ifitàre , vrb Definizione segare o fàere a fitas Sinonimi e contrari afitai* Frasi ifitendhe cudha peta arrustida li lughiant sos ògios che ispígiu!
ifiudàre , vrb: imbiudare,
infiudai,
inviudai Definizione
abbarrare chentza pobidhu o chentza pobidha po morte de s’unu o de s’àtera
Sinonimi e contrari
imbatiare,
sciudai,
sviurai
Frasi
apena s'est imbiudau at béndhiu su bestiàmene ◊ mi seo immalaidada meda e fust acanta de t'ifiudare! ◊ s'ómine chi s'ifiudat no torrat prus de giudu ◊ cumenti est chi ti ses infiudada?
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
être veuf
Inglese
to be left a widow (er)
Spagnolo
enviudar
Italiano
rimanére védovi
Tedesco
verwitwen.
ifòdha , nf Definizione is pinnigas o gajas de sa gunnedha, in su costúmene.
ifodhinàu , agt Definizione chi est totu brutu prenu de fodhine, de tzintziedhu Sinonimi e contrari fodhinosu Etimo srd.
ifodhonàre , vrb Definizione illargare agiummai coment'e faendho a fodhe Sinonimi e contrari ilfodhonare, sciodhai.
ifogàdu , agt: infogadu,
infogau Definizione
coment'e chi portet fogu, budhiu meda, fintzes totu allutu de fogu, orrúbiu che fogu / infogadu de amore = chi sentit amore meda, mannu, forte
Sinonimi e contrari
budhidu,
focosu,
infogarau,
infogatzadu
Frasi
infogadas auroras illúminant sas aeras ◊ su vulcanu est unu monte infogadu ◊ a cara si mi paret Luciferru cun sos ojos maduros infogados ◊ sa luna si soliat mustrare in s'orizonte totu ifogada
Traduzioni
Francese
enflammé
Inglese
heated up
Spagnolo
ardiente,
colorado
Italiano
infuocato
Tedesco
glühendheiß.
ifogiàu , agt Definizione nau de cambu de matedu, chi no portat fògia, chi at pérdiu sa fògia Sinonimi e contrari | ctr. follosu, ifogiu.
ifogíre , vrb: infogire,
infolliri,
infozire Definizione
bogare fògia, fàere sa fògia, nau de su matedu
Sinonimi e contrari
fozire,
infollai,
infollitai
| ctr.
irfozire
Frasi
sa mata si est torrada a infolliri
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
feuiller
Inglese
to bear leaves
Spagnolo
poblar,
verdear
Italiano
frondeggiare,
fogliare
Tedesco
sich belauben.
ifogíu , pps, agt Definizione de ifogire; chi portat fògia, fògia meda Sinonimi e contrari fogiudu, follosu | ctr. ifogiau.
ifógu , nm: irfocu,
irfogu 1,
isfogu,
isciogu,
issogu 1,
sciogu Definizione
cosa chi apustis de tanti si arrennescet a nàrrere o a fàere cun illébiu de coro, ma si narat fintzes de css. cosa (carre, aeras, terra o àteru) chi iscapant calecuna cosa chi fut coment’e impedia, traténnia a fortza; essidura in sa pedhe comente ndhe faent fintzes a meda unas cantu maladias
Sinonimi e contrari
scupimentu
/
focatzu,
ociada,
rosa 1,
rusete
Frasi
chi si l'intendhet, sa poesia, cheret chi tenzat ifogu ◊ candu fait isciogu, dónnia fuedhu ndi tirat arrogu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exanthème,
éruption
Inglese
vent,
eruption
Spagnolo
desahogo,
exantema
Italiano
sfógo,
esantèma
Tedesco
Ausbruch,
Hautausschlag.
ifoigàdu , pps, agt Definizione de ifoigare 2. sunt betzos chin sa cara totu ifoigada dae su tempus e dae sas peleas ◊ candho su riu curret bulluzadu, in su letu ifoigadu iscódulant sos crastos.
