Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

conchistài, conchistàre , vrb Definitzione impreare sa cosa o su tempus a manera de ndhe bogare unu arresurtau bonu / conchistare su tempus, sa cosa = impreare su tempus, sa cosa, cun cabu, cun lúcuru, chentza ndhe pèrdere in debbadas Sinònimos e contràrios acanciare, lucurare 1 | ctr. perdimentare, sperditziai Frases est prus su tempus chi perdet in inghírios chi no su chi conchistat triballendhe ◊ a fàghere gai est a la frundhire, sa cosa, no a la conchistare! ◊ bi est chie su tempus lu perdet e chie lu cunchistat: su primu si ndhe agatat male, su de duos bene Ètimu spn. conquistar Tradutziones Frantzesu fructifier Ingresu to put to good use Ispagnolu prosperar Italianu méttere a frutto Tedescu nützen.

cumproàre, cumprobài, cumprobàre , vrb: cumprovai Definitzione iscumbatare, provare a bíere si una cosa est o coment'est, si est abberu, si arresurtat Sinònimos e contràrios controbbare, iscumproare, proare Frases lu cherzo cumproare a bídere si est abberu su chi narat! ◊ a sa banca bi sunt lómpidos sos cummissàrios pro cumproare sos contos ◊ già chi cumproadu ti apo, est finidu s'istimare! (G.L.Salis)◊ Gesugristu torrendi a biu at cumprobau sa Divinidadi sua Ètimu spn., ctl. comprobar, comprovar Tradutziones Frantzesu mettre à l'épreuve Ingresu to put s.o. to the test Ispagnolu poner a prueba, demostrar Italianu méttere alla pròva, dimostrare Tedescu auf die Probe stellen.

dormíre, dormíri , vrb: drommire, drommiri, drumire Definitzione pigare sonnu; batire sonnu, fàere pigare sonnu; istare chentza fàere, chentza àere contivígiu e ne pentzamentu, giare pagu atentzione; fintzes giare s'addromitiolu, fàere dormire / ger. drommindhe, drommendhe, dromminno; a./c.: si no est prnl. pigat s'aus. ai/àere po fàere is tempos cumpostos Sinònimos e contràrios indormiscai, ingalare, insonnigai | ctr. bigiare 1, ischidare, issonnigare Maneras de nàrrere csn: drommí a orixedhas = a iscutas; drommiri a sonnu de pilloni, a s'abbizu = a sa lerta pro si abbizare calesisiat ischimuzu o móida, cun su pentzamentu de si acatai de ccn. cosa; drommire che sacu = a sonnu surtu, sonnu grai Frases serra is ogus e dromidia! ◊ seu drommendi pagu, totu a orixedhas ◊ unu si drommit addaghi tenet sonnu ◊ làssalu ca est drommidu! ◊ pesadindhe, za as drommidu meda! ◊ drommidu as, istanote? ◊ si est imboligau in sos ammuntos e torrau a dormire ◊ su pipiu si nch'est dormiu ◊ no b'aiat drommidu, mamma tua, si no ndhe li aias collidu sa robba! 2. sa mama che at drommidu su pitzinnu ◊ sa dida dormit su pipiu santziendu su bartzolu ◊ anninnia anninnia, drommire ti cheria, coro meu! 3. ite nachi as a mezorare si drommis! ◊ Sardigna chi drommis in manus allenas, est lómpia s’ora e no ti ndi ses pesada! (G.Zedda) 4. dh'ant operau sentza de dhu dormiri Sambenados e Provèrbios prb: chie drommit meda póberu resessit ◊ chie dormit a pitzinnu pianghet a betzu Ètimu ltn. dormire Tradutziones Frantzesu endormir Ingresu to put to sleep Ispagnolu adormecer Italianu addormentare, dormire Tedescu einschläfern, schlafen.

