A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

apendítziu, apendítzu , nm Definitzione totu is domos e orrugas de una leada de una citade Sinònimos e contràrios bichinau, chirrale 2. s'istògumu suu pariat un'apendítziu isbuidu e disabbitau de cincu mesis Terminologia iscientìfica bdh Ètimu itl. appendice Tradutziones Frantzesu quartier Ingresu quarter Ispagnolu barrio Italianu quartière Tedescu Stadtviertel.

apenèdha, apenèdhas , avb Definitzione un'apenas, pagu pagu Sinònimos e contràrios acantedhu, aizaredhu, pachedhu, pibidedhu, pódhixi, tzúniu Frases nche las intzertas apenedhas in mesu de sa néula ◊ fit bocanne apenedha sa conca dae palas de sos cuatòglios ◊ ridenne apenedha, mi aiat ghetau su bratzu a codhos Ètimu srd.

apenédhu , nm Definitzione un'apenas (de calesiògiat cosa), unu tanti pagu pagu.

apenetài , vrb Definitzione cumenciare a si apenare, a tènnere dolu, làstima Ètimu srd.

apenetentziài , vrb: penetentziai* Definitzione istare a peniténtzia, sufrindho meda, fintzes disigiandho a meda calecuna cosa Sinònimos e contràrios penai, penoriare, sufrire Frases s'ingannara cramàt e frastimàt poita no depiat apenetentziai ◊ una dixedha fiat morendi e sentza de morri, apenetentziendi!

apenétu , nm: penetu* Sinònimos e contràrios lambrighitu, póleu, pibia, piugnu, tziunzu Tradutziones Frantzesu pleurnicherie, regret Ingresu regret, wailing Ispagnolu lloriqueo, queja Italianu piagnucolìo, rammàrico Tedescu Gewimmer, Klage.

apenighèdha, apenighédhu , avb Definitzione apenedha, pagu pagu Sinònimos e contràrios acantedhu, agigu, aizaredhu, atzítzigu, pachedhu, pibidedhu, pódhixi / paghitu, paghitzedhedhu Frases setzide a cadhu apenighedha!

apensàdu , pps, agt Definitzione de apensare; nau de ccn., chi est abbistu, chi dhas pentzat, is cosas Sinònimos e contràrios abbistu, atensionau.

apensamentài , vrb: apentzamentai, apessamentare Definitzione àere pentzamentos in conca, arreolos, cimbellas, candho unu no est trancuillu po calecuna dificurtade o bisóngiu o ca timet calecuna cosa, pònnere in pentzamentu Sinònimos e contràrios acimbellai, afruscare 1, apinnicare, apistichinzare Frases is brebeis fiant pascendi chietas e no nci fiat de si apentzamentai po cosa peruna ◊ su malàdiu boliat aparèssiri forti po no apentzamentai is parentis Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se préoccuper Ingresu to worry Ispagnolu preocuparse Italianu impensierirsi Tedescu sich Sorge machen.

apensamentàu , pps, agt: apessamentadu Definitzione de apensamentai; chi tenet pentzamentu, arreolu po calecuna cosa (nau a befa o a briga, su ctr.) Sinònimos e contràrios abiolau, apinnicadu, arreolau, impensamentau, orioladu, penciamentosu, pistichinzosu | ctr. ilvioladu, selenu, trancuillone 2. est apensamentada ca no iscít comenti fai ◊ fiat apensamentau po su nasu chi dhi sighiat a crèsciri ◊ babbu tuo est apessamentau ca su pitzinnu est galu a ghirare Tradutziones Frantzesu pensif, préoccupé Ingresu worried Ispagnolu pensativo, preocupado Italianu pensieróso, preoccupato Tedescu besorgt.

apensaméntu , nm: penciamentu* Definitzione s'atividade de sa mente, is ideas chi si dhue formant; idea firma de candho si timet o si bolet calecuna cosa Sinònimos e contràrios pensada, penseri, pensu / afannia, agiu, apinnicu, arraolu, ildinu, intabatzu, pedighinu, pedine, pennítziu, pestighinzu | ctr. assussegu.