ifoigàre , vrb Definizione fàere a fossos, a surcos Sinonimi e contrari ifossare, sfossonai Frasi sas làgrimas a rios m'ifóigant sa cara, mirendhe cussos dilgrasciados.
ifoltunàdu , agt: ifurtunadu,
ifortunadu,
irfortunadu,
irfortunau,
isfortunadu,
isfortunau Definizione
chi no at tentu o no tenet fortuna, sorte bona, chi est cracandhodhu sa mala sorte, chi meda cosa li andhat male
Sinonimi e contrari
deldiciadu,
difortunadu,
disagurau,
irgianadu,
isfatatu,
mabassortau,
malafadau,
malafortunau,
scedau,
sciortunau
| ctr.
afoltunadu,
assortadu,
diciosu
Frasi
est una terra meda ifoltunada ◊ so fizu de una terra ifortunada immentigada suta 'e chelos malos (Farina)◊ sa fémina fut prus isfortunada de is ómines, fut prus iscurtza chi no cartzada
Traduzioni
Francese
malchanceux
Inglese
unlucky
Spagnolo
desdichado
Italiano
sfortunato
Tedesco
unglücklich.
ifòra, ifòras , avb: infora Definizione
in foras, a s'àtera parte de css. tretu o logu cunsiderau coment’e aintru o in mesu / a inforas de… = foras de…, francu…, itl. eccètto…
Sinonimi e contrari
fora*
| ctr.
intro,
mesu
Frasi
mi est fastizosu a pessare chi, a infora, si agatent cosas meda piús bellas ◊ mi so acheradu pro dare un'abbaidada a inforas ◊ sos gatos, iforas, istanote parent pitzinnedhos pranghendhe ◊ acúrtzia a su fogu, no ti ch'essas ifora, ca no ti ferit caentu!
Traduzioni
Francese
dehors
Inglese
outside
Spagnolo
fuera
Italiano
fuòri
Tedesco
draußen.
iformadòre , agt, nm: informadori Definizione chi o chie giaet novidades, iscedas, informat.
iformàre , vrb: informai,
informare Definizione
giare novas, iscedas, fàere ischire cosas
Sinonimi e contrari
istruire 1
Traduzioni
Francese
informer
Inglese
to inform
Spagnolo
informar
Italiano
informare
Tedesco
informieren.
iformassiòne , nf: infolmascione, informassione, informatzione, informatzioni Definizione css. cosa chi si benit a ischire, mescamente de calecuna chistione chi interessat Sinonimi e contrari imposta, infolmu, isceda, nova, segurtade.
iformàu , pps, agt Definizione de iformare; chi at ischípiu is novas, chi ischit is cosas.
iformicadúra , nf: informigadura Definizione
coment’e ispirtidura, pitzigore o pungimentu chi si sentit a un’arremu agguantau ora meda postu male de no passare bene su sàmbene (o po àtera càusa)
Sinonimi e contrari
abborticadura,
addormentadura,
addrommigadura,
informigamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fourmillement
Inglese
tingling
Spagnolo
hormigueo
Italiano
formicolìo
Tedesco
Kribbeln.
iformicàre , vrb: ifurmicare,
informigai,
informigare,
infromigai Definizione
batire un’arremu, mescamente postu male chi no passat bene su sàmbene, de pàrrere coment’e prenu de formiga andhandho, ispirtindho
Sinonimi e contrari
abborticare,
addormicare,
addrommentire,
ammartusinare,
immortigare,
indormicare
Frasi
m'infromigant is manus, si asullant is didus ◊ dhi at infromigau totu una camba, unu bratzu, sa metadi de sa faci, e su dotori no at connotu ca portàt un'itus! ◊ si tocàt e dhi pariat de portai piu in faci e fiat totu infromigau!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
engourdir
Inglese
to numb
Spagnolo
entumecerse
Italiano
intorpidire
Tedesco
gefühllos machen.