ifainàre , vrb: irfaghinare, irfainare Definizione pònnere, lassare o istare a s’afaiu peribellogu, disimpreau, chentza fàere, chentza faina Sinonimi e contrari ispaghinare, ispaltzighinare, isparcinare, isparminare, isprabinare 2. a sos pitzinnos no lis est pàssiu beru de pòdere irfaghinare s'allegria de sa zente manna, candho los ant mandhaos a bochinare peri sos caminos ◊ sa die de Paschisedha sa zente s'irfaghinat in campu a pràndhere Etimo srd.
ifaíu , nm Sinonimi e contrari burrúsciu 1, dispéndiu, disperdíssiu, isperdíciu, istrubberia, stràgiu | ctr. avitu, rispàrmiu.
ifalciàdu , agt Definizione chi est totu andhau male, idorrutu Sinonimi e contrari ilfascadu, sderrutu Frasi est unu montiju cugudhadu de domos sempre piús bóidas e ifalciadas.
ifaldàdu , agt Definizione its, isfaltadu? (S'Ischíglia 12,94,381) Frasi regolvent fiores de ludu imbenujados a mudímines, a ojos níbidos de zente ifaldada, zente de nisciunu (F.Sechi).
ifamadúra , nf Sinonimi e contrari afrenta, afrontu, aggràbiu, innóriu, inzenza Frasi su ceracu dh'ant carrigau de ifamaduras! Etimo srd.
ifamiósu , agt Definizione chi est bregúngia, faet bregúngia Sinonimi e contrari afrentosu, aggraviosu Etimo srd.
ifartàre , vrb: infaltai,
infaltare Definizione
betare a ccn. sa neghe de unu dannu, ma fintzes fàere sentire o pàrrere in curpa, fàere coment’e afartau
Sinonimi e contrari
acajonare,
acriminai,
acrupai,
acusai,
articulai,
imputai,
incrupai
Frasi
origa surda cumbenit a fai de sa beridadi a boxi inténdia, sa cuscéntzia nosta po no infaltai… (G.Solinas)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
incriminer,
inculper
Inglese
to indict
Spagnolo
acusar
Italiano
incriminare
Tedesco
anklagen.
ifartíre , vrb Definizione fartare, fàere infarta, fadhina, ibbàlliu Sinonimi e contrari fadhie, faltai, ibbagliare Frasi custa bolta non depes ifartire: faghe su chi depes in sa menzus manera! (G.Chessa)◊ ti depo pregontare perdonu si apo ifartidu 2. custos sinnos sunt totu ifartidos: cherent currézidos!
ifascadòre , agt, nm Definizione chi o chie fascat, ponet fascas Etimo srd.
ifascadúra , nf Definizione su ifascare Etimo srd.
ifascàre , vrb Definizione pònnere is fascas, mescamente nau de su pipiedhu Sinonimi e contrari fascare Etimo srd.
ifasciàda , nf: isfasciada Definizione istrampada, orruta a terra a cropu; istrumpa, gherra chi si faet pigandho s’àteru a chintzu po dhu betare a terra Sinonimi e contrari arratroxa, iscartinada / istrumpa 2. si che fit imboladu in terra a pesu mortu pariat gioghendhe a isfasciadas (S.Patatu) Etimo srd.
ifasciadúra , nf Definizione su ifasciare, nau de sa manera.
ifasciàre , vrb: ilfascare,
irfascare,
irfassare,
irfiassare,
isfasciai,
isfasciare,
isfassare,
isfrasciare,
sfasciai Definizione
segare, bogare de pare, fàere a orrugos (fintzes faendho sa cosa a fuliadura, betandho o faendho orrúere a terra)
Sinonimi e contrari
abbotinare,
arroinare,
chimentare,
derrocai,
dissantarare,
iscalabrare,
iscempiai,
isciarrocai,
isciasciai,
isciusciai,
istrossare,
staulai
Frasi
zòbanos che a nois irfassant sa galera! ◊ bos sezis irfassaos prenandhe sa terra a marrone ◊ sa tzente si fit irfassanne de su risu ◊ s'élighe est acultzu a ndhe ifasciare: dioi gàrrigu de nie no si fit bidu mai ◊ irdobbandhe a su crastu, a puntos e a minas l'irfiassas ◊ a mie mi at isfrasciadu su tempus!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
démolir,
écraser
Inglese
to smash
Spagnolo
romper,
destruir
Italiano
sfasciare,
sfracellare
Tedesco
zerbrechen,
zertrümmern.
ifasséllu , avb Definizione a i. = a meda, a tropu (es. abba chi proet).
ifastàdu , agt: ifertau Definizione nau de ccn., chi tenet curpa, neghe, chi si paret in curpa, ilfaltadu Sinonimi e contrari afaltadu, faltosu Frasi ite bi at, chi frade tou est ifastadu?
ifastizíre , vrb: infastizire Definizione
sentire ifadu
Sinonimi e contrari
afastidiai,
agenare,
ifadare,
infasciughie,
innaentare
2.
unu, infastizidu de sa betzesa, est andhadu a unu méigu pro s'impisedhire
Traduzioni
Francese
s'embêter
Inglese
to be vexed
Spagnolo
molestarse
Italiano
infastidirsi
Tedesco
sich ärgern.
ifatànte , agt, nm: afatanti*, fatante Definizione chi o su chi benit aifatu, luego apustis in d-una sia o filera Sinonimi e contrari venente.
ifatàu ifadàdu
ifàtu , avb, prep: infatu,
ivatu Definizione
in fatu, acanta ma agoa de ccn. cosa: cun númenes chi inditant tempus s’impreat fintzes coment’e agt. ma chentza acórdiu
Sinonimi e contrari
afatu,
deavatu,
fatu 2,
imbeniente
/
apustis
| ctr.
ananti,
innanti
Modi di dire
csn:
unu infatu de s'àteru = itl. uno di séguito all'altro; andhare o èssere a tzapu ifatu = andai avatu de s'arau istrechendi a marra is leis mannas de terra; èssere, bènnere, andhare ifatu apare, de pare = unu ifatu de s'àteru, unu luego apustis de s'àteru; èssere ifatu de carchi cosa = impitzados a contivizare carchi cosa, o fintzas apilliados, in chirca de una cosa, apitu pro carchi cosa; torrare a ifatu in su tempus = torrai acoa, in daisegus; ifatu meu, tou, sou, nostru e gai; a s'infatu = apustis
Frasi
su pitzinnu andhat a innantis e issos sighent ivatu ◊ si mi cumbenit ti sigu infatu ◊ semus intrados isse a dainanti e nois ifatu ◊ su pudhéricu si firmat e non ponet ifatu ◊ giuco ifatu totu sa gustissa de s'Ísula ◊ beni ifatu nostru!
2.
ispinghe su butonedhu tres vias ifatu de pare! ◊ passat santu Sidore cun is boixedhus suus infatu de is bòis de bidha ◊ cussa ndhe perdet sa conca infatu a s'ómine! ◊ at tentu sos fizos unu ifatu de s'àteru in pagu tempus ◊ bi at chie si gastat su dinari ifatu de sas féminas
3.
non bi at àpidu dificultade peruna a si fàghere torrare su fúbbaru sa chida infatu (S.Patatu)◊ su santuaini ifatu lompia sos ses annos ◊ sa die ifatu so andhadu a iscola ◊ duas cidas a s'infatu ndi fiat arribbada sa novidadi a bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
derrière
Inglese
close,
behind
Spagnolo
tras,
detrás
Italiano
apprèsso,
diètro
Tedesco
hinter.