A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

amindài, amindhàre , vrb: aminnare, ammendai, ammendhare, ammindae, ammindai, ammindhare, amminnare, mendhare 1 Definitzione betare a sa mindha, pònnere o portare su bestiàmene a pàschere in sa mindha, iscapare o lassare andhare is animales a pàschere, ma fintzes acapiare a fune longa unu síngulu animale po pàschere chentza s'istesiare Sinònimos e contràrios apasciare Frases no dhue iat unu cantu de minna pro amminnare s'àinu ◊ a nosu, is mamas nostas, si teniant amindadas e a funi cursa puru! ◊ una crapola nida andho a mi l'ammindhare…◊ amminda cussu pegus e dona cura de no dh'acapiae tropu a sucicu! Tradutziones Frantzesu paître Ingresu to graze Ispagnolu pastar, pacer Italianu pàscere Tedescu weiden.

amindigósu , agt Definitzione chi o chie istat a míndhigu, faet o giaet sa cosa a míndhigu, est arrestigu Sinònimos e contràrios aggantzadu, assuriu, limidu, remingu, soridu, susuncu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu radin, pingre Ingresu stingy Ispagnolu tacaño Italianu tìrchio Tedescu geizig.

aminèdha , nf: minedha, nimedha Definitzione min. de àmina / ou de duas aminedhas = cun duos oidedhos, dópiu orrubiou Sinònimos e contràrios oidedhu, ollanu 2. mamma mi daiat s'aminedha de s'ou Ètimu srd.

amingiòne, amingiòni alminzòne

aminía , nf Definitzione atza meda, tropu, de chie si credet de pòdere cumandhare s'àteru o fàere su chi bolet Sinònimos e contràrios bràglia, bravada, cogorone, iscòcoro, ispudrédhiu Tradutziones Frantzesu arrogance Ingresu haughtiness Ispagnolu jactancia Italianu tracotanza Tedescu Anmaßung.

aminnàre amindài

àminu , nm: ànimu Definitzione sa fortza, sa volontade chi unu si sentit de àere aintru Sinònimos e contràrios coragi Maneras de nàrrere csn: dare ànimos bonos (de una cosa o chistione) = fai isperai bèni, donai abetu bellu; tènnere ànimos bonos, ànimu bellu = isperai bèni; bestire à. a unu = pònnere ànimu, animare, dare corazu; batire s'à. a pitu ’e dentes = fai arrennegai meda; Deus ndh'apat s'à. de… = ndhe tenzat piedade; àere in à. de…, chi… = tènniri s'idea, s'intentzioni de…, pentzai chi…; àere in à. una cosa = arregordai una cosa, portaidha in menti; èssiri de pagu à. = birgonzosu, timiditu Frases ànimu, patriotos, a che catzare sos Frantzesos! ◊ si ti abbastat s'ànimu beni a mi tocare! ◊ - E gopai it'ànimu tenit? - Ànimu de cuadhu in fossu! ◊ no mi bastat s'ànimu chi ti conte cussu ◊ in cussu tempus de supuzu políticu, su tropu ànimu at traitu a Méliu (G.Piga) 2. fit agguantandhe ca su frade li daiat ànimos bonos ◊ sos dutores mi ant dadu ànimos bonos chi tiat sanare ◊ ndhe tenzo bonos ànimos de bi resèssere ◊ apo in ànimu chi totu mi andhet bene 3. pro li bestire ànimu lu bantabat ◊ totu custu cunsertu mi batiat s'ànimu a pitu de dentes! (G.Ruju) 4. no nos dades manc'unu sodhu: Deus ndh'apat s'ànimu de su coghedhiu bostru! 5. apo in ànimu sas peràulas chi mi at nadu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu esprit, cœur Ingresu courage Ispagnolu ánimo Italianu ànimo Tedescu Seele, Mut.

aminzésus amenzésu

aminzòne alminzòne

amís , nm Definitzione genia de orrobba de lana po fàere gunnedhas Sinònimos e contràrios amèns Terminologia iscientìfica ts.

amistàde, amistàdi , nf: amistari, amistate Definitzione su èssere amigos, su èssere in bonas, su àere bonu tratamentu s'unu cun s'àteru, su si bòllere bene; su si dha intèndhere cun àtera fémina o àteru ómine, cun fémina angena o cun ómine angenu Sinònimos e contràrios amigàntzia / fancedha, fancedhu | ctr. disamistade, inimigànscia Frases regnet sentza neu s'amistade (A.Serra)◊ totu s'oro chi bi amus in su mundhu l'aia trasformadu in amistade! (F.Satta)◊ si sont perdonatos e torratos in amistate ◊ chini pecat si perdit s'amistadi de Deus 3. s'amistari fut apostau abetendi po intrai a domu de s'amiga ◊ si no buscant amistade, medas si dent cojuare Sambenados e Provèrbios prb: faedhos de cara no perdent amistade Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu amitié, concubin Ingresu friendship, husband de facto Ispagnolu amistad, concubino Italianu amicìzia, concubinato, concubino Tedescu Freundschaft, Konkubinat.

amistadósu , agt Frases babbu tuu, po dh'atendi, tenit in domu una filla bagadia e amistadosa (G.Mura)◊ est amistadosa fuedhendi ma de figura no si podit castiai! (L.Obbili) Ètimu srd.

amistàdu , agt, pps Definitzione de amistai; chi tenet s'amiga, o s'amigu Sinònimos e contràrios amicare / afancedhau, afantadu, amicatu, amistarau Frases sa fémina fut amistada cun àter'ómine ◊ fiant essius fora de pari cun sa mulleri e issu si fiat amistau cun d-un'àtera Ètimu srd.

amistài , vrb Sinònimos e contràrios amicare.

amistàntzia , nf Definitzione ànimu bonu, unu fàere de amigu Sinònimos e contràrios afabbilidade, amigàntzia, familiaricítzia Tradutziones Frantzesu cordialité Ingresu cordiality Ispagnolu cordialidad Italianu cordialità Tedescu Herzlichkeit.

amistantziéri , agt Definitzione chi tenet unu fàere de amigu; fintzes chi est o faet s'isfaciu Sinònimos e contràrios amistantziosu / facianu Ètimu srd.

amistantziósu , agt Definitzione chi tenet unu fàere de amigu Sinònimos e contràrios afàbbile, amigantzosu, amorosu, corale Frases est giòvunu abbistu, amistantziosu e cumpudiu ◊ fiat una fémina amistantziosa meda ◊ at bistu una crabitedha amistantziosa chi dhu tzerriàt de atesu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amical Ingresu friendly Ispagnolu amistoso Italianu amichévole Tedescu freundlich.

amistaràu , agt Definitzione chi tenet s'amistari, sa fancedha o su fancedhu, chi si dha intendhet cun àtera fémina (o àter'ómine), chi est amigau Sinònimos e contràrios afancedhau, afantadu, amicatu Ètimu srd.

amistàri, amistàte amistàde

amítu , nm: ammitu Definitzione bestimentu chi ponet su preide po nàrrere sa Missa Frases su preíderu at leadu s'amitu a sas duas presuras pro si lu pònnere Terminologia iscientìfica prdc.