A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ifermicàu , pps, agt Definitzione de ifermicare; chi portat greme Sinònimos e contràrios bermigosu, berminigosu, fermicosu, sóldidu.

ifermièra , nf: infermera Definitzione fémina apostadamente imparada po atèndhere is malàidos, fàere curas, agiudare is dotores Frases sa cosa fit durada si non fit capitada inie un’infermiera chi at cumpresu sa cosa ◊ torrant su malàdiu allirgu e sanu: custu est méritu de is dotoris, de infermieris e infermieras Terminologia iscientìfica prf.

ifermiéri , nm: infermeri, infirmeri Definitzione ómine apostadamente imparau po atèndhere is malàidos, fàere curas, agiudare is dotores Sinònimos e contràrios meigadori Frases funt intraos is duos infermieris ispinghendho una barella: portànt unu malàdiu carragiau cun d-unu nentzolu e si funt acostios a su letinu inue òperant. Tradutziones Frantzesu infirmier Ingresu nurse (male) Ispagnolu enfermero Italianu infermiere Tedescu Krankenpfleger.

iferràda , nf Definitzione su iferrare, su leare su ferru, is sonàgias a su bestiàmene Ètimu srd.

iferràre , vrb: irferrare, isferrai, isferrare, sferrai Definitzione pigare o bogare su ferru, pèrdere su ferru, bogare is sonàgias a su bestiàmene; in cobertantza, bogare o pèrdere is dentes, pèrdere sa passiéntzia; prnl. nau de su fosile, isparare de malascigura, chentza dhu fàere apostadamente Sinònimos e contràrios iscollanare, issonagiare | ctr. apitiolai / ferrai Frases sa gama mi ant iferradu ◊ sos bardaneris ant isferradu su tazu pro che lu furare ◊ su cuadhu s'est isferrau ◊ colat muta sa tropa che gama iferrata Ètimu srd.

ifèrrere , vrb: infèrrere Definitzione fàere ifertas Sinònimos e contràrios iferchire, incirai.

iférru , nm: ilferru, inferru, irferru, uferru Definitzione logu de s’àteru mundhu (o deasi pentzau) a ue andhant is ànimas malas, cundennadas a no bíere sa cara de Deus in eternu, su logu de is dimónios; in cobertantza, logu de suferéntzia manna e fintzes sa suferéntzia etotu candho est meda / i. cunzuntu = burdellu, carraxu mannu de no si cumprèndiri nudha Sinònimos e contràrios isprefundhu / cdh. infarru Frases cantus bortas cun is pecaus mius m'apu meritau s'inferru! ◊ s'inferru no at a èssi fatu po incungiai palla! ◊ a ti ammustrare ite logu est s'inferru, coro de ferru ti pone! 2. che intraiat in s'iferru pro bídere sa picioca nessi dae tesu! ◊ no bides s'upa de cudhos chi ant piantu in cust'inferru? 3. ite cantant sos poetas daghi in piata ch'est s'inferru cunzuntu?!… Ètimu ltn. infernum Tradutziones Frantzesu enfer Ingresu hell Ispagnolu infierno Italianu infèrno Tedescu Hölle.

ifèrta , nf Sinònimos e contràrios iferchidura, ifertura Frases una die fio andhau a fàere cosa de ifertas in sa bíngia Ètimu srd.

ifèrta 1 , nf Sinònimos e contràrios oferta* Frases su retore at lassau sa casseta de sas ifertas prena de dinari.

ifertàu ifastàdu

ifertúra , nf: infertura Definitzione múzulu, fundhu isconcau chi portat iferta o istica, ma fintzes su innestare una linna a un’àtera / genias de i.: a ogu, a pértia, a isperradura, a iscudetu; i. de pigota = vacinu de pigota Sinònimos e contràrios iferchidura, infertu, insidu, intannu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu greffe Ingresu graft Ispagnolu injerto Italianu innèsto Tedescu Veredeln.

ifèrtza ifèltza

ifertzidúra , nf: ifretzidura, infiltzitura Definitzione genia de cosidura a lascu, a puntos mannos, po mantènnere bene s’orrobba sestada intrada apare fintzes a dha cosire (apustis si che tirat) Sinònimos e contràrios afritzidura, corciadura, frissadura, ifritzinzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu point piqué, faufilure Ingresu quilting, basting Ispagnolu hilvanado Italianu impuntitura, imbastitura Tedescu Steppnaht, Heftnaht.

