A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

iforràda , nf: ifurrada, inforrada, infurrada Definitzione su iforrare, su intrare cosa a còere o asciutare in su forru; su tanti chi cabet, de cosa a còere, totu a una borta in su forru (ma fintzes totu sa cota) Sinònimos e contràrios forrada / cdh. infurrata Frases a sa càriga sica samunada, innantis de la costoire, li cheret un'ifurrada 2. sa paga de sa coghidora fit unu tantu de panes a dogni ifurrada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enfournage Ingresu batch Ispagnolu hornada Italianu infornata Tedescu Einschub.

iforradúra , nf Definitzione su bogare de o pònnere in su forru sa cosa cota o de còere Sinònimos e contràrios irfurrada.

iforràre , vrb: ifurrare, ilfurrare, inforrai, inforrare, inforrari, infurrare Definitzione su intrare o pònnere sa cosa (pruschetotu su pane) in su forru a còere o fintzes po asciutare bene / a./c. cun ilfurrare a logos narant bogare de su forru; pàrrere dimóniu ifurrendhe pilarda = arrennegadu meda Sinònimos e contràrios inturrare | ctr. irfurrare, sciorrai Frases cussa fémina candho cochent su pane la mutint a ifurrare ◊ su pane s'iforrat crú e si ndhe bogat cotu ◊ sa buca de su forru essit a sa lolla e acanta dhui est sa paja de inforrai e is fruconis ◊ su pani s'inforrat cun sa pàlia ◊ finidu de inforrare, tia Tatónia che franghiat sos istrezos ◊ apustis incunzadu, pro pònnere su pane in sa mesa tocat a prugare, samunare, maghinare, suíghere, infurrare… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enfourner Ingresu to bake Ispagnolu enhornar, cocer el pan Italianu infornare Tedescu einschieben.

iforràre 1 , vrb Definitzione pònnere s’aforru o forra a unu trastu Sinònimos e contràrios aforrai 2. si est tzétzia in sa cadira iforrada a pedhe Ètimu srd.

iforràu , pps, agt: irforratu Definitzione de iforrare; chi portat o chi dhi ant postu s’aforru 2. cussu devet àere unu coro irforratu de atarju!

iforrogàre , vrb: irforrocare, irforroncare, isforrogare, isforrogiare, isforroxare, sfarrogai Definitzione cricare sa cosa movendho totu a morigadura, de mala manera, chentza critériu o, si est in terra, faendho fossos movendho sa terra che is porcos cun su murru / i. sas dentes = isfustigonai is dentis Sinònimos e contràrios corrovai, farrogai, forroconare, irforronconare, iscrucuzonare, isforrotulare, sciorrogai, sforrogonai / chilcare Frases est isforrojendhe ludu chirchendhe oro ◊ est isforrojendhe in sa piae nostra cun sa lepa ◊ ereditei un'aradu de linna e gai dai s'edade pitzinna apo sempre sa terra isforrogiadu e assulcadu cun pretzisa sinna (Pazzola)◊ candho pesso a tzertas cosas m'irforroco sas petorras 2. fit isforrojendhe in sos ammentos suos ◊ m'irforrocat s'irgràmiu de una cria, su túnchiu amorosu de sa mama ◊ ite cherites, irforroncare in s'ànima sua?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fureter, farfouiller Ingresu to rummage, to grub Ispagnolu hurgar Italianu frugolare Tedescu kramen.

ifórru , nm, nf: inforra Definitzione pígiu de orrobba prus fine chi si ponet a s’ala de aintru de unu bestimentu; pígiu de cosa chi si aciunghet a unu trastu po fortilesa Sinònimos e contràrios afórriu, forra, unforru Frases tenit una giaca sena de inforra 2. mancu imbratu de lucore si biet in s'iforru de sa note Ètimu srd.

iforticàre , vrb Definitzione fàere prus forte una cosa po agguantare de prus Sinònimos e contràrios afortiai, afortire, arrefortzai, fortalèssiri | ctr. irdebbilitai Ètimu srd.

