A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ifatzíu ifacíu

ifatzoladúra , nf Definitzione iscaratzadura, su ndhe bogare sa faciola, a unu chi ndhe portat, faendho a bíere sa cara.

ifatzolàre , vrb Definitzione bogare o trantzire sa faciola Sinònimos e contràrios iscaratzare, iscarotare | ctr. caratzare Ètimu srd.

ifaulàre , vrb: infaulai, infaulare, irfaulare Definitzione collonare, bogare fàulas a unu, nàrrere su chi no est; bogare a faulàrgiu, in fàula, giare a bíere chi unu at nau fàulas, chi no est beru su chi at nau Sinònimos e contràrios afaulae / irfaularzare, iscofutare Frases nanca no benit ca s'intendit mali: bollis biri ca nos'infàulat?! ◊ vos ant a pessichire e, irfaulandhe, ant a nàrrere cada zenia de male contra a vois 2. si a sa briga no mi pones mente, tandho infàulas a su presidente! (Pazzola)◊ sas arveghes andhant ognuna a ue cheret, ifaulendhe su díciu chi narat chi sas arveghes istant sèmpere ammuntonadas apare Tradutziones Frantzesu démentir Ingresu to deny Ispagnolu mentir, desenmascarar Italianu sbugiardare Tedescu Lügen strafen.

ifegàre , vrb: irfecare, iscegiai, isfegare, sfegiai Definitzione cambiare su binu a un'àtera carrada po no dhu lassare in sa feghe; isturdire s’imbriaghera, caciare su binu bufau Sinònimos e contràrios ilbarulire, ismarmire, scexiai / bombitai, caciae Frases su binu fit ispetziale e babbu, pustis de l'àere ifegadu, lu poniat in ampullas e carradellos minores ◊ a primos de su mese de nadale ilfegant su binu, sa prima bolta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cuver son vin Ingresu to get over one's drunkenness Ispagnolu desollar, dormir el vino (la zorra, el lobo) Italianu smaltire la sbòrnia Tedescu den Rausch ausschlafen.

ifelonàe , vrb Definitzione pigare fele, tzacu, arrennegu Sinònimos e contràrios afelonare, arragiolire, arrannegai, inchietae, infelonire, inferronai | ctr. allegrare, prexai Ètimu srd.

ifeloníu , agt: infeboniu Sinònimos e contràrios afeladu, afelonadu, arrennegadu, inferenau Frases mi paris una gatu infebonia!◊ is massaos ifelonios a bortas otzidiant is brebès faenno dannu Ètimu srd.

ifèltza , nf, nm: ifertza, ifretza, ifritza, infeltza, infertza, infertzu, infiltza, infretza Definitzione puntu mannu de filu chi si ponet a lascu (po cussu dhu narant fintzes lentu, sciamplu) po mantènnere s’orrobba bene firma innanti de dha cosire e chi si che tirat apustis Sinònimos e contràrios frissa 2, imbasta Frases est bene cosidu e fatu chena infertzu ◊ apo passau s'infertza a s'aforru ◊ sa prima cosa chi su mastru faghiat fàghere a su dischente imparendhe a sartu fit a che tirare s'ifretza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faufilure, point piqué Ingresu tacking, stitching Ispagnolu hilván Italianu imbastitura, impuntura Tedescu Heftnaht, Steppnaht.

ifèrca , nf Sinònimos e contràrios iferchidura, iferchinzu, ifertura, insidu Ètimu srd.

iferchída , nf Definitzione su iferchire, fintzes punghidura cun calecuna cosa puntuda a cropu (es., i. de lepa) Sinònimos e contràrios istichia / abbudhada, istocada.

iferchidòre , nm: ifirchidore, inferchidore Definitzione ómine pràtigu a fàere ifertas Sinònimos e contràrios iferidore, infertori, innestadore Frases faghiat inferchiduras in piantas de dogni zenia tantu chi fut un'inferchidore pretziadu e chircadu Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd.