imbarrigàre , vrb: imbarrugare Definitzione pònnere e incracare o pesare apitzu de ccn. cosa (o de ccn.), èssere coment’e a càrrigu, a pesu / i. unu burdu a ccn. = nàrriri a bodheta chi est fillu cosa sua Sinònimos e contràrios abbarrigare, asubai, imbarare, incarrutzai Frases si ch'est imbarrigadu subra azummai l'aiat ischitzadu! ◊ imbarrigados s'unu a s'àteru, ca pagu reziant, che esseint a fora ◊ no ti che imbàrrighes cue ca bi at cosa chi si pistat! ◊ no ti che imbàrrughes apitzu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'appuyer Ingresu to put on Ispagnolu ponerse o apoyarse encima Italianu méttersi o appoggiarsi sópra Tedescu sich hinauf stellen.

impaperotài , vrb: impapirotare Definitzione fàere a imbodhigu, pònnere cosa imbodhigada, fata a imbodhigu Sinònimos e contràrios imbodhiai Tradutziones Frantzesu entortiller Ingresu to put in a paper bag Ispagnolu enrollar Italianu incartocciare Tedescu in eine Tüte geben.

incannugài, incannugàre, incannugràre, incannujàre , vrb: incronucare Definitzione pònnere in sa cannuga; arrennèscere a fàere una cosa; rfl. fuire, pentzandhosi cosa de tímere Sinònimos e contràrios incarrebai, intzodhai 2. fiat de diora sentza de fai tzípulas e timiat de no nd'incannugai una 3. candu apu biu ca mi castiàt cun idea mala, dèu, mischinu, mi dh'apu incannugada!…◊ candu at inténdiru aici si dh'at incannugara ca no dhi boremu fai su prexei Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu garnir la quenouille Ingresu to put in the distaff Ispagnolu enrocar Italianu inconocchiare Tedescu auf den Spinnrocken wickeln.

incapotài, incapotàre , vrb: ingapotare Definitzione pònnere o bestire su capoto Sinònimos e contràrios acabbanai, acaparronare, acavanai, acugudhare, ammantai, incaparonare Tradutziones Frantzesu envelopper dans un manteau Ingresu to put an overcoat on Ispagnolu poner el abrigo Italianu incappottare Tedescu einen Mantel anziehen.

inchizolàre , vrb: incozolare, incuzolare Definitzione cuare, pònnere, abarrare o istare in d-unu cugigone (chizolu), a una parte Sinònimos e contràrios acantonai, achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, arreconai Frases intro tou s'est incuzolada cudha ojada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cacher, rencogner Ingresu to put in a corner Ispagnolu arrinconar Italianu rincantucciare Tedescu in eine Ecke drängen.

incriedhài , vrb Definitzione intrare apare una cosa cun àtera; friscare a criedhu, isserrare / i. is didus, is dentis de duas arrodas Sinònimos e contràrios apigiai, crosai, imbasare, incasciae / creari, incraedhae | ctr. scriedhai 2. gei ti ses bèni incriedhau!…◊ funt apenas is dexi de noti e seis giai incriedhaus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu encastrer, engrener Ingresu to put into gear Ispagnolu encajar, endentar Italianu incastrare, ingranare Tedescu einschieben, ineinandergreifen.

incuadhigài, incuadhigàre , vrb Definitzione pònnere subrabare, una cosa in pitzu de s'àtera, coment'e a cuadhu Sinònimos e contràrios acabadhare, acabadhicare, acuadhigai, imperrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu surpeposer Ingresu to put on, to superimpose Ispagnolu solapar, encaballar Italianu sovrapporre, incavalcare Tedescu übereinanderlegen.

infachilàre , vrb: infacilai, infacilare Definitzione pònnere su fachile, sa faciola; pònnere calecuna cosa a cuare sa cara Sinònimos e contràrios acapuciai, acubudhare, acuguciai, acugudhai, fachilare, incugudhai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu avoir des œillères (fig.) Ingresu to put blinkers Ispagnolu poner anteojera Italianu méttere il paraòcchi Tedescu Scheuklappen aufsetzen.

ingastài , vrb Definitzione fàere gastos, ispesas, tènnere essias (fintzes de foedhos chi si narant) Sinònimos e contràrios galtare, ispèndhere | ctr. balanzare, gadangiai Frases nci apu ingastau cincu iscudus mannus po mi comporai gunnedha e giponi ◊ nci apu ingastau totu, no mi est abarrau mancu unu giantésimu ◊ dèu trabballendi e cussu ingastendinci su dinai cun is èguas!… Sambenados e Provèrbios prb: fuedhu ingastau e pedra tirada non torrant a coa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dépenser Ingresu to spend, to put in a good word Ispagnolu gastar Italianu spèndere Tedescu ausgeben.

