A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

peàle 1 , nm Definitzione pedrighedha lada po giogare Sinònimos e contràrios bàtile 1, bicu 1, bocinu 2, bóciu.

pealína, pealínu , nf, nm Definitzione trigu metzanu chi abbarrat in s'argiola apustis arregortu su bonu Sinònimos e contràrios alzenina, cerfa, coale, coalina, genina, ghinina Frases in donzi incunza bi at pealina Ètimu srd.

peàna , nf Definitzione guta a is pes (si narat mescamente su pl.): a logos dhu narant po trobea Sinònimos e contràrios poagra / cdh. pidana / trebea Frases ndh'est restadu sustu candho at ischidu chi fit sanadu de sas peanas ◊ candho vicinu mi passas timo sempre chi ti ruas: sunt callos e sunt trassas o sunt peanas, sas tuas? (N.Marchetti) Sambenados e Provèrbios smb: Peana Terminologia iscientìfica mld Ètimu spn. peana Tradutziones Frantzesu podagre Ingresu gout Ispagnolu podagra Italianu podagra Tedescu Podagra.

peàna 1 peàgna

peànas , nf pl: pedianas Definitzione parte de su telàrgiu ue sa tessingiana ponet is peis po trebballare artzandhodha e calandhodha Sinònimos e contràrios càlculas, peganzolas, pegas, peones, petzana Frases a su tzocu potente de sas peanas deo cun tegus cuntenta cantaia annanghendhe sas tramas, filu e lanas Ètimu srd.

peàngela , nf Definitzione genia de aparatu po ingòllere is santos in crufessone Sinònimos e contràrios piàngia.

peanósu , agt Definitzione chi sufrit de peanas Sinònimos e contràrios pedigotu / cdh. pidanosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu podagre Ingresu gouty Ispagnolu afecto de podagra Italianu podagróso Tedescu podagrisch.

peàrbu , agt: pediarbu Definitzione nau de un'animale, chi portat su cambúciu, unu o prus de unu, de colore diferente, chi ndhe o dhos portat a pilu biancu Sinònimos e contràrios baltzanu, pedibbellu Ètimu srd.

peàtza pàltza

pebbécu , nm Definitzione pè de becu, in malu che p. = malu meda, chi no ndhe faet una bene, de bonu, nau de piciochedhu ifadosu meda.

pebè , avb Definitzione acanta (coment'e naendho acanta a su pei) Frases a frades nostros zughimus pebè (G.Dettori).

pebècia , avb Definitzione pei de petza, in fai a p. (arrogai, iscuartarai)= trumentare meda, bínchere Frases cussu dhu faint a pebècia, chi no si fuit allestru! ◊ mi at fatu a pebècia su sintzu comenti apu acuau is froris!

pebèdha pabèdha 1

pebedhósu pabedhósu

peberadóriu , nm: pibaradóriu, pibiadóriu Definitzione logu inue bufat o si faet bufare su bestiàmene Sinònimos e contràrios abbadógiu, biberadóriu, bidorzu, umiadroxu Frases in sa parti a s'oru a s’erriu dhui fiant is peberadórius po su bestiàmini (S.Furcas) Ètimu srd.

pebidànu , nm Definitzione genia de pigione, su mascu de s'anade areste Sinònimos e contràrios piberoni 1 Terminologia iscientìfica pzn.

pèca , nf: perca 1 Definitzione cosa chi si bogat e ispudat de buca Sinònimos e contràrios carràschiu, grúspidu, iscaràsciu, larodhu, salchedha, scupidura, seca, spudu Frases tue fache sa gruspida a terra, e che torro chi non ch'est galu asciutada sa peca! (N.Rubanu) Ètimu srd.

pèca 1 , nf, nm: pecu Definitzione ccn. cosa de malu in is cosas e in is cumportamentos, chentza chi siat sèmpere po curpa o neghe de chie dha tenet; su fàere unu burdu Sinònimos e contràrios defeta, màcua, mendha, neche, nésica / abbaunzu, scioncu Maneras de nàrrere csn: betare unu pecu a unu = incurpàrelu de carchi cosa male fata, nàrrere chi tenet carchi pecu; carrare pecos a unu = nàrrere o pònnerendhe male, narrerendheli de onzi colore; èssere a peca = àere carchi pecu, sufrire de carchi cosa Frases cun tot'is pecas chi teniant, fuant genti onesta ◊ onzunu tenet sas pecas suas ◊ no bi at peca peruna in sa camisa ◊ su coju dai fora paret ozu e mele, ma addaghi che ses in mesu essint totu sos pecos 2. issos tenent sas cumbeniéntzias, ma sunt dae tantu in tantu a peca, gherrandhe chin sas frebbes ◊ dae candho at colau sa purmonite est sèmpere a peca Sambenados e Provèrbios prb: no bi at bella sentza pecu Ètimu itl. pecco Tradutziones Frantzesu défaut Ingresu defect Ispagnolu falta, defecto Italianu difètto Tedescu Fehler, Mangel.

pèca 2 , nf Definitzione neu postitzu o mància Sinònimos e contràrios nea 1 / cdh. penca Ètimu spn. peca.

pecadòre, pecadòri , nm Definitzione chie faet pecaos, ofesas a Deus Sinònimos e contràrios | ctr. santu Frases chie amat sa vida amat a Deu: finas su pecadore tristu e reu benit atratu (G.Deriu)◊ est prus meda s'allirghia pro unu pecadori torrau a Deus chi no po noranta noi chi biviant foras de s'errori Ètimu ltn. peccatore(m) Tradutziones Frantzesu pécheur Ingresu sinner Ispagnolu pecador Italianu peccatóre Tedescu Sünder.