iferchidúra , nf: infelchidura, inferchidura, infilchidura Definitzione su iferchire; múzulu o truncu de mata o de prantone isconcau e innestau, iferta; css. cosa posta a crèschere a pitzu o coment’e aciunta a un’àtera (fintzes infetu in sa carena); cropu giau a ifurconadura, a punghidura Sinònimos e contràrios iferca, iferchinzu, ifertura, infertu, insidu / cdh. infilchitura, infirchidura Maneras de nàrrere csn: s'i. tenet, no tenet = pigat, crescit, no pigat, si sicat; betàrendhe sas i. = mòereche sas isticas iferchidas Frases si si che sicat s'inferchidura restat su pirastru ismutzurradu ◊ faghiat inferchiduras in piantas de dogni zenia ◊ fut inferchidore bonu, ma no sempre s'inferchidura teniat 2. pro crèschere sos donos de natura bi cheret de iscola imparamentu, chi est pro sa mente umana inferchidura (L.Marteddu) 4. a sos poetas de prima essida Sassu lis at dadu un'inferchidura de puntorzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu greffe, inoculation Ingresu graft Ispagnolu injerto, inoculación Italianu innèsto, inoculazióne Tedescu Veredeln, Impfung.

iferchínzu , nm Definitzione su iferchire, su trebballu de fàere is ifertas, fintzes festa sa die chi s’innestat Sinònimos e contràrios iferchidura, innestinzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu greffage Ingresu grafting Ispagnolu injerta Italianu innestatura Tedescu Veredelung.

iferchíre , vrb: ifirchire, ifischire, ifrechire, infelchire, inferchire, infeschire, infilchire, isfelchire Definitzione intrare o fichire una cosa in s’àtera, nau mescamente de su intrare unu cambu noàdile cun pagos ogos (istica, iferta) de una linna in su múzulu (o truncu immuciurrau) de un’àtera a manera chi in custa crescat sa matessi linna de su cambu nou; si narat fintzes de su vacinu chi si faet a is sanos po pigare s’infetu de una maladia chentza bènnere graves ma de abbarrare amparaos de no dh'aciapare prus Sinònimos e contràrios felchire, fichire, incirai, infèrchere, infèrrere, infrissire, innestare, schidonai, tzacare Maneras de nàrrere csn: i. sa sartitza = pònnere sa sartza o purpuza cundhida in s'istentina; i. s'acu = ifilare s'agu Frases sas dentes suas parent infeschidas ◊ sa pupiedha de istratzu zughiat aguzas ifischidas ◊ leat s'aguza e si che l'infilchit in sos benujos ◊ at intzichidu sa cresura de sazos chi no b'iferchit mancu su porcu ◊ at isfelchidu unu bículu de saltitza in s'ispidu 2. sonniaiat chi fit dendhe sa meighina, immamendhe, pudendhe, ifischendhe, binnennendhe (S.Patatu)◊ a iferchire sos ozastros a isse l'aiant imparau sos prades Ètimu ltn. infercire Tradutziones Frantzesu enfiler, greffer, ensacher, inoculer Ingresu to graft, to sack, to stick Ispagnolu espetar, injertar, inocular Italianu infilzare, innestare, insaccare, inoculare Tedescu aufziehen, veredeln, einimpfen.

iferchíu , pps, agt Definitzione de iferchire Sinònimos e contràrios infertu Tradutziones Frantzesu greffé Ingresu grafted Ispagnolu injertado Italianu innestato Tedescu aufgepfropft.

iférias , nf: inférias Sinònimos e contràrios ferja, traba Ètimu itl.t ferie.

iferidòre , nm Sinònimos e contràrios iferchidore, infertori Ètimu srd.

iferíre , vrb Definitzione lòmpere o assuprire a unu logu Sinònimos e contràrios afèrrere, imbàtede, lòmpere.

ifermería , nf: infermeria, infirmeria Definitzione genia de ambulatóriu ue si giaet una prima curada a unu malàidu.

ifermicàre , vrb Definitzione pònnere o fàere su greme in sa cosa Sinònimos e contràrios bermigare, bermire, imbremigai, mermire, soldire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire des vers Ingresu to become infested with worms Ispagnolu agusanarse Italianu invermire Tedescu wurmig werden.