irbarcàre , vrb: isbarcai, isbarcare, sbarcai Definitzione essire o bogare de sa barca a terra, nau prus che àteru po essire, calare o iscarrigare a terra de sa nave, de s'aeroplanu, a s'acabbada de unu viàgiu Sinònimos e contràrios | ctr. imbarcai Frases sos astronàutas nostros sunt irbarcaos a terra ◊ ita funt abetendi? immoi ge podiant isbarcai puru! Tradutziones Frantzesu débarquer Ingresu to land, to disembark, to put down Ispagnolu desembarcar Italianu sbarcare Tedescu ausschiffen.

irbrofodhàre , vrb Definitzione fàere o essire a fodhe, illargare, pigare un'àtera forma prus larga Sinònimos e contràrios ilfodhonare, infodhonare, istiriolare, sciabudhai, sciadhonai, sciodhai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déformer Ingresu to put out of shape Ispagnolu deformar Italianu sformare Tedescu aus der Form bringen.

ispoderài, ispoderàre , vrb Definitzione bogare de su podere, leare o fàere pèrdere su podere a ccn. Sinònimos e contràrios | ctr. apoderai 1 Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu détrôner, exclure Ingresu to oust, to put out Ispagnolu desapoderar, desposeer, expulsar Italianu spodestare, estromettere Tedescu entmachten, ausschließen.

míntere , vrb: míntiri Definitzione totu is significaos de pònnere, imbarare, imbarrugare, lassare in d-unu logu, in d-unu tretu, apitzu de calecuna cosa, aintru; si narat fintzes in su sensu de fàere bènnere o intrare in corpus o in s'ànimu una fortza o unu sentidu / pps. míntidu, missu Sinònimos e contràrios mintire, míssiri, pònnere | ctr. bocare, leai, picare Maneras de nàrrere csn: m. avriu = fàghere a timire meda; m. atropógliu = pesare burdellu, buluzu; m. briu, fortza = intrare brios, fortza; m. (laore) in ranu = fàghere ingranire Frases cherzo chi mi mintas in parte de sos méritos tuos ◊ at fatu errore a che míntere tantos santos in d-una chéjia minore ◊ mintèndheche sa lana in su cannitu tesset aratzos ◊ míntemi in parte de sos milliones! ◊ míntere a modhe su linu in s'abba ◊ paret chi proat gustu a míntere su didu in sa ferida ◊ mentidí is carciones! ◊ mintimus manu a su tema de cantare 2. donzi forma de vita apunta a naschire li mintiat un'ispantu, unu ghiliore chi li fortzicaiat sos sentitos (A.Pau)◊ li at ammustradu su letu mintèndhelu in s'aposentu ◊ vinu bi cheret a bos míntere fortza! ◊ li aiat missu intro de su coro unu calore novu chi l'aiat prenata de isetos 3. Deus meu, mintidemilu in ranu custu laore! Ètimu ltn. mittere Tradutziones Frantzesu mettre Ingresu to put Ispagnolu poner, meter Italianu méttere Tedescu stellen (in piedi, verticale), legen ( orizzontale), stecken (infilare),

míssu , pps, agt, nm Definitzione de míntere; chi o chie est mandhau, postu po calecuna miscione, fintzes chie betat is bandhos / missu de orriola = chie istat sempre faedhendhe Sinònimos e contràrios míntidu, postu / mísciu 1 / imperjadore / bandhidore Frases ant missu àteros fiores, forsis piús bellos, ma chi no mi ammajant 2. finas isse che istupeit a coa missa in perras! 3. pascí chi at a èssi berus ca fintzas un'abioi potzat fai de missu povintzas de pensamentus! ◊ acò, deo mandho innanti de a tie su missu meu 4. est a ispobòrgius che unu missu Sambenados e Provèrbios prb: chini mandat malu missu est mellus chi andit issu Tradutziones Frantzesu mis, messager, envoyé Ingresu put, messenger, usher Ispagnolu puesto, mensajero Italianu mésso Tedescu gestellt, gelegt, gesteckt, gehängt, gesetzt (vedi il verbo míntere), Diener, Bote.

