Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

irfrissuràre , vrb: isfressurare, isfrisciurai, isfrissurare, sfrisciurai Definitzione bogare, segare sa frisciura de sa bentre de unu pegus pangau; in cobertantza e nau de gente, fàere css. cosa o ifortzu mannu po un'iscopu, po agiudare a unu Sinònimos e contràrios irmatare / matanare, ischissimignare, smerai 2. su tzeracu totu sa die si fachiat a cantos irfrissurànnesi a travàgliu cràtiu ◊ si sunt isfressurados fatendhe inchinos a noranta grados! ◊ apas pascéntzia: no t'isfrissures! ◊ unu tempus sa laorera fit totu a fortza de bratzos, a s'isfrissura isfrissura cun sos boes Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se mettre en quattre pour qqn. Ingresu to leave no stone unturned Ispagnolu echar los hígados, desvivirse por Italianu farsi in quattro per qlc. o qls. Tedescu sich vierteilen.

irgrimàre , vrb: isgrimare, sgrimai Definitzione andhare o fàere coment'e po si difèndhere, a s'iscabbúllere Sinònimos e contràrios isghermire Ètimu spn. esgrimar Tradutziones Frantzesu se proteger, se défendre Ingresu to shield Ispagnolu reparar Italianu schermire Tedescu schützen.

isagheràre , vrb Definitzione pèrdere o fàere pèrdere s'atentzione, o pentzare in àteru Sinònimos e contràrios avallai, iberiai, iselembrare, ismentare, ivrasiare, sbeliai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu distraire, se distraire Ingresu to divert (one's mind) Ispagnolu distraer Italianu distrarre, distrarsi Tedescu zerstreuen, sich zerstreuen.

isarcàre , vrb Definitzione tènnere o pònnere isarcu, pèrdere de ànimu o lassare s'idea de pòdere fàere calecuna cosa, de pòdere arrennèscere, agiummai coment'e leare is arcas o fortzas Sinònimos e contràrios ispantai, isperigulare, isporare | ctr. animai, incoragire Frases candho l'amus bidu frochendhe nos at isarcadu e torrados semus issegus, timindhe de no che pòdere colare de su nie ◊ si t'isarcas est peus: menzus, para corazu! ◊ depet èssere cosa mala, mih, a timire e a s'isarcare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu décourager, se désespérer Ingresu to discourage, to dispair Ispagnolu desalentar, desanimar Italianu disanimare, scoraggiare, disperarsi Tedescu entmutigen, verzweifeln.

isbatizài, isbatizàre , vrb: sbatillai, sbatizai Definitzione àere segamentos de conca cun ccn. cosa o chistione, iscúdere o atumbare a ccn. logu, pigare múngia, carda Sinònimos e contràrios aciapuai, atapai 1 / atormentai, imbatijare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se creuser la cervelle Ingresu to bang, to rack one's brain Ispagnolu devanarse los sesos Italianu sbatacchiare, lambiccarsi il cervèllo Tedescu sich den Kopf zerbrechen.

isbramíre , vrb rfl Definitzione fàere passare sa gana, papare meda, a s'airada, coment'e abbramios / avb. (nau de sa manera de papai) a s'isbramida = a isbrenúsciu, a meda Sinònimos e contràrios abbudegare, ilbramare, mascare, satzai 2. pro bustare a s'isbramida no acadhat labiolu ◊ pro un'ispantzada a s'isbramida li tocat de cascare tota vida! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se rassasier Ingresu to shiff oneself Ispagnolu hartarse, atracarse Italianu satollarsi Tedescu sich sättigen.

iscampiài , vrb: scampiai Definitzione fàere límpiu unu logu de sartu, fàere a logu campu; nau mescamente de s'aera candho si che pesant is nues o fintzes candho si faet lughe su mengianu Sinònimos e contràrios isclarire, ispalaciae, ispanigai, orbesci Frases a fai su narboni bollit nai a iscampiai su buscu, limpiai sa terra, abbruxai sa linna po podi arai e seminai 2. candu proit abarraus in sa barraca finas a iscampiai ◊ a pagu a pagu fiat iscampiendu: calàt su bentu e is nuis curriant ◊ su tempus malu est durau una mes'ora e pustis at iscampiau ◊ at iscampiau e si bit su soli Ètimu ctl. escampiar Tradutziones Frantzesu se rasséréner Ingresu to clear up Ispagnolu serenarse, despejarse Italianu rasserenarsi del tèmpo Tedescu sich aufheitern.

iscampiàre , vrb Definitzione andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere! Sinònimos e contràrios acarare, acerare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, bídere, cumparire, essire, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare / ispalaciae Frases si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus 2. mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se montrer, apercevoir dans le lointain Ingresu to lean out, to perceive in the distance Ispagnolu asomarse, divisar Italianu affacciarsi, scòrgere da lontano Tedescu sich zeigen, erblicken.

