ambulèdha , nf Definitzione
min. de àmbula, genia de istregighedhu de imbidru
Sinònimos e contràrios
ampudhita,
ambulita
Terminologia iscientìfica
stz
Tradutziones
Frantzesu
burette
Ingresu
ampulla
Ispagnolu
ampolla
Italianu
ampollina
Tedescu
Fläschchen.
ambuléri , agt, nm Definitzione chi o chie istat sèmpere in giru Sinònimos e contràrios andariegu, bacamundhu, bandhuleri, garroneri, rundhellu, zirellu Frases dèu andu a ndi assotillai cuss'ambulera de Anna Ètimu srd.
ambulósu , agt Definitzione nau de unu papare, chi portat súciu, àmbulu, brodighedhu, chi no est asciutu Sinònimos e contràrios brodosu, suciosu | ctr. asciutu Frases custu mànigu depet resurtare ambulosu Ètimu srd.
àmbulu , nm Definitzione
sa capacidade o fortza de andhare; su movimentu de su brasciolu dormindho su pipiu; s'incannada po brinchidare
Sinònimos e contràrios
passu
/
bantzicadura,
nannicadorju
Frases
esso a mi chilcare trabàgliu, ca so ancora in edade e s'àmbulu no mi mancat ◊ cussu est cadhu chi tenet àmbulu ◊ su pitzinnu, a nitzuledhu, fit sighindhe s'àmbulu de su brassolu candho sa mama lu fit ninnendhe ◊ mancari triziledha comente paret at s'àmbulu bellu de trabagliare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
action de marcher,
balancement
Ingresu
walking ability,
rocking
Ispagnolu
ambulación,
balanceo
Italianu
capacità di camminare,
dondolìo
Tedescu
Fähigkeit zu laufen,
Geschaukel.
àmbulu 1 , nm Definitzione css. cosa chi serbit a cufetare o cundhire (erbas, drogas, bagna, frammentu), su súciu orrúbiu chi bogat sa petza cufetada crua o fintzes su súciu de is erbas; genia de tinta niedha o orrúbia po tínghere su furesu Frases sa peta de sa pubusa de su porcu si lassat in s'àmbulu pagas dies, poi si aprédigat, si prendhet e si apicat ◊ cussa cosa coghet chentza abba, in s'àmbulu sou.
ambúrja , nf Definitzione
sa timona de s'arau, sa chi intrat in s’ajone de su giuale
Sinònimos e contràrios
aguri,
bure
/
timona
Tradutziones
Frantzesu
age
Ingresu
beam (plough)
Ispagnolu
cama
Italianu
bure
Tedescu
Pflugsterz.
amburlàssa ambrullànsa
ambutzería , nf Definitzione cosas de pagu contu, trastos bècios arrefudaos Sinònimos e contràrios ambutzu, berrumballa, carramacina, catzavusalla.
ambútzu, ambúzu , nm Sinònimos e contràrios beraditos, garaitzos, iltentina, minuzos, stintinigu / ambutzeria, berrumballa, carramacina Frases sa pitzinna at bidu irgannandhe sas berbeches chin totu su sàmbene e sos ambutzos ◊ annanne a carru est chin sos ambuzos vortulatos Terminologia iscientìfica crn.
amedhadróxu , nm Definitzione logu inue si faet amedhare su bestiàmene, adatu po fàere amedhu Ètimu srd.
amedhàdu , pps, agt: ammedhau Definitzione de amedhare 2. sunt is bisus mius ammedhaus a is tuus.
amedhài, amedhàre, amedhàri , vrb: ammedhae,
ammedhai,
ammedhare,
gamedhare Definitzione
betare a unu duos tàgios de bestiàmene, avesare is angiones a abbarrare impare cun is àteros, is pegos noos a abbarrare in su tàgiu totu a unu cun is àteros pegos, a connòschere su pastore; nau de gente, avesare a istare e abbarrare impare cun is àteros, a si connòschere e fàere amighéntzia; fintzes su ammeriare de su bestiàmene in su sole, candho su tàgiu (brebès) abbarrat totu impare a conca bàscia e coment'e po si fàere umbra
Sinònimos e contràrios
abbamare,
acedhae,
aggamai,
aggrustare,
ammeschiare
| ctr.
iscamedhare,
stallai
Frases
no semus soddisfatos in pienu sentza amedhare su nostru a s'anzenu ◊ ti mandho su cane: mantènelu presu finas a che l'àere ammedhadu (M.Porcu)◊ cussu est malu a ammedhare e no est teracu de nemos ◊ s'eréntzia dhu podit nai si ammedhu cun aremigus!