parài , vrb: aparai*, parare Definitzione pònnere, mescamente pònnere una cosa a manera de ndhe pòdere arrecire un'àtera Sinònimos e contràrios abarrai, ammanitzare, cuncordai, èssere, firmai, iltare, pesai 1, pònnere / puntai Maneras de nàrrere csn: parare una cosa (sas manos, unu traste, sa cara, e gai) a su fogu, a su bentu, a su sole, a s'abba = pònniri, acostai a manera de pigai o aciapai cosa; parare s'origra a iscurtare, sa manu a li dare o leare cosa; parare su sacu = muntènnere su sacu abbertu de bi poder betare cosa; parare su crobu, sa pràdiche, parai su latzu = pònnere su crobu, sa pedra a manera de tènnere animale; parai sa tella a grai = male, chi no bi isparat candho s'animale si ndhe leat s'esca; parai faci, parare fronte, sas petorras = bogare sa cara, faedhare chentza birgonza, afrontare sas dificurtades cun corazu; parare s'anca a unu = pònniri sa camba de tressu a unu candu est passendi, o chi si movit, po dhu fai arrúiri (fintzas gioghendi a istrumpas); parai barraca = pònnere o fàghere barraca; parare famíllia, parare bestiàmine = pesare famíllia, pònniri o pesai bestiàmini; parare ratza = arratzai, lassai bestiàmini bellu po ndi fai àteru; parare ódiu a ccn. = ficare ódiu, leare in ódiu; parare afetu, puntígliu = ghetai istima, pigai totu a puntígliu; parai sa crésia, s'artari = cuncordai; parai su cuadhu = amanitzare su cadhu (issedhare, e gai); parai mali = istare, agabbare male; paràreche in ccn. logu = èssiri, istai, èssiri acabbau in d-unu logu; paràresi a sa mente (nadu de un'idea, de cosa chi si pessat) = bènnere e istare in sa mente; paràresi mudu, surdu = betàresi a mudu, a surdu, fai finta de èssiri mudu, surdu; parare tzegu, macu, teracu = essiri ciurpu, macu, serbidori; paràresi (nadu de ccn segundu ite li sutzedit)= abbarrare trassidu, trassicu, male Frases no cuncordu prus nudha: nd'apu parau iscramentu! ◊ mi ndi torràst imbriagu e insaras parasta briga! ◊ a calchi versighedhu pagu esatu paras sas palas e t'istas chietu (P.Terrosu)◊ cun fortza para fronte a tantu male! ◊ comente intrat su professore, paro coràgiu e mi fato interrogare ◊ para sas manos chi ti che imbolo custa nughe! 2. inoghe no si che parat prus de sas brigas! ◊ in domu no fait a dhui parai de sa basca! ◊ cussa est che pilloni in pértia: no parat in nisciunu logu! ◊ no tengu su prontu de mi dhui parai ananti ◊ paro innoghe a iscurtare a tie ◊ cuss'ispesa no parat in chentumiza francos ◊ si bi cheres totu cuss'ira de zente a s'isposonzu, s'ispesa no parat in deghe milliones! ◊ no parat in tres imbudus de mungetedhas tapadas (L.Matta)◊ mi ch'esso a foras e apustis de pag'ora ndhe torro a intro, ma no paro in logu 3. parade su cadhu! ◊ si est paradu a pasare in domo de unu ◊ mi fio fatendhe in deghe pro li parare sa fua, a s'acheta ◊ sos àrbores parant s'ardore de su sole ◊ no lu parabat peruna crisura, a su pistichinzu chi zuchiat! ◊ e chie lu parat, como, su mere, male arrennegau coment'est?! ◊ deo possedo unu passacudina chi no lu parat mancu porcellana 4. no dha tenis sa limba po dhis parai barra?! ◊ si est paradu ritzu in mesu pariat un'ànima mala! ◊ si mi sunt parados in dainanti ◊ est tocau a mimi a parai faci e seu andau dèu a domandai fémina po tui! ◊ si est parau in faci a issu ◊ in bidha ant paradu iscola noa ◊ s'ingaleno s'oju ti mi paras a sa mente ◊ tue surdu ti paras, boltas sa fàcia aterue (P.Mossa) 5. nche las aiant bocadas dae Frantza e che fint paradas in Núgoro ◊ ch'est essidu, no at nadu nudha e no isco mancu inue che parat! ◊ ube che parabas chi no ti bidiamus prus? ◊ una die che paramus in mare pro lu connòschere acurtzu 6. milli allegrias, dícias chi no fentomo, paraiant a muda sa domita (A.Spano)◊ custas cosas serbint po parai un'aposentu a s'antiga 7. ti ant fritu paradu, chena dolu ◊ su cani est parendi sa perdixi 8. de vacas ndh'amus a parare àteras ◊ s'at paradu unu fiotu de berbeghes ◊ avio parau unu porcu in domo Sambenados e Provèrbios prb: para fama e crocadí! Tradutziones Frantzesu exposer, présenter Ingresu to put out Ispagnolu exponer, presentar Italianu pòrgere, espórre, presentare Tedescu reichen, darbieten, darreichen.

