ifermicàu , pps, agt Definizione de ifermicare; chi portat greme Sinonimi e contrari bermigosu, berminigosu, fermicosu, sóldidu.
ifermièra , nf: infermera Definizione fémina apostadamente imparada po atèndhere is malàidos, fàere curas, agiudare is dotores Frasi sa cosa fit durada si non fit capitada inie un’infermiera chi at cumpresu sa cosa ◊ torrant su malàdiu allirgu e sanu: custu est méritu de is dotoris, de infermieris e infermieras Terminologia scientifica prf.
ifermiéri , nm: infermeri,
infirmeri Definizione
ómine apostadamente imparau po atèndhere is malàidos, fàere curas, agiudare is dotores
Sinonimi e contrari
meigadori
Frasi
funt intraos is duos infermieris ispinghendho una barella: portànt unu malàdiu carragiau cun d-unu nentzolu e si funt acostios a su letinu inue òperant.
Traduzioni
Francese
infirmier
Inglese
nurse (male)
Spagnolo
enfermero
Italiano
infermiere
Tedesco
Krankenpfleger.
iferràda , nf Definizione su iferrare, su leare su ferru, is sonàgias a su bestiàmene Etimo srd.
iferràre , vrb: irferrare, isferrai, isferrare, sferrai Definizione pigare o bogare su ferru, pèrdere su ferru, bogare is sonàgias a su bestiàmene; in cobertantza, bogare o pèrdere is dentes, pèrdere sa passiéntzia; prnl. nau de su fosile, isparare de malascigura, chentza dhu fàere apostadamente Sinonimi e contrari iscollanare, issonagiare | ctr. apitiolai / ferrai Frasi sa gama mi ant iferradu ◊ sos bardaneris ant isferradu su tazu pro che lu furare ◊ su cuadhu s'est isferrau ◊ colat muta sa tropa che gama iferrata Etimo srd.
iférru , nm: ilferru,
inferru,
irferru,
uferru Definizione
logu de s’àteru mundhu (o deasi pentzau) a ue andhant is ànimas malas, cundennadas a no bíere sa cara de Deus in eternu, su logu de is dimónios; in cobertantza, logu de suferéntzia manna e fintzes sa suferéntzia etotu candho est meda / i. cunzuntu = burdellu, carraxu mannu de no si cumprèndiri nudha
Sinonimi e contrari
isprefundhu
/
cdh. infarru
Frasi
cantus bortas cun is pecaus mius m'apu meritau s'inferru! ◊ s'inferru no at a èssi fatu po incungiai palla! ◊ a ti ammustrare ite logu est s'inferru, coro de ferru ti pone!
2.
che intraiat in s'iferru pro bídere sa picioca nessi dae tesu! ◊ no bides s'upa de cudhos chi ant piantu in cust'inferru?
3.
ite cantant sos poetas daghi in piata ch'est s'inferru cunzuntu?!…
Etimo
ltn.
infernum
Traduzioni
Francese
enfer
Inglese
hell
Spagnolo
infierno
Italiano
infèrno
Tedesco
Hölle.
ifèrta , nf Sinonimi e contrari iferchidura, ifertura Frasi una die fio andhau a fàere cosa de ifertas in sa bíngia Etimo srd.
ifèrta 1 , nf Sinonimi e contrari oferta* Frasi su retore at lassau sa casseta de sas ifertas prena de dinari.
ifertàu ifastàdu
ifertúra , nf: infertura Definizione
múzulu, fundhu isconcau chi portat iferta o istica, ma fintzes su innestare una linna a un’àtera / genias de i.: a ogu, a pértia, a isperradura, a iscudetu; i. de pigota = vacinu de pigota
Sinonimi e contrari
iferchidura,
infertu,
insidu,
intannu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
greffe
Inglese
graft
Spagnolo
injerto
Italiano
innèsto
Tedesco
Veredeln.
ifèrtza ifèltza
ifertzidúra , nf: ifretzidura,
infiltzitura Definizione
genia de cosidura a lascu, a puntos mannos, po mantènnere bene s’orrobba sestada intrada apare fintzes a dha cosire (apustis si che tirat)
Sinonimi e contrari
afritzidura,
corciadura,
frissadura,
ifritzinzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
point piqué,
faufilure
Inglese
quilting,
basting
Spagnolo
hilvanado
Italiano
impuntitura,
imbastitura
Tedesco
Steppnaht,
Heftnaht.
ifertzíre , vrb: ifichire,
ifretzire,
ifrichire,
ifricire,
ifrigire,
ifrissire,
ifritzire,
ifrucire,
infertzire,
infretzire,
infriciri,
infrigire,
infrissire,
infrissiri,
infritzire,
infritziri Definizione
intrare una cosa in ccn. àtera, púnghere ccn. cosa cun aina puntuda meda; unire cun puntos longos e lascos is orrugos de orrobba de unu bestimentu po dhos pòdere apustis cosire bene; foedhandho de pigiones, andhare e torrare a bólidos curtzos; in cobertantza, intrare in chistiones angenas
Sinonimi e contrari
afritzire,
intzudhire
/
apuntorgiai
/
frissai,
iferchire,
infrissai,
schidonai
| ctr.
