alluadòri , nm: luatore Definizione piscadore (a furinu) chi betat sa lua po cassare su pische Etimo srd.
alluàdu , pps, agt: alluau,
alluatu,
luadu Definizione
de alluare; nau de erriu, chi dhue ant betau lua, chi dh'ant avelenau, tocau a lua o cun itesisiat chi noghet a gente e cosa; nau de ccn., chi est coment'e atontau, incantau / buca alluada = abberta, coment'e de pische mortu a lua, coment'e chie est abbaidendhe trassidu, ammeravizadu, atontadu
Sinonimi e contrari
abbelenadu
/
abbabballocadu
2.
ispantaus, coment'e piscis alluaus seus aturaus a castiai
3.
immoi ca seis primada non boleis essiri… gei si nd'iat a arriri cussa buca alluada! (L.Cocco)◊ is piciochedhus ascurtànt a buca alluara is contus de su piscadori ◊ ses alluau che trota!
Traduzioni
Francese
pollué,
halluciné,
égaré
Inglese
contaminated,
dazed
Spagnolo
contaminado,
alucinado
Italiano
inquinato,
allucinato
Tedesco
verseucht,
halluziniert.
alluadúra , nf Definizione
su alluare o luare e fintzes s'efetu chi faet de pigare is fortzas, su cumprendhóniu
Sinonimi e contrari
allulluradura
/
cundhidura,
luonzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
étourdissement
Inglese
giddiness
Spagnolo
aturdimiento
Italiano
stordiménto
Tedesco
Betäubung.
alluàe, alluài, alluàre , vrb: luai* Definizione
betare (a s’abba) sa lua, su velenu chi faet sa tupighedha de custu númene: bochit su pische; nau in cobertantza po gente, atontare
Sinonimi e contrari
atoscai,
atossicai
Frasi
po piscai ant alluau is barrocus
Traduzioni
Francese
éblouir
Inglese
to hallucinate
Spagnolo
alucinar,
envenenar
Italiano
allucinare,
avvelenare
Tedesco
täuschen,
vergiften.
alluàtu alluàdu
alluatzàdu , agt Definizione alluau, avelenau a lua Etimo srd.
alluatzài, alluatzàre , vrb Definizione fàere luatzu, nau in su sensu de giare fortza Frasi assurbita assurbita m'iscinitzas is venas, mi alluatzas, mi àrbigas e mi ponis forrogu Etimo srd.
alluàu alluàdu
allubionàda , nf Definizione su allubionare Etimo srd.
allubionaméntu , nm Sinonimi e contrari allubionada Etimo srd.
allubionàre , vrb Definizione si narat prus che àteru in su sensu de atontare, de no cumprèndhere su chi dhi est capitandho, a unu.
allucài allocài
allucheràtu , agt Definizione illuminadu, chi dhue at lughe, allutu Sinonimi e contrari allugorau Frasi s'aposentu fit allucheratu cun bàtoro candhelas Etimo srd.
alluchetàda , nf: alluchetata Definizione
su alluchetare; sa lampada, sa lughe chi faet su luchitu allutu, ma fintzes su lampu o àtera alluta, nau fintzes in su sensu de dificurtade manna, de perígulu, isparu
Sinonimi e contrari
alluta
/
luinamentu
2.
est a tronos e a lampos e a donzi alluchetada si apunzat e abbratzat su fizu assustadu
3.
de candho zughiat su breve no aiat tentu mancu unu dolore de conca: e mih chi si ndhe aiat bidu de alluchetadas!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lueur,
lueur des éclairs
Inglese
flash
Spagnolo
resplandor
Italiano
baglióre
Tedesco
blendendes Licht.
alluchetài , vrb: luchetare Definizione friscare, serrare a lucheto, pònnere su lucheto Etimo srd.
alluchetàre , vrb: alluchitae,
alluchitai Definizione
meighinare su binu cun su tzúrfuru o luchitu allutu po abbarrare bonu; nau in cobertantza, imbriagare
Sinonimi e contrari
insulfarare,
zorfare
/
alluae,
imbriagare
2.
lu bidiat alluchetau, cudhu zòbanu ◊ canno sont totu alluchetatos bi la mertzant a cantare ◊ sas ispuntatas de pede t'istronant sa chervedhera, ti alluchetant sos ocros
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
soufrer,
sulfurer
Inglese
to sulphur
Spagnolo
azufrar
Italiano
solforare
Tedesco
schwefeln.
alluchetàta alluchetàda
alluchetàu , pps, agt: alluchitatu,
alluchitau,
luchetadu* Definizione
de alluchetare; chi dhi ant postu su luchitu
2.
su binu est bellu candu est forti e no est alluchitau ◊ su binu alluchetau (o postu in s'istrexu alluchetau) imbriagat
Traduzioni
Francese
sulfurisé
Inglese
bisulphited
Spagnolo
azufrado
Italiano
bisolfitato
Tedesco
geschwefelt.
alluchiàu , agt Definizione allochiau, coment'e atontau.
alluchinzàre , vrb: allughinzare Definizione allúere su fogu Sinonimi e contrari allúere, alluminzare, imbièscere | ctr. studai Frasi framaridas in su foghile, allughinzendhe s'aposentu, ilciarint sa cara de babbu e mama ◊ si alluchinzas su focu cochimus sa peta Etimo srd.