ifertzíre , vrb: ifichire, ifretzire, ifrichire, ifricire, ifrigire, ifrissire, ifritzire, ifrucire, infertzire, infretzire, infriciri, infrigire, infrissire, infrissiri, infritzire, infritziri Definitzione intrare una cosa in ccn. àtera, púnghere ccn. cosa cun aina puntuda meda; unire cun puntos longos e lascos is orrugos de orrobba de unu bestimentu po dhos pòdere apustis cosire bene; foedhandho de pigiones, andhare e torrare a bólidos curtzos; in cobertantza, intrare in chistiones angenas Sinònimos e contràrios afritzire, intzudhire / apuntorgiai / frissai, iferchire, infrissai, schidonai | ctr. isfretzire Frases ispingi ispingi nc'est infrissiu in mesu a tanti genti 2. frimadí, deghinou t'infríciu coment'e una rana! ◊ fia infrissendu una tratalia po dh'arrustiri ◊ seu pighendi fragu de anguidha infrissida in s'ischidoni arrustendi ◊ pigae s'ischidone e ifichiedhu po dhu fàere a orrostu 3. oje a mi cheres a ifertzire e a cusire? ◊ menzus de comente cosis tue ifretzit àtere a manu istropiada! ◊ cun su sartigu t'infrissu su bruncu! ◊ su mastru de pannos est semper secandhe, azunghendhe e ifritzindhe 4. sos tzírrios de sas alasdepedhe m'infertzint sa gianna de s'ànima 5. càndhidas columbas ifertziant in su chelu, zocandhe 6. foras de su logu meu su sentimentu m'ifritzit sa carena, so in turmentu 7. no boliat a si che ifrichire in chistiones de is bighinos e méngius faiat su dovere suo Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu enfiler, faufiler, piquer Ingresu to stick, to tack, to quilt Ispagnolu espetar, hilvanar Italianu infilzare, imbastire, impuntire Tedescu aufziehen, heften, steppen

ifertzíu , pps, agt: infiltzitu, infriciu Definitzione de ifertzire; infrissiu Sinònimos e contràrios froziu 2. infriciu de una canna mòrgiat! 3. passet a domo po misurare sa brúsia ca dha tenzo ifertzia! Tradutziones Frantzesu faufilé, enfilé, embroché Ingresu tacked, stuck Ispagnolu hilvanado, espetado Italianu imbastito, infilzato Tedescu geheftet, aufgereiht.

iféstu , nm: infestu Definitzione cosa chi istrobbat, chi faet orròschere, cosa de fàere chi praghet pagu, matanosa, trebballosa / donai, pigai i. Sinònimos e contràrios ifadu, imperpériu, nischitzu, pibinca, segori / inaventu, irbelegu Frases su chi li daiat ifestu fit chi no aiant detzisu comente si deviat pesare sa cosa ◊ gei si dh'at pigau s'infestu a preparai cussa cummédia!…◊ proaia infestu intendhendhe a tie ◊ innoghe s'umididade dat pagu infestu ◊ li apo dadu duas sedatadas a su fangotu e li at bogadu de cabu de mi fàghere infestu ◊ si dh'at pigau s'infestu, s'istudianti!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ennui, gêne Ingresu bother Ispagnolu molestia Italianu molèstia Tedescu Lästigkeit.

ifetàre , vrb Definitzione fàere s’orrollu, pònnere sa feta a fàere s’oru de unu trastu, de unu bestimentu Sinònimos e contràrios apojai 1, impovai, orulare 1, orivetai, orizare Ètimu srd.

ifiadàre , vrb: irfiadare, isfiadare Definitzione lassare o fàere chentz’àlidu, segare s’àlidu / èssere irfiadandhe de sa gana = morindhe de su fàmine, àere fàmine meda Sinònimos e contràrios isalidare Frases su fiagu ti che intraiat in pinnas de nare e ti faghiat ifiadare.

ifichíre ifertzíre

ifidàu , agt, nm: ifideau, ifidiadu, ilfidadu, ilfidiadu, irfediadu, irfidadu, irfidiadu, irfidiau, isfediadu, isfidiadu, isfidiatu, issediau, issidiau Definitzione nau de ccn., chi costumat a ingannare e no faet a si ndhe fidare, chi ti dha faet candho mancu ti dh’ibertas, chi no méritat de dhi giare fide; fintzes chi est de coro malu, chentza làstima nudha faendho male; chi no tenet o no giaet fide / fàghere a s’irfidiada = a s’orvidada, candho s’àteru no si ndhe abbizat o no si ndhe podet abbizare, candho no si l’ispetat, a s’ispessada Sinònimos e contràrios alevosu, isfidau, traitore, traixinu / cdh. sfidiatu | ctr. fidadu, securu Frases cussu est irfidiadu che a su cane ◊ nachi fit fatore fidadu: isfidiadu, tramposu che matzone! ◊ su matzone est un'ifidiadu cane arelte ◊ pustis de tantas promissas, isfidiados bois las afaltzades! ◊ sa manaca, irfidada e muda, est pronta a mi ghetare ungrales de astore (G.Delogu)◊ est lanzitu, minujedhu, ma calabriosu e ifideau (G.Chironi)◊ foras de innoghe su cane ifidau! 2. cudhos irfidiatos si nche iscostiaiant prus allargu puru, timenne a isse 3. li at nadu sa cosa a s'ilfidiada Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sournois, déloyal Ingresu trecherous, disloyal (friend) Ispagnolu desleal Italianu infido, sleale Tedescu untreu, unherlich.