pòniri, pònnede, pònnere, pònni, pònniri , vrb Definitzione lassare apostadamente in calecunu logu una cosa chi si portat in manos o chi faet a pigare, rfl. firmare, arreare in calecunu logu o tretu, in pitzu de àtera cosa; giare cosa a ccn. po un'iscopu; nau de unu trastu, bestimentu, dinare, tempus, impreare, fintzes ispaciare, pèrdere, ispèndhere, arriscare po iscummissa giogandho; naschire e crèschere a solu, nau de is erbas e matas chi faent chentza dhas semenare o prantare apostadamente, ma fintzes própriu semenare, prantare; foedhandho de animales, parare, pesare, contivigiare po chi crescant e getzant frutu; foedhandho de persona in cantu camminat, andhare, essire, lòmpere a ccn. logu (cun s’avb. che e pron. de 3ˆ p. genéricu dha)/ in poesia, inf. ponne; ger. ponendi, ponzendhe, ponindhe; ind. pres. 1ˆ p. sing. pòngiu, ponzo; cong. pres. 1ˆ p. sing.pòngia-ponza, 2ˆ p. sing. pòngias, 3ˆ p. sing. ponzat Sinònimos e contràrios acollocare, aparai, arremai 1, dare, firmai, imbàtere, lòmpere, míntere, pòndhere / crèschere, semenai, piantare / aparagonare | ctr. bocare, leai, picare Maneras de nàrrere csn: pònnere chi… = fàghere un'ipótesi, supònnere; èssere postu de… = èssere destinu chi…, dipèndhere de sa sorte; pònneresi a… (vrb. inf.) = fàghere…, comintzare a fàghere (su chi narat custu vrb. inf.: pònneresi a caminare, a chircare, a ríere, ponnirisí a fuedhai, a fai, a castiai, e gai); pònnere aficu, cabu, imprastu a carchi cosa = isperai in ccn. cosa, andai avatu de una cosa po dha tènniri o po dha fai a doveri; pònnere in bula (nadu de cosas de manigare) = arrèsciri in su gúturu, èssiri malu a ingúrtiri; pònnere in s'istògomo (nau de cosas de papai) = digidiri cun dificurtadi, intèndiri su papai a pesu me in s'istògumu; pònnere sidi = fai bènniri bisóngiu de bufai, fai sidi; ponner boghes = tzerriai agiutóriu; ponner boghe = ghetai boxi, tzerriai su nòmini a ccn. me is domus, in logu aundi no s'iscít chi dhoi est su meri; pònnere sos canes ifatu a unu = betàreli o aunzàreli sos canes; pònniri in pei una cosa = cuncordare o fàghere una cosa; pònnere in pè a ccn. pro carchi cosa = circai s'agiudu, s'interessamentu de unu po ccn. chistioni; pònniri timoria a unu, pònnere pore = fàgherelu timire; pònnere abbitúdine = pigai (o fai pigai) s'abbitúdini, avesai, avesaisí; pònniri passus, ponnirisí in caminu = fàghere carchi tretu, comintzare a andhare; pònnere dolore = fai bènniri dolori; pònnere oriolu, pidinu = fai stai in pensamentu; pònnere ifatu, pònniri avatu de o a ccn.= andai avatu, pònniri menti, ascurtai a ccn., fintzas cúrriri avatu po iscúdiri o fai mali; pònnere apare cun… = aparagonare, fintzas betare a méschiu totu paris; pònniri una cosa cun un'àtera = cussideràrelas de su matessi valore; pònnere, pònniri a c. = callai a ciorbedhu, currèzeresi, essire zudissiosu, insabiai, cussentire; pònniri a brenti (nau de genti) = fàgheresi a brente manna; pònnere lardu (nau de animali, de genti) = ingrassai meda; pònnere