isfretzire
Frasi
ispingi ispingi nc'est infrissiu in mesu a tanti genti
2.
frimadí, deghinou t'infríciu coment'e una rana! ◊ fia infrissendu una tratalia po dh'arrustiri ◊ seu pighendi fragu de anguidha infrissida in s'ischidoni arrustendi ◊ pigae s'ischidone e ifichiedhu po dhu fàere a orrostu
3.
oje a mi cheres a ifertzire e a cusire? ◊ menzus de comente cosis tue ifretzit àtere a manu istropiada! ◊ cun su sartigu t'infrissu su bruncu! ◊ su mastru de pannos est semper secandhe, azunghendhe e ifritzindhe
4.
sos tzírrios de sas alasdepedhe m'infertzint sa gianna de s'ànima
5.
càndhidas columbas ifertziant in su chelu, zocandhe
6.
foras de su logu meu su sentimentu m'ifritzit sa carena, so in turmentu
7.
no boliat a si che ifrichire in chistiones de is bighinos e méngius faiat su dovere suo
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
enfiler,
faufiler,
piquer
Inglese
to stick,
to tack,
to quilt
Spagnolo
espetar,
hilvanar
Italiano
infilzare,
imbastire,
impuntire
Tedesco
aufziehen,
heften,
steppen
ifertzíu , pps, agt: infiltzitu,
infriciu Definizione
de ifertzire; infrissiu
Sinonimi e contrari
froziu
2.
infriciu de una canna mòrgiat!
3.
passet a domo po misurare sa brúsia ca dha tenzo ifertzia!
Traduzioni
Francese
faufilé,
enfilé,
embroché
Inglese
tacked,
stuck
Spagnolo
hilvanado,
espetado
Italiano
imbastito,
infilzato
Tedesco
geheftet,
aufgereiht.
iféstu , nm: infestu Definizione
cosa chi istrobbat, chi faet orròschere, cosa de fàere chi praghet pagu, matanosa, trebballosa / donai, pigai i.
Sinonimi e contrari
ifadu,
imperpériu,
nischitzu,
pibinca,
segori
/
inaventu,
irbelegu
Frasi
su chi li daiat ifestu fit chi no aiant detzisu comente si deviat pesare sa cosa ◊ gei si dh'at pigau s'infestu a preparai cussa cummédia!…◊ proaia infestu intendhendhe a tie ◊ innoghe s'umididade dat pagu infestu ◊ li apo dadu duas sedatadas a su fangotu e li at bogadu de cabu de mi fàghere infestu ◊ si dh'at pigau s'infestu, s'istudianti!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ennui,
gêne
Inglese
bother
Spagnolo
molestia
Italiano
molèstia
Tedesco
Lästigkeit.
ifetàre , vrb Definizione fàere s’orrollu, pònnere sa feta a fàere s’oru de unu trastu, de unu bestimentu Sinonimi e contrari apojai 1, impovai, orulare 1, orivetai, orizare Etimo srd.
ifiadàre , vrb: irfiadare, isfiadare Definizione lassare o fàere chentz’àlidu, segare s’àlidu / èssere irfiadandhe de sa gana = morindhe de su fàmine, àere fàmine meda Sinonimi e contrari isalidare Frasi su fiagu ti che intraiat in pinnas de nare e ti faghiat ifiadare.
ifichíre ifertzíre
ifidàu , agt, nm: ifideau,
ifidiadu,
ilfidadu,
ilfidiadu,
irfediadu,
irfidadu,
irfidiadu,
irfidiau,
isfediadu,
isfidiadu,
isfidiatu,
issediau,
issidiau Definizione
nau de ccn., chi costumat a ingannare e no faet a si ndhe fidare, chi ti dha faet candho mancu ti dh’ibertas, chi no méritat de dhi giare fide; fintzes chi est de coro malu, chentza làstima nudha faendho male; chi no tenet o no giaet fide / fàghere a s’irfidiada = a s’orvidada, candho s’àteru no si ndhe abbizat o no si ndhe podet abbizare, candho no si l’ispetat, a s’ispessada
Sinonimi e contrari
alevosu,
isfidau,
traitore,
traixinu
/
cdh. sfidiatu
| ctr.
fidadu,
securu
Frasi
cussu est irfidiadu che a su cane ◊ nachi fit fatore fidadu: isfidiadu, tramposu che matzone! ◊ su matzone est un'ifidiadu cane arelte ◊ pustis de tantas promissas, isfidiados bois las afaltzades! ◊ sa manaca, irfidada e muda, est pronta a mi ghetare ungrales de astore (G.Delogu)◊ est lanzitu, minujedhu, ma calabriosu e ifideau (G.Chironi)◊ foras de innoghe su cane ifidau!
2.
cudhos irfidiatos si nche iscostiaiant prus allargu puru, timenne a isse
3.
li at nadu sa cosa a s'ilfidiada
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sournois,
déloyal
Inglese
trecherous,
disloyal (friend)
Spagnolo
desleal
Italiano
infido,
sleale
Tedesco
untreu,
unherlich.