ischerbicàre , vrb: ischerbigare, ischervicare, ischervigare, ischervixare, iscrebigare 1 Definitzione segare sa mola de su tzugu, iscúdere su pistidhu a terra; andhare peri su logu (nau cun tzacu), andhare male, currendho de pòdere orrúere, bagamundhare de unu logu a s'àteru / logu ue si b'ischérvigat sa craba = malu, trotu meda chi no fait a dhui passai Sinònimos e contràrios igerbedhare, isperrumare, ispistidhare, issuludrare, scerbedhai, scerbigai Frases l'aiant agatadu ischervijadu ca su cadhu l'aiat isbatuladu a terra ◊ chene nos ischervicare, nche colaimus in mesu de gurutinos e astrintòglios 2. no bi at bisonzu chi l'ingote, sa mente mia, pro ischervigare (G.Ruju)◊ cussa boza tenza de m'ischervigare, cantu tenzo boza de cussa cosa! ◊ e a ue si ch'est ischerbigadu, cust'àinu, chi no lu poto agatare?! ◊ chi si esseret ischerbicau isse, a chircare! ◊ su tazu si ch'est ischerbicau dae su trèmene a s'abba ◊ cussos bolliant giuntos apare a giuale de figu e iscrebigados, gente deasi!… Ètimu ltn. *excervicare Tradutziones Frantzesu se casser le cou Ingresu to run helter-skelter, to break one's scruff Ispagnolu romper el pescuezo, abalanzarse Italianu fratturarsi la collòttola, scapicollarsi Tedescu sich den Nacken brechen, Hals über Kopf hinunterstürzen.

ischilziniàre , vrb: iscrezeniare, iscrizeniare Definitzione cambiare de creze, de calidades, essire diferente de cumportamentu (fintzes in su sensu de essire educaos), de aerzu, de naturale / ómine, animale iscrizeniadu Sinònimos e contràrios chilzeniare, disgeniare, ilgrezare, imburdiri, iscastare, iseniare Frases tra totu sos frades, cussu est s'únicu chi at iscrizeniadu ◊ sos àteros mannedhos ainue fia andhendhe pro ch'ischilziniare fint pastores issos puru Tradutziones Frantzesu se différencier, différer Ingresu to differentiate Ispagnolu diferenciarse Italianu differenziarsi Tedescu sich unterscheiden

ischirchinàre , vrb: iscrichinare Definitzione coment'e iscutulare a forte, fruscinai, nau pruschetotu de movimentu chi faet incrubandhosi o furriandhosi a dónnia parte chie istat male, sentit dolore forte de no pòdere padire mescamente a bentre Sinònimos e contràrios atapai 1, fruschinare, inchingiare, iscoitai / foichinare Frases cussos titones sunt fumendhe: totavia los as iscrichinados cun su sulavogu! (G.Ruju)◊ si est ischirchinendhe che colora de su dolore chi zughet Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se démener, secouer Ingresu to fidget, to wiggle Ispagnolu menearse Italianu dimenarsi, scuòtere Tedescu sich hin und her bewegen, schütteln.

ischisciàre , vrb Definitzione innisire su mucu e illimpiare su nasu Sinònimos e contràrios inniscire, ischiscire, nesire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se moucher Ingresu to blow one's nose Ispagnolu sonarse Italianu soffiarsi il naso Tedescu sich schneuzen.

iscoitài, iscoitàre , vrb: iscoitzare, scoetai Definitzione iscutulare sa coa; mòvere a cropu de dónnia betu comente faet su pische, su lampu e àteru (nau fintzes in su sensu de fuire); iscabbúllere, isfrancare Sinònimos e contràrios ischirchinare / iscabbúllere Frases bido su cane meu iscoitzendhe 2. sos carabbineris truvant sos cavadhos e acudint a ndhe víere unu iscoitandhe in sa malesa ◊ sos lampos iscoitant de una parte a s'àtera de s'aera 3. duos ant pilisau briga e sa muzere de s’unu est andhada a che iscoitare su maridu de manos de s'àteru ◊ deo voche apo iscoitadu dae manos de sos inimicos vostros! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu frétiller de la queue, se démener Ingresu to wag its tail, to squirm Ispagnolu colear, menear, escabullirse Italianu scodinzolare, dimenarsi Tedescu schwänzeln, sich hin und her bewegen.

