alluadòri , nm: luatore Definitzione piscadore (a furinu) chi betat sa lua po cassare su pische Ètimu srd.
alluàdu , pps, agt: alluau,
alluatu,
luadu Definitzione
de alluare; nau de erriu, chi dhue ant betau lua, chi dh'ant avelenau, tocau a lua o cun itesisiat chi noghet a gente e cosa; nau de ccn., chi est coment'e atontau, incantau / buca alluada = abberta, coment'e de pische mortu a lua, coment'e chie est abbaidendhe trassidu, ammeravizadu, atontadu
Sinònimos e contràrios
abbelenadu
/
abbabballocadu
2.
ispantaus, coment'e piscis alluaus seus aturaus a castiai
3.
immoi ca seis primada non boleis essiri… gei si nd'iat a arriri cussa buca alluada! (L.Cocco)◊ is piciochedhus ascurtànt a buca alluara is contus de su piscadori ◊ ses alluau che trota!
Tradutziones
Frantzesu
pollué,
halluciné,
égaré
Ingresu
contaminated,
dazed
Ispagnolu
contaminado,
alucinado
Italianu
inquinato,
allucinato
Tedescu
verseucht,
halluziniert.
alluadúra , nf Definitzione
su alluare o luare e fintzes s'efetu chi faet de pigare is fortzas, su cumprendhóniu
Sinònimos e contràrios
allulluradura
/
cundhidura,
luonzu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
étourdissement
Ingresu
giddiness
Ispagnolu
aturdimiento
Italianu
stordiménto
Tedescu
Betäubung.
alluàe, alluài, alluàre , vrb: luai* Definitzione
betare (a s’abba) sa lua, su velenu chi faet sa tupighedha de custu númene: bochit su pische; nau in cobertantza po gente, atontare
Sinònimos e contràrios
atoscai,
atossicai
Frases
po piscai ant alluau is barrocus
Tradutziones
Frantzesu
éblouir
Ingresu
to hallucinate
Ispagnolu
alucinar,
envenenar
Italianu
allucinare,
avvelenare
Tedescu
täuschen,
vergiften.
alluàtu alluàdu
alluatzàdu , agt Definitzione alluau, avelenau a lua Ètimu srd.
alluatzài, alluatzàre , vrb Definitzione fàere luatzu, nau in su sensu de giare fortza Frases assurbita assurbita m'iscinitzas is venas, mi alluatzas, mi àrbigas e mi ponis forrogu Ètimu srd.
alluàu alluàdu
allubionàda , nf Definitzione su allubionare Ètimu srd.
allubionaméntu , nm Sinònimos e contràrios allubionada Ètimu srd.
allubionàre , vrb Definitzione si narat prus che àteru in su sensu de atontare, de no cumprèndhere su chi dhi est capitandho, a unu.
allucài allocài
allucheràtu , agt Definitzione illuminadu, chi dhue at lughe, allutu Sinònimos e contràrios allugorau Frases s'aposentu fit allucheratu cun bàtoro candhelas Ètimu srd.
alluchetàda , nf: alluchetata Definitzione
su alluchetare; sa lampada, sa lughe chi faet su luchitu allutu, ma fintzes su lampu o àtera alluta, nau fintzes in su sensu de dificurtade manna, de perígulu, isparu
Sinònimos e contràrios
alluta
/
luinamentu
2.
est a tronos e a lampos e a donzi alluchetada si apunzat e abbratzat su fizu assustadu
3.
de candho zughiat su breve no aiat tentu mancu unu dolore de conca: e mih chi si ndhe aiat bidu de alluchetadas!…
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
lueur,
lueur des éclairs
Ingresu
flash
Ispagnolu
resplandor
Italianu
baglióre
Tedescu
blendendes Licht.
alluchetài , vrb: luchetare Definitzione friscare, serrare a lucheto, pònnere su lucheto Ètimu srd.
alluchetàre , vrb: alluchitae,
alluchitai Definitzione
meighinare su binu cun su tzúrfuru o luchitu allutu po abbarrare bonu; nau in cobertantza, imbriagare
Sinònimos e contràrios
insulfarare,
zorfare
/
alluae,
imbriagare
2.
lu bidiat alluchetau, cudhu zòbanu ◊ canno sont totu alluchetatos bi la mertzant a cantare ◊ sas ispuntatas de pede t'istronant sa chervedhera, ti alluchetant sos ocros
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
soufrer,
sulfurer
Ingresu
to sulphur
Ispagnolu
azufrar
Italianu
solforare
Tedescu
schwefeln.
alluchetàta alluchetàda
alluchetàu , pps, agt: alluchitatu,
alluchitau,
luchetadu* Definitzione
de alluchetare; chi dhi ant postu su luchitu
2.
su binu est bellu candu est forti e no est alluchitau ◊ su binu alluchetau (o postu in s'istrexu alluchetau) imbriagat
Tradutziones
Frantzesu
sulfurisé
Ingresu
bisulphited
Ispagnolu
azufrado
Italianu
bisolfitato
Tedescu
geschwefelt.
alluchiàu , agt Definitzione allochiau, coment'e atontau.
alluchinzàre , vrb: allughinzare Definitzione allúere su fogu Sinònimos e contràrios allúere, alluminzare, imbièscere | ctr. studai Frases framaridas in su foghile, allughinzendhe s'aposentu, ilciarint sa cara de babbu e mama ◊ si alluchinzas su focu cochimus sa peta Ètimu srd.