A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

simulèdha simbuèdha

simulósu simbulósu

simurtíre , vrb Definitzione ammodhigare comente faet sa cosa sicada o asciuta candho s'isciundhet e che suspit s'abba; nau de linna frisca, sicare unu pagu, pèrdere abba Sinònimos e contràrios ammodhicare / irmurtire, sumortire* Frases si simurtit su pane in s'ischedhu de sa piscadura 2. sa carena est pista e simurtida dai su tropu sole ◊ su sentidu abbisumeu est comintzendhe a simurtire!

simúschiu , nm Definitzione genia de boghighedha, de píulu a lamentu, a murrúngiu / essire s. = musciai; chentza s. = a sa muda Sinònimos e contràrios irmúsciu, múschiu, mutu 1, tzíliu, tzúniu Frases candho cantaiant sos poetas no s'intendhiat unu simúschiu! ◊ sentza simúschiu como bos leades cudhu caminu chi bos ndhe at batidu, chi no ndhe iscat neune! ◊ mudu, mancu simúschiu ti essat!

sinagòga , nf Definitzione sa crésia de is Ebreos, ue si atóbiant po lígere is Iscrituras Sagradas e a pregare.

sinagòga 1 , nf: sinigoga Definitzione un'èssere, fémina, fatu a pentzamentu, malu, disapiadau, iscaniadu de tímere Frases già est una bella sinagoga, cussu!…◊ ndh'est vessida a fora che una sinagoga, cun sos ojos infiammados!◊ sas sinigogas zughent titas pendhindhe che bértulas, iscàllias longas e ungras che cogarzos (M.L.Pisanu).

síncaru , agt: sincheru, síncheru Definitzione chi no portat mància e ne pecu, chi no est ammesturau cun àtera cosa, chi est intreu; nau de ccn., chi no est alligru a binu, no at bufau, fintzes chi est onestu, chentza trassas / vinu s. = bonu, chi no est axedu; late s. = chi no dhue ant aciuntu abba; istare síncheru = abarrai firmu Sinònimos e contràrios líaru, santzeru, sanu, sínchidu / cdh. tzíncaru | ctr. demadu, demmu Frases apustis de tanta matana si che agateit síncheru a cudh'ala de riu ◊ cussu no est síncheru de conca: faghet machines! ◊ a sos drogados torret síncheru su coro! ◊ custu tatzone est síncheru ◊ si fis síncheru, Chicu, peste e lua no betaias! ◊ si che essis síncaru dae cue as a fàghere proa! 2. no mi toches: ista síncheru! Ètimu ltn. sincerus Tradutziones Frantzesu intact, naturel Ingresu integral, genuine, unrotten Ispagnolu íntegro, incólume Italianu ìntegro, incòlume, non bacato, genuino Tedescu ganz, unversehrt, echt.

sincèrra , nf Definitzione genia de pigione Sinònimos e contràrios acutzaverru, bècidi, cincipasca, frailazu, tzerretzerre Terminologia iscientìfica pzn Ètimu srd.

sínche síche

sincheràre , vrb rfl Definitzione cumenciare a si acatare, a si sapire Ètimu itl. sincerarsi.

sincherèsa , nf Definitzione su èssere síncheru, bonu, singillu Sinònimos e contràrios innidesa, nedidesa, singillidadi | ctr. trapaceria Frases sa sincheresa cufirmat s'amistade Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu franchise, intégrité Ingresu integrity, frankness Ispagnolu bondad, integridad Italianu schiettézza, integrità Tedescu Ehrlichkeit, Integrität.

sinchéru, síncheru síncaru

sínchidu , agt Sinònimos e contràrios líaru, santzeru, sanu, síncaru*.

síncia sénsia

sinciài , vrb Definitzione segare una tirighedha de cosa ororu, mescamente foedhandho de sonàgias po su bestiàmene po dhas fàere sonare de sonu diferente.

sincídha schinchídha

sínciu , nm, nf: cínciula, sínsulu, síntzola, sintzu 1, síntzua, síntzula, síntzulu, tíntula, tzíntzalu*, tzintzu Definitzione sa tzuga, genia de bobboitedhu piticu (de tantas genias), ifadosu, cun is alas, bàtoro farranchedhas addaesegus, duas addenanti: faet in logu de abbas firmas, punghet po suspire su sàmbene, faet a iscrafíngiu e podet fintzes (cussa anopheles) pònnere s'infetu de sa malària o (a logos) de àteras maladias Sinònimos e contràrios insínsulu, muscherda, síntziri 1 Frases ingunis no fait a dhoi abarrai ca t'ispítzuat su sintzu ◊ chi m'ispítzuat unu sintzu abarru iscrafendi! ◊ síntzulu iscurregiu chi mi trummentas sa cara!…◊ in bidha naraus su síntzola Sambenados e Provèrbios smb: Sinzu, Sinzula Terminologia iscientìfica crp, culex pipiens, aedes mariae, anopheles labranchiae Tradutziones Frantzesu moustique, anophèle Ingresu gnat Ispagnolu mosquito anofeles Italianu zanzara, anòfele Tedescu Stechmücke, Anopheles.

síncope , nf Definitzione foedhandho de gente, cropu de male, disimaju; foedhandho de iscritura, incurtzadura de duas síllabbas a una candho iat a arresurtare una matessi vocale arrepítia (es. crere de crèere).

sincronía , nf Definitzione su èssere o fàere in su matessi tempus, impare, relatzione de duas cosas chi acontessent in su própriu tempus Sinònimos e contràrios sincronismu.

sincronísmu , nm Sinònimos e contràrios sincronia.