iscollài , vrb: iscollare, iscolliare, iscrollare, scoliai Definitzione andhare a passare o fragassare in is iscóglios; segare sa mola de su tzugu, orrúere male de s'istrupiare, andhare male, fàere sacrifícios po calecuna cosa / i. su pudhecu = comintzare sa domadura, abbituare a agguantare sa fune in trugu, avesare a si lassare pigare a fune Sinònimos e contràrios istraventare 2. in d-unu pennente, làssinat su zuvu e unu boe s'iscrollat e morit ◊ bi at zente gai fortunada chi ndhe faghet a cadhu e a pè e no s'iscollat ne truncat s'ischina! ◊ si puru no ti cheres iscollare, t'iscollas, si tantu est destinadu ◊ ite fadu chi nos at giutu a nos iscollare cojuèndhennos!…◊ daghi s'iscollant in sa ruta mala giamant su carru a los gíghere a pala (Cubeddu) 3. Pitanu in s'oru de su cuile dhue teniat su palu apósitu po iscollare cadhos Tradutziones Frantzesu s'échouer, se casser le cou, Ingresu to break one's neck, to hinder, to spoil Ispagnolu fracasar, rompersepartirse la crisma, estropear Italianu incagliare, rómpersi l'òsso del còllo, rovinare qlc Tedescu stranden, den Hals brechen, beschädigen.

iscòndhere , vrb: iscúndhere Definitzione pònnere o apartare a un'ala, essire e lassare unu logu, lassare in abbandhonu; si narat fintzes in su sensu de difèndhere, fàere sa parte a ccn./ pps. iscóndhiu Sinònimos e contràrios lassai, irbandhonare / defèndhere, frànghere, iscabbúllere, iscundhire Frases iscòndheti da èsseres mischinu! ◊ no mi poto iscòndhere de fàchere su dovere ◊ cantu bi apo gherradu pro m'iscúndhere dae tupas de prunatza e de tiria! (M.Tedde)◊ iscúndheti! 2. fipo acuzonatu coment'e un'istratzu e solu Petenedha pariat chi naraiat: Corazu, za t'iscundho zeo! ◊ donzunu de cussos mortos depet àere iscúndhiu una bandhera Ètimu ltn. abscondere Tradutziones Frantzesu se dispenser, esquiver, fuir Ingresu to avoid, to shift Ispagnolu eximirse, esquivar Italianu esìmersi, scansare Tedescu sich entziehen, ausweichen.

iscordolàre , vrb: iscordulare 1 Definitzione andhare, afilare, su si pònnere e mòvere coment'e a cordone, a filera, foedhandho de bestiàmene meda (o fintzes de gente o àteru) chi si movet Sinònimos e contràrios iscúrrere Frases trubba sas bacas, za iscordolant! Tradutziones Frantzesu se diriger, sortir Ingresu to pour out Ispagnolu fluir Italianu defluire Tedescu abfließen.

iscucuzàre , vrb: iscuguzare, iscuzicare Definitzione tròchere o trantzire s'ammontu o calesisiat cosa chi ndhe carràgiat un'àtera; fintzes iscobèrrere cosa chi no s'ischiat Sinònimos e contràrios immantare, iscugudhai, isfianzare, ispannuliare, scavannai | ctr. ammantai, carragliare, iscumpannare Frases no t'iscuguzes ca est faghindhe fritu ◊ su colore de sa pedhe pariat prus iscuru de su grogore de s'arbéschia chi iscuzicabat sas pedulias chi ammorgodhabant sa domo 2. in istiu amus iscuguzadu sa domo pro fàghere sa cabertura noa ◊ iscuguza sa padedha e bètache sos macarrones! 3. lu teniant unu mese in s'ispidale e chentza pòdere iscuguzare ite teniat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu découvrir, se découvrir Ingresu to uncover, to throw off one's clothes Ispagnolu destapar Italianu scoprire, scoprirsi Tedescu abdecken, sich entblößen.

isculiàre , vrb Definitzione camminare faendho ballare is nàdigas, mòvere, iscutulare / andhare iscúlia iscúlia = andai cerri cerri, a s'innàiga innàiga, sedatendhe sas nàdigas Sinònimos e contràrios inculiare, isprusciare Frases est ponenne paja de passos pro che isculiare cussos mermos chene sàmbene (M.Dui) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se dandiner Ingresu to walk with a wiggle Ispagnolu contonearse Italianu sculettare Tedescu sich in den Hüften wiegen.

isfogàre , vrb Definitzione essire, fàere foghe o betare a mare, nau de is errios Frases su Tirsu isfogat acurtzu a Aristanis Tradutziones Frantzesu se jetter Ingresu to flow into Ispagnolu desembocar Italianu sfociare Tedescu münden.

isgangagliàre , vrb Definitzione erríere a iscracàlios, a tzérrios, mòrrere de s'errisu Sinònimos e contràrios chighigliare, iscacagliare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rire à se décrocher la mâchoire Ingresu to split one's sides with laughter Ispagnolu desternillarse de risa Italianu sganasciarsi dalle risa Tedescu sich krummlachen.

«« Torra a chircare