alluadòri , nm: luatore Definizione piscadore (a furinu) chi betat sa lua po cassare su pische Etimo srd.
alluàdu , pps, agt: alluau, alluatu, luadu Definizione de alluare; nau de erriu, chi dhue ant betau lua, chi dh'ant avelenau, tocau a lua o cun itesisiat chi noghet a gente e cosa; nau de ccn., chi est coment'e atontau, incantau / buca alluada = abberta, coment'e de pische mortu a lua, coment'e chie est abbaidendhe trassidu, ammeravizadu, atontadu Sinonimi e contrari abbelenadu / abbabballocadu 2. ispantaus, coment'e piscis alluaus seus aturaus a castiai 3. immoi ca seis primada non boleis essiri… gei si nd'iat a arriri cussa buca alluada! (L.Cocco)◊ is piciochedhus ascurtànt a buca alluara is contus de su piscadori ◊ ses alluau che trota! Traduzioni Francese pollué, halluciné, égaré Inglese contaminated, dazed Spagnolo contaminado, alucinado Italiano inquinato, allucinato Tedesco verseucht, halluziniert.
alluadúra , nf Definizione su alluare o luare e fintzes s'efetu chi faet de pigare is fortzas, su cumprendhóniu Sinonimi e contrari allulluradura / cundhidura, luonzu Etimo srd. Traduzioni Francese étourdissement Inglese giddiness Spagnolo aturdimiento Italiano stordiménto Tedesco Betäubung.
alluàe, alluài, alluàre , vrb: luai* Definizione betare (a s’abba) sa lua, su velenu chi faet sa tupighedha de custu númene: bochit su pische; nau in cobertantza po gente, atontare Sinonimi e contrari atoscai, atossicai Frasi po piscai ant alluau is barrocus Traduzioni Francese éblouir Inglese to hallucinate Spagnolo alucinar, envenenar Italiano allucinare, avvelenare Tedesco täuschen, vergiften.
alluàtu alluàdu
alluatzàdu , agt Definizione alluau, avelenau a lua Etimo srd.
alluatzài, alluatzàre , vrb Definizione fàere luatzu, nau in su sensu de giare fortza Frasi assurbita assurbita m'iscinitzas is venas, mi alluatzas, mi àrbigas e mi ponis forrogu Etimo srd.
alluàu alluàdu
allubionàda , nf Definizione su allubionare Etimo srd.
allubionaméntu , nm Sinonimi e contrari allubionada Etimo srd.
allubionàre , vrb Definizione si narat prus che àteru in su sensu de atontare, de no cumprèndhere su chi dhi est capitandho, a unu.
allucài allocài
allucheràtu , agt Definizione illuminadu, chi dhue at lughe, allutu Sinonimi e contrari allugorau Frasi s'aposentu fit allucheratu cun bàtoro candhelas Etimo srd.
alluchetàda , nf: alluchetata Definizione su alluchetare; sa lampada, sa lughe chi faet su luchitu allutu, ma fintzes su lampu o àtera alluta, nau fintzes in su sensu de dificurtade manna, de perígulu, isparu Sinonimi e contrari alluta / luinamentu 2. est a tronos e a lampos e a donzi alluchetada si apunzat e abbratzat su fizu assustadu 3. de candho zughiat su breve no aiat tentu mancu unu dolore de conca: e mih chi si ndhe aiat bidu de alluchetadas!… Etimo srd. Traduzioni Francese lueur, lueur des éclairs Inglese flash Spagnolo resplandor Italiano baglióre Tedesco blendendes Licht.
alluchetài , vrb: luchetare Definizione friscare, serrare a lucheto, pònnere su lucheto Etimo srd.
alluchetàre , vrb: alluchitae, alluchitai Definizione meighinare su binu cun su tzúrfuru o luchitu allutu po abbarrare bonu; nau in cobertantza, imbriagare Sinonimi e contrari insulfarare, zorfare / alluae, imbriagare 2. lu bidiat alluchetau, cudhu zòbanu ◊ canno sont totu alluchetatos bi la mertzant a cantare ◊ sas ispuntatas de pede t'istronant sa chervedhera, ti alluchetant sos ocros Etimo srd. Traduzioni Francese soufrer, sulfurer Inglese to sulphur Spagnolo azufrar Italiano solforare Tedesco schwefeln.
alluchetàta alluchetàda
alluchetàu , pps, agt: alluchitatu, alluchitau, luchetadu* Definizione de alluchetare; chi dhi ant postu su luchitu 2. su binu est bellu candu est forti e no est alluchitau ◊ su binu alluchetau (o postu in s'istrexu alluchetau) imbriagat Traduzioni Francese sulfurisé Inglese bisulphited Spagnolo azufrado Italiano bisolfitato Tedesco geschwefelt.
alluchiàu , agt Definizione allochiau, coment'e atontau.
alluchinzàre , vrb: allughinzare Definizione allúere su fogu Sinonimi e contrari allúere, alluminzare, imbièscere | ctr. studai Frasi framaridas in su foghile, allughinzendhe s'aposentu, ilciarint sa cara de babbu e mama ◊ si alluchinzas su focu cochimus sa peta Etimo srd.