Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àscamu , nm: òscoma Definitzione genia de disgustu o gana lègia chi si provat po cosas chi no praghent Sinònimos e contràrios afàstiu, aschiore, ascru, gheléstia, grisu, ischifu Frases fit totu brutu chi ndhe faghiat s'àscamu ◊ mi faghet àscamu a manigare sa peta crua ◊ su betzu a tremulea, in dolos mannos, a fizu e nura àscamu faghiat (Chighine) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégoût Ingresu disgust Ispagnolu asco Italianu ribrézzo Tedescu Ekel.

aschiài, aschiàre , vrb Definitzione àere àscamu Sinònimos e contràrios abborrèschere, afeai, ghelestiare, grisai 1, ischifare, tolocare Ètimu spn. asquear Tradutziones Frantzesu éprouver du dégoût Ingresu to loathe Ispagnolu asquear Italianu nauseare, avére schifo Tedescu anekeln.

bòmbere , vrb Definitzione caciare, torrare de s'istògomo sa cosa chi unu at papau, nau fintzes in su sensu de bogare cosa meda; èssere a conos, àere gana de caciare; orròschere a unu; pagare o prànghere po su male fatu: s'impreat prus che àteru a pps. (bómbidu, bómbiu) o a inf. / bòmberenche su frocu de s'ànima = catzàrendhe sos ogros, caciaindi totu Sinònimos e contràrios arrevesciai, bombare, bombitai, butare, caciae, gòmbere, istercorare / marigai Frases est a cónios e comintzandhe a bòmbere ◊ sa miniera aiat incomintzatu a bòmbere abba chi s'aiat piligatu rocas, funnos e donzi cosa ch'imbeniat ◊ ambos duos si aiant apompiatu su chi nche aiat bómbitu su frastinzu 2. como los apo bómbidos custos argas de muntonarzu chi no ischint fàghere àteru si no dare ifadu a s'àteru! 3. addaghi mi che segas ben'ene sa passéntzia che la bombes totu a una bia! Ètimu ltn. vomere Tradutziones Frantzesu vomir, avoir du dégoût pour… Ingresu to vomit, to loathe sthg Ispagnolu vomitar Italianu vomitare, avére qlc. a nàusea Tedescu brechen, vor etwas Ekel empfinden.

chérpu , nm: crebu, crepu Definitzione su crepare, prus che àteru nau solu po s'arrennegu o tzacu chi si sentit po calecuna cosa o chistione Sinònimos e contràrios crebacoro, crébidu, crepamentu, crepígiu, febi Maneras de nàrrere csn: a crepu, a crebu de… = po fai arrennegu a…; fai cherpu = fàghere fele, fintzas fàghere dirbetos, bogai crecus, difetos; fai una cosa a crepu de figau = a malaggana, ammarolla; pònnere crebu = pònniri cuadhu in faci, fai a biri de bàliri prus de àterus Frases mi sciundit su logu po mi fai cherpu ◊ de su cherpu chi tenit in cropus comínciat a prangi a cérrius, gelosa de sa sorri 2. dinaris triballados chin sudores e crepos ◊ fiaus partius ma sa màchina si fiat posta a fai crepus e pariat ca si boliat firmai 3. nois sighimus a nos istimare a crepu de sa zente imbidiosa ◊ dèu ti nau chi ei a crepu de fiancus! ◊ a crebu insoro si ndhe setzit sempre in coa mia ◊ a crebu de cantos bi at nemigos arrives a lobrare onore e gosu! ◊ su pisedhu lu mandhamus a istudiare costet su chi costet: as a bídere chi ponet a conca e ponet crebu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégoût, dépit Ingresu disgust, mischief, anger Ispagnolu rabia Italianu disgusto, dispètto, stizza Tedescu Widerwille, Ärger.

crébidu , nm Definitzione dispraxere mannu, de ndh'èssere crepandho Sinònimos e contràrios cherpu, crebacoro Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu véritable dégoût Ingresu strong dislike Ispagnolu disgusto fuerte Italianu fòrte disgusto Tedescu Ekel.