apensàre , vrb: penciai* Definitzione pensare, ma nau fintzes in sensu transitivu de arregodare cosa a s'àteru Frases si est apensadu, ma bi est reséssidu a indovinare 2. si no mi l'apensas tue mancu mi ndhe ammento prus! (P.Casu)

apénsu , nm Definitzione su pentzare, su cunsiderare is cosas / apensu chi… = apenas chi…, impensu chi… Sinònimos e contràrios cunsideru, pensu* Maneras de nàrrere csn: ómine de pagu a. = chi no cussiderat sas cosas; fàghere una cosa pro pagu a. = chentza bi pessare comente si tocat 2. apensu chi fiat luxi mullia su tallu.

apentadítzu , agt Definitzione nau de ccn., chi si apentat, ma nau prus che àteru in su sensu chi si tratenet a chistionare cun chie agatat in passada Ètimu srd.

apentàre , vrb Definitzione fàere cosas cun apentu, cun passione (trebballu o àteru), ma fintzes giogare; pigare calecunu bucone po asseliare su fàmene, papare Sinònimos e contràrios apassionare, apinniocare, indeletare, intertènnere Frases mancari mi apente in su pensare, sena risposta addurat cussu tou lagrimare (A.Pes)◊ s'abe si apentat a fàghere su mele ◊ mi apento a iscríere ◊ a sos zogos si bi apentant sos mannos puru ◊ cudhu massaju no ischiat apentare criatura ◊ ti mi astringhes a sinu e mi carignas, mi nínnigas, mi cantas e mi apentas (G.Sini)◊ deo, sa rosa mia, si la tenia in manu mi la tia apentare! 2. sas béstias si apentabant de lustínchinu, de rubu e de turgusa (G.Piga) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'appliquer Ingresu to apply oneself Ispagnolu aplicarse, deleitarse Italianu applicarsi, dilettarsi Tedescu sich hingeben, sich aus Liebhaberei beschäftigen.

apéntu , nm Definitzione genia de incuru chi si ponet in su fàere calecuna cosa cun atentzione, delicadesa, tempus, e àteru; calecuna cosa chi praghet, bona po s'istentare, giogare o àteru; cosa (o fintzes gente) bella meda, chi praghet meda; cosa a papare, po asseliare su fàmene / min. apentichedhu Sinònimos e contràrios abbentu 1, apíchiu, apinniocu, impreu, intertenimentu, passione / ciogu / ammàchiu, ammiru Frases domat sos cadhos rudes cun apentu ◊ essi galana e pomposa cun cussu pinzos de apentu chi no lu pagat dinari! ◊ si bi ponent cun apentu a fàghere tapetos ◊ si sunt lendhe su malu apentu de fàghere male ◊ pro fàghere unu ditzionàriu bi cheret apentu meda 2. de canna faghent launedhas, apentos, furriolos ◊ pipiriolu de canna, apentu de sos pitzinnos ◊ su tempus passau bido presente, intéssiu de giogos e de apentos (Z.Deriu) 3. sezis un'apentu, isparghides de gràscias unu mare ◊ sas anzones mias fint un'apentu: lis deghiat prata e no ferru! (Limbudu) 4. fràzicos de su fritu e tiritiri, si sunt acoconaos in d-un'alapinna chircandhe apentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dévouement Ingresu devotion Ispagnolu dedicación, entrega Italianu dedizióne Tedescu Hingabe.

apentzamentài apensamentài

apénu , nm Definitzione su si apenare, su provare pena Ètimu srd.

apeomadòri , nm Definitzione chie acostumat a betare frastimos Sinònimos e contràrios frastimadore, irrocadore Ètimu srd.

apeomài , vrb Definitzione nàrrere apeomus, betare frastimos Sinònimos e contràrios fraltimare, frastinare, irrocare Ètimu grcb. apéukhomai.