bàlidu , agt, pps: vàlidu Definitzione
chi balet, chi tenet galu valore; fintzes pps. de bàlere
Sinònimos e contràrios
valiente
/
bàfidu
Tradutziones
Frantzesu
valable,
efficace
Ingresu
valid
Ispagnolu
válido
Italianu
vàlido
Tedescu
gültig.
balígia , nf: balísia,
balliza,
balixa,
valígia Definitzione
genia de trastu po pònnere cosa aintru de ingòllere a viàgiu
Frases
in sa nave drommiant cun sa balixa a cabidale
Terminologia iscientìfica
stz
Tradutziones
Frantzesu
valise
Ingresu
suitcase
Ispagnolu
maleta
Italianu
valìgia
Tedescu
Koffer.
baliméntu , nm Definitzione su bàlere de una cosa Sinònimos e contràrios bàlida, balidóriu, valore Ètimu srd.
balintiósu balentiósu
baliòdha, baliòdho , nm Definitzione
unu pagu abbistu, tontatzu
Sinònimos e contràrios
babule,
ballullu,
bichimmeo,
bucalloto,
cocollodho,
gingiorre,
prantamone,
tolondro
Frases
cherbedhos de molente, baliodho, ses mannu ma no bales mesu iscudu! ◊ custu baliodho mi nat chi sunt issolórios ◊ custas sunt pandheras de tempos baliodhos!
Tradutziones
Frantzesu
nigaud,
balourd,
niais
Ingresu
foolish,
idiot
Ispagnolu
bobo
Italianu
babbèo
Tedescu
Tölpel.
balíra , nf Definitzione genia de fraschitu de ortigu Sinònimos e contràrios abbalire, frascu Terminologia iscientìfica stz.
balíre , nf, nm: barile,
lire,
valire Definitzione
genia de istrégiu piticu de linna (o de ortigu)
Sinònimos e contràrios
abbalire,
balira,
cubedhutzu,
frascu
Frases
unu conzu prenu de mustu a costazu zuchio e una barile ◊ isse fit sa ruina de sa balire ca sutzendhe mi ndhe at irfundhadu una ◊ bi teniat una balire de chercu piena de abbardente
Sambenados e Provèrbios
smb:
Barile, Barrile, Barrili
Terminologia iscientìfica
stz
Ètimu
itl.t
barile
Tradutziones
Frantzesu
barillet
Ingresu
keg
Ispagnolu
barril,
tonel
Italianu
barilétta
Tedescu
Tönnchen.
bàliri bàlere
balísia balígia
balistréri balestréri
bàliu , nm Definitzione capacidade de baliare, de padire / àere, no àere b. = èssere, no èssere de agguantu, ischire, no ischire baliare una dificurtade Sinònimos e contràrios agguantu, bàjulu Ètimu srd.
balivigàre , vrb Definitzione
campare male, de ispedientes
Sinònimos e contràrios
campitzare,
campugiai,
campurigiai
Frases
babbu e fizu fint duos ladros de professione, balivigaiant cun abbilidade ma che finesint in prejone
Tradutziones
Frantzesu
vivre d'expédients
Ingresu
to live on one's wit
Ispagnolu
vivir a duras penas
Italianu
vìvere a stènto,
di espediènti
Tedescu
darben.
balíxa balígia
bàlla , nf Definitzione
orrughedhu de prumu o de àteru metallu, longhitu e a punta o a birilla, chi s'isparat cun arma ligera; foedhandho de fenu o fintzes àtera cosa de pòdere acapiare, unu tanti acapiau a istrintu imbodhigau tundhu a cilindru o a parallelepípedu; su foedhu s'impreat meda, in su chistionu, candho si narat calecuna cosa cun prus fortza, a ispantu
Sinònimos e contràrios
/
cdh. badha
Maneras de nàrrere
csn:
fèrrere, bochire, colare, tocai a unu a b. = isparare a balla; furriare che dae balla = torrai acoa impressi; essire che b. = andaisindi lestru, fúliu meda; reminidu che una b. = lestru meda, che lampu; dare una cosa a b. bolada = dare una cosa a istichi in s'ogru, agiummai ponendisidha in manu; tostau, tostu che b. = tostau che perda, meda, prus de aici no fait; votare a b. sola = donai unu votu de preferéntzia isceti; b. de ní, de cera = lómburu, botza, botzighedha de nie, de chera; no l'intrat b. = est afaturau e po cussu mancai dh'isparint no dhi fait nudha; b. franca = no isparada apostadamente pro chie li ferit o est in perígulu de li fèrrere
Frases
ancu mi dongant un'iscupetada, ma is ballas siant de figu sicada! ◊ su frúschiu de sas ballas parent ammentos de unu bisu asseadu ◊ l'ant mortu a balla ◊ si no est mortu at a mòrrere de balla
2.
cheriat comporare, ma candho at intesu su prétziu at furriadu che dae balla! ◊ si sos ocros fint istaos ballas l'aiat frazicau a costu de abbarrare tzecu! ◊ curriat coment'e una balla de fuxili ◊ at votadu a balla sola
3.
in cuss'erbaju bi at essidu chentu ballas de fenu ◊ su ortigu lu prendhent a ballas ◊ ndi ant consumau de ballas de paperi po is eletzionis!…
4.
ah, balla, su cane meu cumprendhet totu a s'artziada de s'ocru! ◊ alla custus óminis, no fait a chistionai ca ti narant chi ses pidància: balla ca issus!…◊ da ite est sa balla chi ti connoschio?! ◊ balla ca no est macu! ◊ ah, balla, custa mi dha pagas! ◊ bellu ballu, balla!
Ètimu
itl.
balla
Tradutziones
Frantzesu
balle,
botte
Ingresu
bullet
Ispagnolu
bala,
bala
Italianu
pallòttola
Tedescu
Kugel.
ballabbàlla , avb Definitzione nau de comente est su logu, su terrenu, su pomentu, candho est cagiagàgia de calecuna cosa, mescamente abba Sinònimos e contràrios nadinnadis Frases est su logu ballabballa de abba de cantu at próidu ◊ cun cuss'isterzu segadu ses faghindhe su logu ballabballa de abba! Ètimu srd.
ballabbéllu! , iscl Definitzione foedhu chi si narat ponendho sa marrania = marranu chi!…
ballàda , nf Definitzione su ballare Sinònimos e contràrios badhu, istripizada / cdh. badhata Frases nos amus fatu una ballada, mah!… mancari bella!
balladòre , nm Definitzione su frutu orrúbiu cotu chi faet s'orruo cràbinu e fintzes s'orrosa), una genia de birilla longhita totu sèmene pilosu aintru Sinònimos e contràrios badhajolu, cacalodha, cincirrollai, fúscuru, ladhérighe, pennuleri, pibirillò, pimpirillodhi, rullari Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd.
balladòre 1, balladòri badhadòri
balladórzu , nm Definitzione logu inue si ballat, fatu po ballare Ètimu srd.