Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

batagliòla , nf Definitzione gherra a cropos de pedra Sinònimos e contràrios aperdiamentu, predarjata / cdh. batadhola Tradutziones Frantzesu bataille à coups de pierres Ingresu hail of stones Ispagnolu pedrea Italianu sassaióla Tedescu Steinhagel.

befài , vrb: abbefare, befare, befiare Definitzione pigare a befa, erríere de àtere unu pagu a disprétziu Sinònimos e contràrios abbilgonzare, abbirgonzire, bufonai, ciacotai, ilvilgonzare, sbregungiri Frases a issu totus dhu befant ◊ si aiat gana de si ndhe befare, sa sorte, mi podiat fàghere macu! ◊ cussu si béfiat de su male anzenu: si aiat abbaidadu a su sou!…◊ sunt befendhe de s'unu e de s'àteru e no si abbàidant mai a carrones!◊ su ponidori de fogu est finas cussu chi befat is atrus cun sa limba Tradutziones Frantzesu se moquer de quelqu'un, de quelque chose Ingresu to make a fool of s.o. Ispagnolu burlarse, mofarse, befarse de algo o alguien Italianu farsi bèffa di qlc., di qlcs Tedescu verspotten, auslachen.

berbechínu , agt: arveghinu, berbeghinu, brebeghinu, brebexinu, vervechinu Definitzione chi est de brebè / paru, late, casu b., peta, lana berbeghina; mascru b. = mascru de berbeghes Ètimu ltn. *berbecinus Tradutziones Frantzesu de mouton, de brebis Ingresu sheep Ispagnolu ovejuno Italianu pecorino, ovino Tedescu Schaf.

bicàda , nf Definitzione corpu giau cun su bicu, ispítzulu cun su bicu Sinònimos e contràrios abbíchidu, bicu 2, isbicada, ispitzulata, pitulada / cdh. sbiticata Frases s'àbbile desulesu ti at dadu calchi bicada, o canarinu ◊ m'abbàida custu pudhu lendhe a bicadas a chie li colat acurtzu! ◊ sa pudha che ingullit intreu su chi no segat a bicadas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de bec Ingresu peck Ispagnolu picotazo Italianu beccata Tedescu Schnabelhieb.

bigumàrras, bigumàrru , nm Definitzione bigu o boe marinu; genia de lampu chentza tronu Sinònimos e contràrios culumarru, igumarras Terminologia iscientìfica anar, monachus monachus Tradutziones Frantzesu phoque moine de la Méditerranée, éclair Ingresu monk seal, lightning Ispagnolu foca monje, relámpago sin trueno Italianu foca mònaca, lampo sécco Tedescu Mönchsrobbe, Wetterleuchten.

binatéri , nm Definitzione chie faet o contivígiat is binos, prus che àteru in is cantinas Sinònimos e contràrios cantineri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marchand de vins Ingresu cellarman Ispagnolu bodeguero Italianu cantinière Tedescu Kellermeister.

birduléri , nm: birdureri Definitzione (f. -a) butegheri chi bendhet is birduras Sinònimos e contràrios berdurarju, erbadore, erbajolu, insaladeri Frases sa birdurera at portau una crobi de gureu de campu, cicória e martutzu a bendi in citari Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marchand de légumes Ingresu greengrocer Ispagnolu verdulero Italianu verduràio, erbaiòlo, erbivéndolo Tedescu Gemüsehändler.

bistàcu, bistàculu , nm Definitzione mància, genia de maladia a sa pedhe chi si faet moresina a màncias mannitas o pitichedhas Tradutziones Frantzesu éphélide, tache de rousseur Ingresu a kind of skin disease, freckle Ispagnolu efélide, cloasma Italianu efèlide, cloasma Tedescu Sommersprosse, Ephelide, Chloasma, Leberfleck.

biudàle , agt, nm Definitzione de biudos, chi pertocat is fiudos; totu su chi tocat de diritu a is fiudos / sos pannos biudales = sa bestimenta, niedha, chi si ponent sos biudos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu de veuf, de veuve, douaire Ingresu widowed Ispagnolu viudal Italianu vedovile Tedescu zur Witwenschaft gehörig, Witwengeld, Leibgedinge.