2.
amèdhadi su cane e as a bídere chi mancu ti apedhat ◊ at gastau sa vida in sartu e como est ammedhandhe a su traballu bidharesu
Tradutziones
Frantzesu
socialiser
Ingresu
to socialize
Ispagnolu
socializar,
integrarse
Italianu
socializzare,
integrarsi
Tedescu
sozialisieren.
amédhiga , nf: ammédhiga Definitzione pegus chi est naschiu a loba, fradi mughedhu / anzone de a. = anzone amedhigadu, grassu ca fut suindho de duas brebès Sinònimos e contràrios copiolu, cróbinu, médhighe Ètimu srd.
amedhigàre , vrb: ammedhigare Definitzione pònnere unu pegus piticu a un'àtera mama po dh'allatare Sinònimos e contràrios allatae, ammammai, ammammarizare, gamedhigare Ètimu srd.
amédhigu , agt Definitzione
si narat de unu pegus piticu postu a súere a un'àtera mama: su primu est amédhigu de su fígiu de custa
Sinònimos e contràrios
allatadinu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
jumelage
Ingresu
twinning
Ispagnolu
cría mamada por otra hembra,
colactáneo
Italianu
gemellato,
gemellàggio
Tedescu
Zwillings
amédhu , nm: ammedhu Definitzione
su istare e abbarrare bene impare, su èssere avesos a istare impare; su fàere cambarada / leare a s'amedhu, cun amedhu, a amedhu = a frandigu, sentza de timi, sentza de fai timi, coment'e cosa chi si connoscit, chi s'istimat
Sinònimos e contràrios
amadura
/
camedha
Frases
cussos si connoschent dae meda ma no ant fatu amedhu: a istare paris no lis piaghet
2.
pàsidu riu chi fascat su coro in profundhos e a s'amedhu a s'amedhu crebat in írrios de isperas ◊ dae terra eo ndh'acollo onzi buconedhu ca ancora lu traballo cun amedhu (G.Ruju)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
union,
sociabilité
Ingresu
union,
sociability
Ispagnolu
sociabilidad,
avenimiento
Italianu
unióne,
socievolézza
Tedescu
Einigkeit,
Geselligkeit.
amèga , avb: ammegu,
ammega,
ammegas,
megas Definitzione
megai de…, èssere faendho, acant'a fàere, apenas fata calecuna cosa / ammegas de mandhigare = sughestantu, in s'ora chi fit, o chi est, manighendhe
Frases
ammegas de bènnere so in su mamentu
2.
proite tue, fizu de s'upa manna e de unu filu de lughe, ammega in s'oru de sa corona, cun sa làntia de su pensamentu già chircas e preguntas?
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
être sur le point de…
Ingresu
in the act of…
Ispagnolu
mientras,
a punto de
Italianu
nell'atto di…
Tedescu
im Begriff zu.
amegài, amegàre , vrb: ammegai,
ammegare,
megai Definitzione
èssere apunta a…, acanta a…, èssere faendho
Frases
bàsciu chi faint su giru de totu sa bidha, no amegant de ndi torrai (A.Garau)◊ sa zente amegat de betare fiores ca est passendhe su santu
2.
amegat ca est istenteriau fendi sa missa, ca nci ponit ora e mesu, gopai vicàriu
Tradutziones
Frantzesu
être sur le point de…
Ingresu
to be going to…
Ispagnolu
estar a punto depara,
estar
Italianu
stare per…,
èssere nell'atto di…
Tedescu
im Begriff sein zu.
améllu , nm: ammellu Sinònimos e contràrios asséliu, fine, sensada Frases paret bellu chi sa vida si siat agatada in tanta inchietúdine e flagellu e como torrat trancuilla e sana, líbbera dae tantu duru ammellu (A.Casula)◊ issos sunt totu pròsperos e bellos, ma no ant coro e mancu un'ojada li dant pro ch'in turmentu apat ammellos (P.Casu)◊ s'astore bochiat sas rúndhines chentz'ammellu ◊ est proindhe chentza ammellu ◊ s'amore est postu e no bi at piús ammellu a che lu dispaciare.