dirgústu , nm: disgustu Sinònimos e contràrios dispiachere Tradutziones Frantzesu dégoût Ingresu disgust Ispagnolu disgusto Italianu disgusto Tedescu Ekel.

gheléstia , nf, nm: gheléstiu Definitzione genia de gana lègia chi si sentit po calecuna cosa chi no praghet, su èssere ghelestiosu, gravellosu, su àere ischifu Sinònimos e contràrios afàstiu, àscamu, aschiore, dilgéniu, grisu, ischifera, ischifu, noscu Frases apustis de su godimentu probabat petzi gheléstiu ◊ Sennore meu, s'abba custa borta est diventada brodu e pro cussu a issa postu apo gheléstia e no ndhe bibo! (A.G.Solinas) Tradutziones Frantzesu répugnance, dégoût Ingresu repugnance, fussiness Ispagnolu repugnancia Italianu ripugnanza, schifiltosità Tedescu Ekel, Zimperlichkeit.

grisài 1, grisàre , vrb: crisare 1 Definitzione provare ischifu, agatare una cosa de gustu deasi malu de fàere agiummai a gana mala Sinònimos e contràrios abborrèschere, afeai, ascamare, aschiai, ghelestiare, ischifare, ispucire, orrèschere Frases a fortza de ndi papai, dhu seu fintzas grisendi ◊ àcua de grifoni no ndi poneus prus mancu a coxinai, de candu dh'eus grisada ◊ su pisedhu portàt facioni, dèu dhu grisai e no ndi papai ◊ in cussa figu sicada dhui apu agatau una musca e seu papendidha grisa grisa Tradutziones Frantzesu éprouver du dégoût Ingresu to loathe Ispagnolu sentir asco, repugnar Italianu schifare, aver ribrézzo Tedescu verschmähen.

grísu , nm Definitzione genia de gana lègia chi si provat po calecuna cosa chi no praghet; fintzes timoria, assíchidu Sinònimos e contràrios afàstiu, àscamu, aschiore, ascru, gheléstia, ischifu / acíchidu Frases totu cust'errisu po una mucosa chi faet grisu! ◊ sa rana est leza chi faghet grisu petzi a l'abbaidare ◊ s'arriu est carendi ma s'àcua est trúvula, totu àliga, unu grisu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégoût, horreur Ingresu loathe Ispagnolu repugnancia Italianu ribrézzo Tedescu Abscheu.

irgrisiàre , vrb Definitzione tènnere o fàere irgrísiu, grisu, nau fintzes in su sensu de àere bregúngia Sinònimos e contràrios abborrèschere, afeai, aschiai, ghelestiare, grisai 1, ischifare Frases ca si fit irgrisiada de fàchere bida rimitana si at chircau una bubada prus còdoma 2. chie iscurtat a bois iscurtat a mimme, e chie s'irgrísiat de mene s'irgrísiat de chie mi at mandhau (Ev.) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éprouver du dégoût Ingresu to loathe, to disgust Ispagnolu despreciar, disgustar Italianu schifare Tedescu verschmähen.

ischifàre , vrb: ischivai, ischivare, schivai Definitzione àere ischifu, àscamu, grisare Sinònimos e contràrios aschiare, grisai 1, ischifire, ispucire Frases s'avaru vivet comente vivet su mannale: totus l'ischivant, niunu l'at caru, si morit, allegria zenerale! Ètimu itl. schivare Tradutziones Frantzesu éprouver du dégoût, abhorrer Ingresu to loathe Ispagnolu disgustar, repugnar Italianu schifare, aborrire Tedescu verschmähen, verabscheuen.

ischífu , nm, agt: ischivu, schifu Definitzione chi faet coment'e a gana lègia, genia de gana lègia chi si sentit po cosa chi no praghet, cosa de arrefudare Sinònimos e contràrios afàstiu, àscamu, ascu, gheléstia, grisu, irgrísiu, ischefa, ischifera, schivori Frases su corvu si detzidit a cantare fatendhe ischivu a totu sos puzones Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu dégoût Ingresu disgust (ing) Ispagnolu asco Italianu schifo Tedescu Ekel.