bobborichína , nf Definitzione sa birilla de su crecu Sinònimos e contràrios bobboledha, bobbulichedha, bulluchedha, cocoredha, làdhara Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu galle du chêne ou noix de galle Ingresu oak-gall Ispagnolu cecidia, cacarro Italianu galla della quèrcia Tedescu Eichengalle.

bolàdiga , nf, nm: bolàntiga, bulàdiga, bulàdigu Definitzione arangixedhu arrúbiu, samucu de cogas, genia de matighedha a linna modhe, frutighedhu toscosu bonu fintzes po meighina Sinònimos e contràrios sambinzu Terminologia iscientìfica mt, Euonymus europeus Ètimu ltn. volaticus Tradutziones Frantzesu bonnet de prêtre, bonnet carré Ingresu priest cap Ispagnolu bonetero Italianu berrétta da prète Tedescu Pfaffenhütchen.

bolluzadòre , nm Definitzione chie ponet bolluzu, chie faet naschire tréulu, brigas Sinònimos e contràrios imprenidore, insulladori, mintevogu, piliseri, supuzadore, supuzeri, trebuleri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fauteur de troubles Ingresu instigator Ispagnolu hostigador, instigador Italianu sobillatóre Tedescu Hetzer.

bolluzadúra , nf Definitzione su bolluzare Sinònimos e contràrios avolotamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de troubler Ingresu muddiness Ispagnolu enturbiamiento Italianu intorbidaménto Tedescu Trübung.

bonómine , nm Definitzione ómine giustu, àbbile, sàbiu, postu a peritziare dannos, addesumare o ispartzire interessos, pònnere paghes: po sa matessi cosa si narat fintzes solu ómine; si narat fintzes a unu calesiògiat ómine po dhu tzerriare, candho no s'ischit ite dhu narant 2. bonómine, e de ue sezis? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu médiateur, homme de confiance Ingresu peacemaker Ispagnolu conciliador Italianu pacière, uòmo di fidùcia Tedescu Versöhner, Vertrauensmann.

bràndha , nf: branna Definitzione genia de letu fatu solu de una arretza cun is peis Sinònimos e contràrios càtiri Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu lit de sangle Ingresu camp bed Ispagnolu catre Italianu branda Tedescu Feldbett.

brandhichèdha , nf Definitzione min. de brandha Tradutziones Frantzesu petit lit de sangle Ingresu small camp bed Ispagnolu catre pequeño Italianu brandina Tedescu kleines Feldbett.

brodaròla , nf Definitzione brodighedhu de pagu sustàntzia Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu eau de vaisselle, lavasse Ingresu slops Ispagnolu bodrio Italianu brodàglia Tedescu fade Brühe.

brutúra , nf Definitzione cosighedha pitica meda, malesa, brutore, cosa chi no est bona o no dhue depet èssere in mesu de àtera cosa o logu Sinònimos e contràrios abbunzu 1, abighíngiu, arritzu 1, grisu 1, rena, renza, solla / brutesa, ludrinzu, muga Frases che zuto una brutura in s'ogru ◊ che li at intradu una brutura in s'ogru ◊ che li at rutu una brutura a su piatu ◊ sa brutura tenechela, si bi ndhe as bidu! Ètimu itl. bruttura Tradutziones Frantzesu fétu, grain de poussière Ingresu speck Ispagnolu pizca, brizna Italianu brùscolo Tedescu Körnchen.

bucicòne, bucicòni , nm: bugicone, burtzigone Definitzione manu serrada a púngiu; cropu forte giau a púngiu serrau, ma fintzes cropu, iscutulada bastat chi siat Sinònimos e contràrios brussone, ilbrunzigone, pinnegosu, puini, prunzu / colpu, irbatulada Frases a punzos e a bucicones mi l'ant totu degogliada, chi si ndh'est finas pisciada de sa podha chi li ant dadu (G.Ruzzone)◊ sa pipia dormit a buciconis in pitzus de is piturredhas ◊ disisperau, at cumentzau a si ferri a buciconis a conca e a tzirrichiai is dentis Tradutziones Frantzesu poing (coup de poing) Ingresu punch Ispagnolu puñetazo Italianu pugno (cólpo di) Tedescu Faustschlag.

bullàncara , nf Definitzione su fossighedhu in sa carre chi lassat su pigoni Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu marque de la variole Ingresu pock Ispagnolu picadura de viruela Italianu búttero Tedescu Pockennarbe.