peta (nau de animali) = crèschere meda, impurpire; pònnere unu númene = dare, detzidire unu númene pro ccn.; pònniri cantzoni = iscríere, imbentare una cantone pro ccn. o carchi cosa; pònneresi in mesu, imbia, in pinna = ponnirisí intremesu de duus o de duas cosas, ponnirisí ananti, fai ccn. cosa po fai abarrai in paxi genti certendi o a iscórriu, donai istrobbu e no lassai fai ccn. cosa; pònnere cosa in mesu = (fintzas) pònniri cosa aundi podit fai istrobbu; pònnere cosa a ccn. a fàghere (cómpitu, lessione, àteru) = dare cosa a fàghere; pònneresi mere (in o de carchi cosa) = impobidhaisindi, cunsideraisí meri; pònnere una cosa (es. bestimenta) a campu, a triballare = pigaidha po andai a campu, po trabballai; pònnere unu tantu a ccn. cosa, pònniri a stimu = betare unu prétziu, nàrrere cantu est, cantu pesat; pònniri pei in ccn. logu = intrare; pònneresi una cosa a coro = pigaisí ispédhiu mannu, dispraxeri meda; pònnere fragu = lassai o apicigai fragu, fai bessí cun fragu àtera cosa puru; pònnere bestimenta = bestirisí; pònnere a notu una cosa = fai a manera de dh'arregordai bèni; pònnere in líbberu = iscriri me in líbburu; pònnere manu a unu, a carchi cosa = ghetai manu, farrancas a ccn. po dhu iscudi, a ccn. cosa po dha fai; pònnere in sarbu = portai a logu o a tretu de èssiri foras de perígulu; pònnere lussu = comporai o bistiri cosas de valori meda; pònnere su tempus = nàrriri ita tempus fait; pònnere raighinas = ghetai o bogai arréxinis, barbas (nau de matas), no si ndi andai prus (nau de genti); pònniri asuta a ccn. = aprofitaresindhe, irfrutuàrelu, leàreli sa liertade; ponnirisí, pònniri una cosa in puntu = ammanitzare, assentare o remonire bene; pònnere in pregiudíssiu = pònnere in arriscos, in perígulu de àere dannu, de àere male; pònnere una chistione in ómines = fàghere a ómines, in d-unu pretu o diferéssia, fagher detzidire a ómines sàbios e capatzos chi no siant de una parte e ne de s'àtera; pònneresi sa cara chi… = nàrriri a faci manna chi…, pònneresi su botu, bogai faci a nàrriri ca… Frases at postu una lítera in su cascionedhu ◊ su puzone si ponet in sas àrbures, in terra ◊ su seisei bolendhe istat a su pone pone ◊ s'abe si ponet in sos fiores chirchendhe mele ◊ Cíciu si ponit arrimau acanta a su lacu de s'acuasanta ◊ si at postu s'aràdiu in màchina, sa televisione in domo ◊ si benis a Sos Màrtires de Fonne as a istare inue ti apo a ponne! (Maloccu)◊ su mànigu si ponet in sos piatos in sa mesa ◊ su motore elétricu andhat si li pones sa currente ◊ at postu fogu a sa malesa ◊ pone cue cussa cosa ca no est tua! ◊ su pirastu cherfu ponet in bula ◊ cun coro impiberidu curret e faghet pònnere su maridu 2. bi apo postu una paja de iscarpas chirchendhe su dépidu a isse! ◊ pro sa festa cantu ponides? ◊ bois ponís su binu, nois su pane e su casu ◊ pro fàghere sa domo bi at postu ispesa manna ◊ cantu bi ponimus pro che assuprire a inie? ◊ cantu bi pones chi est comente naro deo? ◊ Fulanu, faghindhe cussu triballu, bi