A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ifainàre , vrb: irfaghinare, irfainare Definitzione pònnere, lassare o istare a s’afaiu peribellogu, disimpreau, chentza fàere, chentza faina Sinònimos e contràrios ispaghinare, ispaltzighinare, isparcinare, isparminare, isprabinare 2. a sos pitzinnos no lis est pàssiu beru de pòdere irfaghinare s'allegria de sa zente manna, candho los ant mandhaos a bochinare peri sos caminos ◊ sa die de Paschisedha sa zente s'irfaghinat in campu a pràndhere Ètimu srd.

ifaíu , nm Sinònimos e contràrios burrúsciu 1, dispéndiu, disperdíssiu, isperdíciu, istrubberia, stràgiu | ctr. avitu, rispàrmiu.

ifalciàdu , agt Definitzione chi est totu andhau male, idorrutu Sinònimos e contràrios ilfascadu, sderrutu Frases est unu montiju cugudhadu de domos sempre piús bóidas e ifalciadas.

ifaldàdu , agt Definitzione its, isfaltadu? (S'Ischíglia 12,94,381) Frases regolvent fiores de ludu imbenujados a mudímines, a ojos níbidos de zente ifaldada, zente de nisciunu (F.Sechi).

ifamadúra , nf Sinònimos e contràrios afrenta, afrontu, aggràbiu, innóriu, inzenza Frases su ceracu dh'ant carrigau de ifamaduras! Ètimu srd.

ifamiósu , agt Definitzione chi est bregúngia, faet bregúngia Sinònimos e contràrios afrentosu, aggraviosu Ètimu srd.

ifartàre , vrb: infaltai, infaltare Definitzione betare a ccn. sa neghe de unu dannu, ma fintzes fàere sentire o pàrrere in curpa, fàere coment’e afartau Sinònimos e contràrios acajonare, acriminai, acrupai, acusai, articulai, imputai, incrupai Frases origa surda cumbenit a fai de sa beridadi a boxi inténdia, sa cuscéntzia nosta po no infaltai… (G.Solinas) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu incriminer, inculper Ingresu to indict Ispagnolu acusar Italianu incriminare Tedescu anklagen.

ifartíre , vrb Definitzione fartare, fàere infarta, fadhina, ibbàlliu Sinònimos e contràrios fadhie, faltai, ibbagliare Frases custa bolta non depes ifartire: faghe su chi depes in sa menzus manera! (G.Chessa)◊ ti depo pregontare perdonu si apo ifartidu 2. custos sinnos sunt totu ifartidos: cherent currézidos!

ifascadòre , agt, nm Definitzione chi o chie fascat, ponet fascas Ètimu srd.

ifascadúra , nf Definitzione su ifascare Ètimu srd.

ifascàre , vrb Definitzione pònnere is fascas, mescamente nau de su pipiedhu Sinònimos e contràrios fascare Ètimu srd.

ifasciàda , nf: isfasciada Definitzione istrampada, orruta a terra a cropu; istrumpa, gherra chi si faet pigandho s’àteru a chintzu po dhu betare a terra Sinònimos e contràrios arratroxa, iscartinada / istrumpa 2. si che fit imboladu in terra a pesu mortu pariat gioghendhe a isfasciadas (S.Patatu) Ètimu srd.

ifasciadúra , nf Definitzione su ifasciare, nau de sa manera.

ifasciàre , vrb: ilfascare, irfascare, irfassare, irfiassare, isfasciai, isfasciare, isfassare, isfrasciare, sfasciai Definitzione segare, bogare de pare, fàere a orrugos (fintzes faendho sa cosa a fuliadura, betandho o faendho orrúere a terra) Sinònimos e contràrios abbotinare, arroinare, chimentare, derrocai, dissantarare, iscalabrare, iscempiai, isciarrocai, isciasciai, isciusciai, istrossare, staulai Frases zòbanos che a nois irfassant sa galera! ◊ bos sezis irfassaos prenandhe sa terra a marrone ◊ sa tzente si fit irfassanne de su risu ◊ s'élighe est acultzu a ndhe ifasciare: dioi gàrrigu de nie no si fit bidu mai ◊ irdobbandhe a su crastu, a puntos e a minas l'irfiassas ◊ a mie mi at isfrasciadu su tempus! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu démolir, écraser Ingresu to smash Ispagnolu romper, destruir Italianu sfasciare, sfracellare Tedescu zerbrechen, zertrümmern.

ifasséllu , avb Definitzione a i. = a meda, a tropu (es. abba chi proet).

ifastàdu , agt: ifertau Definitzione nau de ccn., chi tenet curpa, neghe, chi si paret in curpa, ilfaltadu Sinònimos e contràrios afaltadu, faltosu Frases ite bi at, chi frade tou est ifastadu?

ifastizíre , vrb: infastizire Definitzione sentire ifadu Sinònimos e contràrios afastidiai, agenare, ifadare, infasciughie, innaentare 2. unu, infastizidu de sa betzesa, est andhadu a unu méigu pro s'impisedhire Tradutziones Frantzesu s'embêter Ingresu to be vexed Ispagnolu molestarse Italianu infastidirsi Tedescu sich ärgern.

ifatànte , agt, nm: afatanti*, fatante Definitzione chi o su chi benit aifatu, luego apustis in d-una sia o filera Sinònimos e contràrios venente.

ifatàu ifadàdu

ifàtu , avb, prep: infatu, ivatu Definitzione in fatu, acanta ma agoa de ccn. cosa: cun númenes chi inditant tempus s’impreat fintzes coment’e agt. ma chentza acórdiu Sinònimos e contràrios afatu, deavatu, fatu 2, imbeniente / apustis | ctr. ananti, innanti Maneras de nàrrere csn: unu infatu de s'àteru = itl. uno di séguito all'altro; andhare o èssere a tzapu ifatu = andai avatu de s'arau istrechendi a marra is leis mannas de terra; èssere, bènnere, andhare ifatu apare, de pare = unu ifatu de s'àteru, unu luego apustis de s'àteru; èssere ifatu de carchi cosa = impitzados a contivizare carchi cosa, o fintzas apilliados, in chirca de una cosa, apitu pro carchi cosa; torrare a ifatu in su tempus = torrai acoa, in daisegus; ifatu meu, tou, sou, nostru e gai; a s'infatu = apustis Frases su pitzinnu andhat a innantis e issos sighent ivatu ◊ si mi cumbenit ti sigu infatu ◊ semus intrados isse a dainanti e nois ifatu ◊ su pudhéricu si firmat e non ponet ifatu ◊ giuco ifatu totu sa gustissa de s'Ísula ◊ beni ifatu nostru! 2. ispinghe su butonedhu tres vias ifatu de pare! ◊ passat santu Sidore cun is boixedhus suus infatu de is bòis de bidha ◊ cussa ndhe perdet sa conca infatu a s'ómine! ◊ at tentu sos fizos unu ifatu de s'àteru in pagu tempus ◊ bi at chie si gastat su dinari ifatu de sas féminas 3. non bi at àpidu dificultade peruna a si fàghere torrare su fúbbaru sa chida infatu (S.Patatu)◊ su santuaini ifatu lompia sos ses annos ◊ sa die ifatu so andhadu a iscola ◊ duas cidas a s'infatu ndi fiat arribbada sa novidadi a bidha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu derrière Ingresu close, behind Ispagnolu tras, detrás Italianu apprèsso, diètro Tedescu hinter.