tésu , pps, agt Definitzione de tèndhere Sinònimos e contràrios téndhiu 2. custu pane ch'est totu tesu ◊ su pane de fresa cheret tesu bene, ca sinono no essit parívile.
tésu 1 , avb, agt: atesu, stésiu Definitzione a tretu mannu de unu logu (ma si narat fintzes de tempus, de parentella) Sinònimos e contràrios ailladru, allontanu | ctr. acanta, acurtzu Frases poi ti at a arrivare dae tesu un'isposu famadu in logos suos (S.Lay Deidda)◊ su sonu de sas campanas s'intendhet dae tesu ◊ sa cosa madura si bidet dae tesu ◊ che intraiat in s'iferru pro poder bídere sa picioca nessi dae tesu ◊ su dhi biri de tesu sa figura mi parrit chi bolla in prexu iscopiai 2. a mancu no la poto dare, sa linna, ca benzo dae logu tesu ◊ est logu tesu e bi at de s'istracare ca semus andhendhe a pè ◊ in sa dí clara si bit finas a is montis tesus de Sa Giara ◊ beh, a incricamus su passu, chi est tardu e su caminu est tesu?! 3. bi at solu calchi pastore isperiendhe dae tesu in tesu ◊ no teniat parentis de tesu e ni de acanta 4. mancai mi bias de tesu in tesu, subésiu ti as su nòmini miu Ètimu ltn. tensus.
tesúra , nf Definitzione su istèrrere orrobba, trastos po asciutare o pigare sole Sinònimos e contràrios isterridura, spainadura.
tet , bvrb: det Definitzione at a…, at a dèpere… + vrb.: bvrb. de 3ˆ pers. sing. chi s'impreat sèmpere po giare s'idea de unu tempus benidore o de una possibbilidade, cosa chi est dàbbile (che a su benidore etotu) Frases "Tet èssere una fémina!" - at fatu su pisedhu, mirendhe sa caldeglina ◊ a nos innetare no tet bastare s'abba de su mare ◊ si sa promissa tet àere efetu già l'as a bídere ◊ siscuru, no tet àere nadu mancu "Bah!" a s'istragore de sa fusilada ◊ custos assuntos ti los tet àere nados chentu bortas (G.Ruju).
tetànicu , agt Definitzione de su tètanu.
tètanu, tètaru , nm: tètene Definitzione càncaru a is músculos chi si intèterant e dolent forte, ma nau po unu de is peus infetos chi faent cuss'efetu Sinònimos e contràrios téturu Terminologia iscientìfica mld.
tetè! , iscl: tzetzè! Definitzione tzérriu chi si betat a unos cantos animales po dhos asseliare o fintzes tzerriandhodhos a bènnere Frases tetè, prest'a un'ala, cane malaitu! Ètimu srd.
tetèla , nf Definitzione
genia de bestimentu de féminas, de pònnere asuta de sa gunnedha o de lassare a crocare su note; bestiredhu de pipiu (bestiu a bisura de feminedha)
Sinònimos e contràrios
bidhori,
canscioleta,
cànsciu,
cansitu,
suntanu
Frases
antalena, fardeta e tetela carrarjant sos mermos suos
2.
candho fipi minoredhu a teteledha aiamus unu porcu mannalitu
Terminologia iscientìfica
bst
Tradutziones
Frantzesu
jupon
Ingresu
petticoat
Ispagnolu
enagua,
combinación
Italianu
sottovèste
Tedescu
Unterkleid.
tetemèche , nm Sinònimos e contràrios carigna, frandiga, losinga Maneras de nàrrere csn: zúchere o picare a su t. = leare a losingas; èssere a t. chin…, de… = avatu de…, a s'atrollada cun…, sempri impari 2. che so ispossibiu ca so sempre chin issu a tetemeche ◊ sunt caras festadas in sa roca, frores dolentes de supedhos tucandhe a lampaluche tetemeche chin notes inchietas.
tètene tètanu
teteòne tentiòne
teterèsa , nf Definitzione
su èssere téteru, tostau, malu a tròchere, de una cosa, de unu (fintzes nau in cobertantza de su si crèdere tropu)
Sinònimos e contràrios
teterúmene,
teterura
| ctr.
modhesa,
modhore
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rigidité
Ingresu
stiffness,
rigidity
Ispagnolu
rigidez
Italianu
rigidézza
Tedescu
Steifheit.
tetericòre , nm Definitzione su èssere téteru, tostau Sinònimos e contràrios teterore, tostore Ètimu srd.
teteròre , nm Definitzione su èssere téteru, tostau Sinònimos e contràrios tetericore, tostore Ètimu srd.
téteru , agt: tétiru,
tétiu Definitzione
nau de cosa chi, mescamente innanti modhe e lenta, est o est essia tostada, a bisura de nae de linna (po s'abba, po su fritu, de ufradura): si narat fintzes po deretu, ténneru, chi no est trotu; foedhandho de ccn., chi si credet meda, tropu / téteru che fuste, che brocu, che canna
Sinònimos e contràrios
achirdinadu,
chídrinu,
incodinau
/
cdh. tétaru
| ctr.
indullidori,
mugiaditu
Frases
unu candho morit s'ifritat e abbarrat téteru ◊ sa fune de cànnau ifusta est tètera ◊ bi at robba chi si est ifusta est tètera ◊ s'ischina tètera zughes, chi no t'imbàssias a nudha?! ◊ semus tèteros de su fritu!
2.
ista prus téteru subra de su cadhu! ◊ est camminandhe téteru che brocu ◊ s'ispiga a conca bàscia est ingranida, sa tètera est aurtida ◊ no so che candho a punta de ischina caminaia téteru che canna!
3.
cussa est bellita ma tètera che fusu ◊ Crateone fit colatu téteru che fuste e aiat respostu apenedhas a su salutu ◊ mi est atobiada tètera che fusu, no mi at mancu saludau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rigide,
contracté,
transi
Ingresu
rigid,
contracted,
benumbed
Ispagnolu
rígido,
contraído,
entumecido
Italianu
rìgido,
contratto,
intirizzito
Tedescu
starr,
verkrampft.
teterúmene , nm Definitzione su èssere téteru, ma nau de una manera de fàere barrosa, presumia, de chie si credet e pigat s'àteru che petza de pei Sinònimos e contràrios teteresa Frases sa mere at leadu sa teraca cun d-unu teterúmene chi l'at fata piànghere Ètimu srd.
teterúra , nf Sinònimos e contràrios teteresa Ètimu srd.
tetésu , agt, nm Definitzione chi o chie est de Teti.
téti , nm: tétiu 1,
tetu Definitzione
genia de linna chi faet a cannàile longu fine fine e ispinosu, faet sa fògia a forma de triàngulu e bogat pibionedhos tundhos a gurdone, orrúbios candho funt cotos / rúere dae su rú a su tétiu = andhare de male in peus
Sinònimos e contràrios
arrugràbiu,
asmila,
raza,
serrada,
tentione,
úrtzula,
visioni 1
/
alúsara,
bentzígliu
Frases
in cussas cresuras bi at rú, prunetza, calarighe, mudregu, murta e teti
Sambenados e Provèrbios
smb:
Teti, Tetti
Terminologia iscientìfica
mt, Smilax aspera, Clematis flammula
Ètimu
srdn.
Tradutziones
Frantzesu
smilax,
salsepareille
Ingresu
smilax
Ispagnolu
zarzaparrilla,
clemátide
Italianu
smìlace spinósa
Tedescu
Stechwinde.
tetíle tadíbi