A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

arrefortzài , vrb: refortzai Definitzione fàere o essire prus forte, giare fortilesa Sinònimos e contràrios afoltigare, afortiai, afortire, afortzare, fortalèssiri, infortigare | ctr. irdebbilitare Ètimu ctl., spn. reforsar Tradutziones Frantzesu renforcer Ingresu to reinforce Ispagnolu reforzar Italianu rinforzare Tedescu stärken.

arrefórtzu , nm: refortzu* Definitzione cosa chi si ponet o chi si faet pro giare prus fortza Sinònimos e contràrios afortiadura, afortiamentu Tradutziones Frantzesu renforcement Ingresu reinforcement Ispagnolu refuerzo Italianu rinfòrzo Tedescu Verstärkung.

arrefrénu , nm: refrenu Definitzione genia de bregúngia, de duritu, chi po arrespetu o àteru aguantat a unu de fàere calecuna cosa Sinònimos e contràrios recatamentu, regrésciu.

arrefréu , nm: arresfreu, arresfriu, refreu* Definitzione genia de maladia de pagu contu chi faet mescamente a innisire, a istúrridos / erba de arresfrius = issopo (Teucrium marum) Sinònimos e contràrios arramatia, arrema, arresfriori, refreadura Frases ita portas, arresfriu? ◊ poita a cenai non ti papas una pariga de aràngius, ca faint brofetu po s’arresfriu?◊ po passare s'arrefreu faent su mendulau Terminologia iscientìfica mld.

arrefrigàda , nf: refrigada* Sinònimos e contràrios contraddiscione Tradutziones Frantzesu contradiction Ingresu contradiction Ispagnolu contradicción Italianu contraddizióne Tedescu Widerspruch.

arrefrigài , vrb Sinònimos e contràrios contraíchere, scontrariai.

arrefrigerài , vrb Definitzione fàere friscu, prus friscu, abbacare su caente a tropu Sinònimos e contràrios arrefriscai, ifriscare, irfriargiare | ctr. caentare, imbudhighinare.

arrefriscài, arrefriscàre , vrb: errenfriscare, refriscai Definitzione fàere prus friscu, nau de su tempus, ifridare, illeniare cosa budhia; fintzes giare sullevu a calecunu male prus che àteru po comente si digirit o s'efetu chi faet su chi si papat Sinònimos e contràrios afriscai, afriscorai, arrefrigerai, ifriscare | ctr. caentare, imbudhighinare Frases su tempus arrefriscat, est arrefrischendi ◊ no potzu assebiai de sa basca: bandu a frumi, annadu e mi arrefriscu! 2. issu connoschet is erbas po arrefriscare Ètimu ctl., spn. refrescar Tradutziones Frantzesu rafraîchir Ingresu to cool Ispagnolu refrescar Italianu rinfrescare Tedescu abkühlen.

arrefríscu , nm: refriscu* Definitzione s'arrefriscai; cómbidu o brindhu de cosas a bufare Sinònimos e contràrios refriscada.

arrefudài, arrefudàre arrafudài

arrefúdu , nm: arrefuru, arrefussu, refudu Definitzione su arrefudare, su no bòllere prus o no bòllere fàere o nàrrere calecuna cosa; cosa chi no si bolet prus, abbandhonada, coigiada (fintzes ca nemos ndhe at prus gana o no dha bolet própriu) Sinònimos e contràrios arrecusa, arreusa, dennega, revudada / afrantzuchena, rebuzu / crébida Maneras de nàrrere csn: arrefudu de presoni (nadu de unu) = avassu de galera, delincuente, malafatore; a arrefudu = a révudu, a meda de ndhe pòdere avassare 2. custa est arrobba noba, no funt arrefudus de fuliai! ◊ apenas Giudas dh'at basau, a Gesús dhu pigant totu acapiau coment'e un'arrefudu de presoni ◊ a pobidha si at pigau s'arrefudu de sa bidha!◊ oi a prandi no fatzu nudha: si papaus is arrefurus 3. a prandi nci fiat sa petza e su binu a arrefudu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déchet, abjuration Ingresu refuse, abjuration Ispagnolu negativa, rechazo, abjuración, resto Italianu rifiuto, abiura, scarto Tedescu Ablehnung, Abschwörung, Ausschuß.

arrefurài , vrb Definitzione furriare, arrecuire, torrare a bidha apustis fata sa giorronada o sa faina Sinònimos e contràrios contoniai, ghirare, recoire, recòrdere | ctr. essire, tocai 1 Frases Pepi e Boricu funt andaus a bìngia, est incarrerendi s’ora de prandi e imou funt arrefurendu!(M.L.Serpi)◊ seu andendumindi: est ora de arrefurai! ◊ s'atra dí tui as arrefurau prima de mimi.

arrefúru arrefúdu

arrefussài arrafudài

arrefússu arrefúdu

arrefutàre arrafudài

arrefúzu , nm: revuzu Sinònimos e contràrios abantzu, rebuzu, refudu Frases a chini su pintu pintu, a chini s'arrefuzu de is pratus de sa mesa! Ètimu srd.

arrèga , nf: era 2, rega* Definitzione su pane de chera totu buidedhos paríviles, búsciulus o oxos de mele, ue s'abe ponet su mele; sa fita de su casu segau in su cadhàrgiu po ndhe dhu piscare a sa discu faendho su casu; a logos est fintzes su prumone de sa craba cotu / dhu tirat che su cani a s'a. = no li andhat própiu! Sinònimos e contràrios avere, bresca, melarègia, tipa 1 / fita Terminologia iscientìfica sbs.

arrèga 1 arraíga

arrèga 2 , nf Definitzione sótziu de cunfrades, de cussorres: in cobertantza, cumpangia (fintzes pagu de bonu) Sinònimos e contràrios crofaria, germandadi 2. cussu faet binu malu, mesches candho est cun sos cumpanzos de arrega (M.Deiana).