ischivíre , vrb: schiviri Definitzione tènnere àscamu, ischifu, de sa cosa Sinònimos e contràrios aschiare, grisai 1, ischifare Tradutziones Frantzesu éprouver du dégoût, refuser Ingresu to loathe, to refuse Ispagnolu sentir asco Italianu provare schifo, rifiutare Tedescu ekeln, nicht vertragen.

ischivítzu , nm Definitzione genia de ganas lègia chi si provat po unas cantu cosas, cosa chi faet a gana lègia Sinònimos e contràrios afàstiu, àscamu, ascu, gheléstia, grisu, irgrísiu, schivori Frases custa, assumancu, est cosa bona e no bascaràmine che cussu ischivitzu de tramatas chi sunt bendhindhe! ◊ mi faghet ischivitzu ca no ndh'at fatu mai una bona! ◊ custu logu est totu ischivitzu, prenu de terpios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégoût Ingresu disgust Ispagnolu asco Italianu schifo Tedescu Ekel.

ispucíre , vrb: isputzire Definitzione pigare a disprétziu, coment'e cosa lègia, mala, de fuliare, coment'e candho de una cosa si narat Puci! grisandhodha e, po cussu, pònnere o lassare a una parte, arrefudare Sinònimos e contràrios abborrèschere, ilbantare, ilzenzare, irdinzare, ispresciare, isputzare, isvenzare, menispresiare, putzinai / aorare, assolae | ctr. piàchere, stimai Frases fit gai fea chi finas unu buvone l'aiat ispucida ◊ sa zente sardignola isputzit su faedhu de sos ajajos e leat bona iscola de lorodhos anzenos e ammajos (P.Casu)◊ su frutu de sa cariasa no l'isputzit neunu ◊ ispucit sa cosa chena mancu l'assazare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éprouver du dégoût, vilipender, abominer Ingresu to loathe, to vilify Ispagnolu aborrecer, despreciar Italianu schifare, vilipèndere, abominare Tedescu verachten, verabscheuen.

isputzàre , vrb: isputziare Definitzione pigare a disprétziu, coment'e cosa lègia, mala, de fuliare, coment'e candho de una cosa si narat Puci! grisandhodha: dhu narant fintzes in su sensu de istesiare (coment'e candho si fúliat ccn. cosa chi si grisat) Sinònimos e contràrios ilbantare, ilzenzare, ispresciare, ispucire, isvenzare, menispresiare Frases macari isputzatu dae totu, in su tzilleri si sediat "a tavolino" e si ordinaiat carchi ispetzialinu 2. ispútzia dae inoche, ca m'imbrutas! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éprouver du dégoût, dédaigner Ingresu to scorn Ispagnolu despreciar Italianu spregiare, schifare Tedescu verachten.

schivòri , nm: schivóriu Definitzione cosa bruta, brutore chi faet àscamu Sinònimos e contràrios ischifera, schivoria / ischifu, pudémia Frases ge mi at infradhocau… putzi, putzi, unu schivóriu aici no dh'ia biu mai! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégoût, répugnance Ingresu loathsomeness Ispagnolu asco, porquería Italianu schifosità Tedescu Ekelhaftigkeit, Widerlichkeit.

schivoría , nf Definitzione cosa chi faet crisu, de crisare / schivoria de bòi = merdaula Sinònimos e contràrios ischifera, putzidhia, putzímene, putzinosia, schivéntzia, schivori Frases custa citadi est una schivoria, est lómpia a s'úrtimu arrematu de su bellu ◊ candu femu in bidha mia papamu píbiri e ganella, immoi ca seu in bidha allena papu dónnia schivoria Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégoût, répugnance Ingresu disgusting thing Ispagnolu asco, porquería Italianu schifézza Tedescu Ekelhaftigkeit.