteru male chi dhi ant fatu Sinònimos e contràrios mendhita, revesa, vangàntzia | ctr. pedronu Frases sa vendita no batit pentimentu, ma pena, dolu, lutu e abbandhonu ◊ pro no sighire vindita subra de vindita, in cussa malaita gherra de ódios, los perdonei.
véndua , nf: béndhia*, vénnita 1 Definitzione su bèndhere, su giare sa cosa a càmbiu apare cun dinare Sinònimos e contràrios benda 1 | ctr. còmpora.
vène , avb, nm: bene* Definitzione manera de fàere is cosas adata a s'iscopu, adderetu, cun arte o cunforma a una régula morale; totugantu su chi est bonu Sinònimos e contràrios adderetu, afilu / meda | ctr. male Frases sa petza est vene cota e fata a brodu ◊ sa cuvileta est vene posta 2. su chi vos naro est ca vos cherzo vene ◊ est malu candho cheres vene a una pessone e issa no ti cheret!
veneíchere , vrb: benedixi* Definitzione giare sa beneditzione, giare beneditziones / pps. veneitu, venitu Sinònimos e contràrios | ctr. malaígere Frases Deus lu veneicat, a chent'annos! ◊ s'abbasanta nos picamus, s'abbasanta veneita.
venenàdu , agt: felenadu,
fenenadu,
verenau Definitzione
chi portat velenu; nau de ccn., chi est male arrennegau, meda, dispràxiu meda, agiummai coment'e chi portet velenu / àcua verenada = avelenada
Sinònimos e contràrios
arrabbiosu,
arragonosu,
arrenignosu,
bischiliosu,
buzarrosu,
febosu,
felorosu,
físchidu,
infelloniu
Frases
e si atentu no pones los bides istesiados, prite as rajos venenados
2.
iat inténdiu unu tzérriu légiu, longu, verenau ◊ mi parit de intendi dí e noti isceti passus de genti verenada, passus de genti chentza de alligria
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exaspéré,
furieux
Ingresu
furious
Ispagnolu
enconado,
encolerizado
Italianu
invelenito,
rabbióso
Tedescu
erbittert,
zornig.
venenósu velenósu