at postu sa vida ◊ seghendhe pedra bi at postu unu pódhighe: bi che lu ant tentu in mesu duas pedras mannas 3. in cussu logu bi ponet frenugu, in cudhu murta ◊ cuss'erba ponet in su solianu ◊ in su petzu chi ponzo trigu, ista seguru chi trigu bi ponet! ◊ in s'ortu ponimus basolu, moriscu, patata, birduras ◊ ponimus un'iscra a fae 4. si at postu pudhas e cunillos in su possessu 5. a nce pònnere in marina e in màrgine a pè ince boliat coràgiu ◊ imbucheit a cadhu e che la ponzeit in su tanchitu ◊ pro tirare in leva che l'at posta in Castedhu ◊ a che la pònnere in s'América bi cheret unu sensale! 6. a pònnere a tie cun a mie est a pònnere s'atarzu cun su ferru ◊ cussas sorres sunt diferentes meda: est a pònnere sa die cun su note! ◊ a pònnere a mie cun tegus est a pònnere a Roma cun Romana! 7. at postu boghes e bi at curtu zente, sinono l'aiant àpidu mortu ◊ "Eremitanu" si dh'iat postu Bobbore ◊ issu cras in custa domu si nci ponit meri (A.Garau)◊ ite tempus at postu sa televisione? ◊ innòi no nci ponit prus pei, cussu! ◊ bois ponni cussa bingixedha cun custa domu?! ◊ s'Istadu italianu est un'Istadu postu in pei prus de unu séculu fait (I.Ortu)◊ su babbu dh'at postu a castiai sa bíngia ◊ cussa criadura fit posta de mòrrere: ant fatu, ant fatu, e totu est istadu nudha! ◊ su pitzinnu no istudiaiat sas poesias chi li poniat su mastru ◊ si pones fatu a sos machines suos za ndhe bogas su cabbale!…◊ pone chi no siat gai comente pessas tue… ti agatas furcadu! ◊ no ti ponzas in pinna ca no bido nudha! ◊ cudhos duos si poniant sa cara chi non deviant pacare ◊ tene fide: as a bídere chi su pisedhu ponet a conca! Ètimu ltn. ponere Tradutziones Frantzesu mettre, poser, installer, allouer, donner Ingresu to put (in), to assign, to put down Ispagnolu poner, deponer, asignar Italianu méttere, pórre, depórre, posare, installare, assegnare Tedescu stellen, legen, ablegen, setzen, tragen (Kleidungen), geben (Geld), einsetzen, installieren, anweisen, erteilen, zuteilen.

póstu , pps, agt Definitzione de pònnere Maneras de nàrrere csn: èssere a (+ númene) postu, posta = èssere cun, o ponindhe su/sa…; èssere postu de… (+ vrb. a s'inf.) = èssere destinadu Frases ite bi as postu in custu mànigu, chi l'at fatu gai saboridu? ◊ mi so postu deo a fàghere sa faina 2. za ti la bragas postu de fémina, de màchina! ◊ cussa cosa l'apo agatada posta goi ◊ sas ranas in su poju de su trainu si recreant totu a tzarra posta ◊ fit a boghes postas pedindhe azudu ◊ sunt giai is noi oras e ancora no biu sa mesa posta 3. candho sa cosa est posta de andhare male est in debbadas a perricare ◊ siscuru, fit postu de mòrrere gai e a nudha sunt bàfidas sas curas ◊ candho est postu de andhare gai, pagu balet chi unu bi diat atentu! ◊ cheret nàrrere chi isse fit postu de mòrrere, sinono àteros puru ant fatu su matessi e no ant tentu dannu! Tradutziones Frantzesu mis Ingresu put Ispagnolu puesto Italianu mésso, pósto Tedescu gestellt, gesetzt, gelegt.

«« Torra a chircare