A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

baldàdu 1 , agt: bardadu 1, baldau Definitzione nau de sa carena, a totu una perra o fintzes solu a calecunu arremu, chi no ndhe balet, chi no arrespondhet a su cumandhu po dannu chi at tentu su crebedhu / mesu bardau = chi li at faladu paràlisi a totu unu mesu de sa carena Sinònimos e contràrios aggrauncidu, baldu, istropiadu, rentesu, tuglidu Ètimu spn. baldado Tradutziones Frantzesu hémiplégique Ingresu hemiplegic Ispagnolu baldado Italianu emiplègico Tedescu hemiplegisch.

baldagòro , nm: bardacore, bardagore Definitzione genia de gunnedha a pinnigas, a gajas Frases cari bianca che sa chera, sempre istrinta in su bardacore, fit giamada "Abbasantera" (T.Rubattu) Terminologia iscientìfica bst Ètimu itl. guardacuore.

baldàlzu , nm Definitzione logu leadu de su cardu, totu cardu / terra de b. = raschinarzu, terra romasa totu codina Ètimu srd.

baldàna , nf: bardana 2 Definitzione tretu de muru; fintzes buidu o tretu buidu inter duos muros Sinònimos e contràrios ala, parte / bódiu, imbaga 3. de su chi apo imparadu mi ndh'at restadu una bardana in conca Tradutziones Frantzesu vide Ingresu interspace Ispagnolu intersticio Italianu intercapèdine Tedescu Zwischenraum.

baldànsa, baldàntza , nf: abbaldansa Definitzione su si pàrrere de pòdere fàere cosa meda o difícile, su si pàrrere de pòdere bínchere Sinònimos e contràrios alidantza, atrevimentu, balia, coragi, iscòcoro / àcia, barrosia, osadia | ctr. duritu, bregúngia Ètimu itl. baldanza.

baldàu baldàdu 1

baldédu , nm Definitzione logu prenu de cardu Sinònimos e contràrios cardedu, gardàgliu Ètimu srd.

baldiàre badràre

bàldile , nf, nm: bàldule, bàrdula, bàrdule, bàrdulu, vàrdule Definitzione orrugu mannu e tostau de terra comente essit arandho o marrandho candho sa terra no est de bonu farigu, tostada; fintzes túturu de àtera cosa (es. bàrdules de nibe, de sàmbene)/ segare sas bàrdulas = iscrevare, sleorai Sinònimos e contràrios cheba, ibbàldula, lea, léura, liutza / cepa Frases s'aronzu est essindhe totu a bàrdulas ◊ in bidha si narat "bàrdulu de terrinu" e no "de terra" 2. vi at bàrdulos apredaos Ètimu ltn. quadrulus, quadrula Tradutziones Frantzesu motte Ingresu clod Ispagnolu terrón Italianu zòlla Tedescu Scholle.

baldínzu , nm Definitzione atentzione chi si giàt a calecunu o calecuna cosa Sinònimos e contràrios aggordu, castiamentu, càstiu, miramentu, tentonzu, vardionzu Ètimu srd.

baldiòne , nm Definitzione chie abbarrat a castiare, abbaidandho ccn. cosa custodiandhodha Sinònimos e contràrios bàrdia Frases sos babbos puru, ignorantes, si ponent a baldiones, marchendhe sas atziones chi faghent sas damigellas!

baldíssa , nf Definitzione tretu mannu, logu coment'e una doa, inter aidatone e pabarile.

bàldu , agt Definitzione chi dhi at calau paràlisi Sinònimos e contràrios baldadu 1.

bàldu 1 , nm: bardu Definitzione genia de erba ispinosa, de tantas calidades, medas bonas a papare, totu ispinosas / is partis de su cardu: sa soca, is pillonis, sa cima, is follas, sa conca o cranciofa, sa lanixedha de su frore; calidades de bardu: angioninu (Lupsia galactites), cabidhu (Carlina gummifera), candhela (Lirsium scabrum), capidhu (Scolymus maculatus), de anzone, matzone (Eryngium campestre), ispinosu (Carduus nutans), niedhu (Onopordum illyricum); baldu pianu = masedu, chentza ispina; onzi mata de bardu mi paret Nenardu = onzi mínima paràula o tzinnu paret befe e mineta, comente pessat unu afartadu pro carchi cosa Sinònimos e contràrios cadru* Frases sas trempas de sa ferrovia fint de bardu Terminologia iscientìfica rba, Carduus, Carlina e àteros Tradutziones Frantzesu cardon Ingresu thistle Ispagnolu cardo Italianu cardo Tedescu Distel.

baldúfula badrúfa

baldufulàgiu , nm Definitzione maistu chi faet bardúfolas, moróculas Ètimu srd.

bàldule bàldile

bàldule 1 , nm: bàrdule 1 Definitzione calesiògiat cosa chi siat unu càrrigu (fintzes istrégiu); nau in cobertantza, fintzes sa bentre (manna) Sinònimos e contràrios bardulete, imbodhicu / barriga Frases lèadi sos bàldules e andhadiche! (M.Bua)◊ issa cuncoldat sos bàldules e comintzat a si pintare sa cara.

baldulète , nm: bardulete Definitzione trastu béciu, pruscatotu arrimau, chi no serbit Sinònimos e contràrios badàlciu, bagazu, bascaràmene, cadógiu, carramacina, imbaratzu, istivuzu, istrèpete, istrepu Frases cantu chi est imboladu in cue, cussu bardulete fuliachelu! ◊ tenet su logu imbargadu cun barduletes.

balèna , nf Definitzione genia de animale de mare, mannu meda, longu fintzes binti metros; in su paracu, is ferritos (o fintzes pertighedhas de linna corriatza) chi de sa punta de sa màniga andhant a is oros de sa tela a manera de dha mantènnere bene istirada candho si aperit 2. mi nci seu ghetau a paracu abertu, su paracu si est girau balenas a susu e ndi seu arrumbuau che unu coróngiu! Terminologia iscientìfica anra, balaena mysticetus, b. glacialis Tradutziones Frantzesu baleine Ingresu whale Ispagnolu ballena Italianu baléna Tedescu Wal.