lías , prn Definitzione
bi + las / che lias = bi che las, si nci dhas
Frases
pro li fàchere corazu, ant cumintzau a che lias bestire a sa mandra, sas anzones mesulanas chi l'ant dau ◊ sas iscarpas lias fachet pònnere in s'oru de sa zanna
Tradutziones
Frantzesu
les-lui
Ingresu
it to them
Ispagnolu
se las
Italianu
gliéle
Tedescu
sie,
ihm (ihr,
ihnen).
liàscu làschiu
liatòrja leadòrza
liàu liàdu 1
liàuna liànua
liaunéri launéri
liaunería , nf Definitzione totu una genia de istrègios fatos de làuna o àteru metallu coment'e làuna.
liàuni, liàunu liànua
líbba , nf: líbbera,
libbra Definitzione
pesu de 400 grammos
Frases
arrustiant a libbas conchedha de pischera in d-un'arrècia de letu ◊ at pesau otu libbas e tres untzas ◊ duas líbberas e mesa faghent unu chilu
2.
peseisindi!… chi si pesint a libbas!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
livre
Ingresu
libra
Ispagnolu
libra
Italianu
libbra
Tedescu
Pfund.
libbànu , nm: limbanu Definitzione
fune grussa meda, mescamente sa chi ponent po assegurare bastimentos e naves in is portos (unu libbanu, po is piscadores = 30 passas de fune de arretza, unos 45 metros)
Sinònimos e contràrios
cànnau
Ètimu
itl.
libano
Tradutziones
Frantzesu
amarre
Ingresu
rope
Ispagnolu
calabrote,
gúmena
Italianu
gómena
Tedescu
Trosse,
Tau.
líbbaru , nm: líbberu 1,
libbru,
líbburu Definitzione
fòglios totu oguales e medas iscritos a istampa e poderaos impare cun sa liadura intremesu de una coberta prus forte; fintzes registru / in su l. si podet distínghere: sa cobertina cun su títulu, s'autore, s'editore (e, aintru, logu e annu de editzione), su prétziu; is pàginas cun su númeru, iscritas a una o a prus colonnas e a manera de no pigare totu su fógliu, cun bagantinu totu a inghíriu; s'índice o lista de is argumentos e capítulos cun s'inditu de sa pàgina inue si agatant, su tolu (sa parte ue is pàginas funt cosias apare o incolladas cun sa cobertina)/ min. libberedhu, libbritu; libberoce = líbberu mannu
Maneras de nàrrere
csn:
passai ccn. cosa a líbburu = lezistrare, assentai is intradas e is essias; tocai a unu a libbru (de crésia) = iscúdere a líbberu, fàghere collire maladia cun carchi fatura; pàrrere unu l. apertu (nau de ccn.) = fuedhai meda, no citiri nudha
Frases
oe andhant totu a iscola, legent líbbaros, giornales, no est prus che a primmu ◊ pro cale libbertade brujamus su líbbaru pérdidu in s'Istória? ◊ lèadi a lèzere: oe no as tocadu líbberu!
2.
fut totu su sero nanne pariat unu libbru apertu!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
livre
Ingresu
book
Ispagnolu
libro
Italianu
libro
Tedescu
Buch.
libbéciu , nm: libbetzu Definitzione bentu chi tirat de Sud-Ovest Terminologia iscientìfica tpm.
libbeltàde , nf: libbertade,
libbertadi,
libbertari,
liertade Definitzione
sa possibbilidade de fàere un'iscéberu, pigare una decisione, fàere ccn. cosa chentza èssere a óbbrigu de nudha e de nemos, solu po sa volontade e po su chi unu credet o pentzat e agatat giustu e bonu, segundu is diritos chi unu tenet o credet de dèpere tènnere, cumportamentu chi in cantu dipendhet solu de noso si podet cunsiderare sinónimu de responsabbilidade: in is costitutziones democràticas de is istados benit regulada a manera chi potzat èssere sa cunditzione de totus e po cuss'etotu est precisada coment'e diritu e dovere de su citadinu / pèrdere o pèrderesi sa l. = fai ccn. cosa de dèpiri acabbai in presoni
Sinònimos e contràrios
indipendéntzia
/
responsabbilidade
| ctr.
dipendéntzia,
prejonia
Frases
pro s'amore de sa libbertade si fit a manu sua esiliada ◊ nci at libbertadi po piticus e mannus ◊ chèrrere dia chi sa voche mea límpia e serena de s'universu tochet donni vena chi si nutrit de amore e libbertade (T.Cherchi)◊ sa libbertadi prus giusta e santa est de no nci ai meri o serbidori ◊ chini timit de abarrai solu non dhi praxit sa libbertadi
2.
bastàscia, foras de domu mia o perdu sa libbertadi, oi!
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
liberté
Ingresu
freedom
Ispagnolu
libertad
Italianu
libertà
Tedescu
Freiheit.
líbbera libba
libberaciòne , nf: libberassione,
libberatzione Definitzione
sa faina de libberare, de iscabbúllere de ccn. e de calecuna cosa chi faet dannu e pruschetotu ndhe leat sa capacidade de fàere cunforma a sa cusciéntzia e a sa responsabbilidade chi pertocat a donniunu e a totu sa gente
Sinònimos e contràrios
iscoitada,
libberu
Frases
fintzas in bidha fateint su comitadu de libberatzione, ma bi aiat de nos libberare de su fàmine ◊ solu sas gherras de libberatzione sunt pulidas - naraiat Lussu
Tradutziones
Frantzesu
libération
Ingresu
liberation
Ispagnolu
liberación
Italianu
liberazióne
Tedescu
Befreiung,
Freilassung.
libberài , vrb: allibberai, libberare Definitzione giare sa libbertade, lassare líbberu, pònnere in libbertade, iscabbúllere de calecuna cosa o de ccn. chi no lassat fàere su chi si credet giustu o bonu Sinònimos e contràrios allibberai, illebberare, iscabbúllere, libbertai Frases s'isfortzàt po si libberai de cudhus malafatoris ◊ libberàennos de dónnia male! ◊ in cussu troboju su malevadadu no est reséssidu a si libberare ◊ Luisicu si fut libberau de sa camisa niedha Ètimu ltn. liberare.
libberàle, libberàli , agt Definitzione prus che àteru, chi apartenet a una currente pulítiga a favore de is libbertades de su citadinu.
libberamènte, libberamènti , avb Definitzione segundhu sa volontade, chentza èssere obbrigaos, a praxere.
libberàre libberài
libberassiòne, libberatziòne libberaciòne