ifortunàdu ifoltunàdu

ifossàre , vrb: irfossare, isfossai, isfossare, sfossai Definitzione fàere fossu, fossos, foradas, irforrare Sinònimos e contràrios afosciae, iscafudare, isfosciudae, isfossighinare, istofare, istuvucare, sfossonai, stuviolai | ctr. imparisai, parizare Frases sos porcos sont irfossanne totu su locu ◊ su gatulinu est isfossandhe sa terra móida pro fàchere sos bisonzos suos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to dig Ispagnolu agujerear, excavar, ahuecar Italianu scavare, far fòssi Tedescu ausheben.

ifostighinàre , vrb: ifustighinare Definitzione cricare, mòvere, forrogare a fustigu, fintzes giare ifadu, atzitzare Sinònimos e contràrios corrovai, farrogai, fustigonai, iforrogare, isciustigonai Ètimu srd.

ifostighinéri , agt, nm Definitzione chi o chie costumat a ifostighinare, a giare ifadu, atzitzare Sinònimos e contràrios ifadosu, insulladori, intzidiante, mintzidiarzu Ètimu srd.

ifrabulàre , vrb Definitzione segare a iscorriadura Sinònimos e contràrios ischirriolai, istratziolare Frases mentres fio giumpendhe sa cresura mi l'apo su caltzone ifrabuladu: so a benuju nudu, ite frigura! (Zr.Piga)

ifrachíre , vrb: infrachiri, inflachiri, irfrachire Definitzione fàere o essire fracu, débbile, lenu, de pagu fortza, pigare a frachesa; leare sa conca, fàere sa conca a brodu Sinònimos e contràrios afrachiai, flachèssiri, indebbilitai, inflachèssiri / atambainare, scilibriri Frases issu at deretadu a s’ifrachire e sa fortza sua si ch’est istirida ◊ sa fémina si fiat infrachia e aturàt crocada 2. custu arrexonamentu mi est infrachendi sa conca, ita dannu! ◊ zughet sos bratzos ifrachidos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu débiliter Ingresu to enfeeble, to weaken Ispagnolu debilitar Italianu debilitare Tedescu schwächen.

ifragassàre , vrb Sinònimos e contràrios arrogai, chimentare, fragassare*.

ifragellàre , vrb Sinònimos e contràrios flagellai.

iframiàda, iframmiàta , nf: inframmiada Definitzione alluta de fràmula, de fogu Sinònimos e contràrios aframata, framiada, pampada Frases in domo no aiat iframiada de focu pro caentare sos pitzinnos Ètimu srd.

ifrancàre, ifranchiàre , vrb: irfrancare, isfrancare Definitzione leare de farrancas, de manos, in su sensu siat de furare e siat de iscabbúllere, de s’iscabbúllere de una dificurtade, arrennèscere a ingòllere ccn. cosa; fintzes intregare, giare a un’àteru (coment’e cosa franca) Sinònimos e contràrios afranchire, ifranciare, illebberare, irfroculare, iscabbúllere, scampugiai, sfranchiri Frases semus oferindhe terra e bida nostra a chie sole e mare nos ifrancat ◊ abbaidade dai sas rutas matessi su modu de las isfrancare 2. si mi colat a betu no si l'irfrancat su corpu! ◊ su bestiàmine m'irfrancat carchi die de innetionzu ca si che mànigat su fenu ◊ custa borta una trilla no ti dh'ifrancas! 3. cad'annu su mere l'irfrancabat unas cantas béstias e a prus li dabat su cuberru ◊ tzia Rosa lis aiat irfrancau un'istalliada de lardedhu fine e una canistedha de chivarju a si lu rebbotarent.

ifranciàre , vrb Definitzione leare, furare de manos Sinònimos e contràrios ifrancare, iscrobare, isculpire, iscúrpere, isfrapare, istratzare Frases cudha cosa chi ndhe aia leadu ant tentadu in set'oto de mi l'ifranciare.

ifraschédhiu , nm: infraschedhu Definitzione trebballu o faghevaghe in cosa difícile, ifadosa, chi no si podet fàere a sa lestra Sinònimos e contràrios ifachetu, ischissimignu Frases si l'at leadu s'ifraschédhiu a chircare cussa cosa minuda in mesu de su fenu! ◊ a lèzere iscritura antiga bi cheret ifraschédhiu, ca bi ndhe mancat, fintzas ◊ s'ifraschédhiu chi bi apo leadu faghindhe cussu gorfo!…