isciuliài , vrb: isciuriai, issuliare, isuliare, sciuliai Definitzione fàere fuire sa musca, is pigiones, is pudhas giagarandhodhos; pesare a bolare / isuliàresi de una cosa = fàgherendhe a mancu, istaresindhe Sinònimos e contràrios agegherai, assuidae, insaltiare, isciugare, isfraitzare, ispabuciare, ispajare, isvalostiare, salargiare, sciumiai Frases sos puzones in binza, candho intendhent su mere issuliendhe sunt cunvintos chi est a los cramare! ◊ corvos no che ndhe poto isuliare dae sa figu mia… 2. a s'achicada de sos asprones, sos cadhos sunt tucados a bolu isuliendhe prúere ◊ sa palla nci dh'at isciuliada su bentu 3. lu cherzo ischire: no mi ndhe poto isuliare! Tradutziones Frantzesu chasser le volatiles Ingresu to drive away the birds Ispagnolu espantar Italianu scacciare via Tedescu verscheuchen.

iscuidàda , nf: iscuvidada, scuidada Definitzione cropu giau cun su cuidu Sinònimos e contràrios incuidada, iscubidalada Frases mi desit un'iscuidada ◊ si no rispondhia a tonu fit un'iscuidada bene dada! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de coude Ingresu push with the elbow Ispagnolu codazo Italianu gomitata Tedescu Stoß mit dem Ellbogen.

iscussína , nf, nm: iscussinu Definitzione ladamíngiu ledreledre, tropu a modhe po iscónciu a bentre Sinònimos e contràrios alloina, atílimu, cacaredha, iscurrensa, labina, terchinzu / cdh. scurrina, scussina Frases sa ua podet fàghere a iscussina Terminologia iscientìfica mld Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu diarrhée, entérite très forte Ingresu looseness of the bowels Ispagnolu cagalera Italianu sciòlta, enterite acuta Tedescu Durchfall, Enteritis.

isfadhixàre , vrb Definitzione murigare o mòvere sa braxa, iscutulare is tzitzones po istacare sa braxa Sinònimos e contràrios ischicajare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tisonner Ingresu to move the embers Ispagnolu atizar, hurgar Italianu sbraciare Tedescu mit den Armen fuchteln.

ispallatzàda , nf Definitzione genia de cropighedhu chi si giaet cun sa manu a su codhu, a parte de apalas, in cunfidàntzia Sinònimos e contràrios ispaliotada Frases candho frades mios murrunzaiant ca nachi fio sa fiza de sa pudha bianca, mamma mi daiat un'ispallatzada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tape sur l'épaule Ingresu to slap on the shoulder Ispagnolu palmada en la espalda Italianu pacca sulle spalle Tedescu Klaps auf die Schulter.

ispatàre , vrb: ispatzare 1 Definitzione illimpiare sa terra segandhondhe totu su matedu po dha prènnere, o fintzes segandhondhe s'erba; illimpiare, frobbire Sinònimos e contràrios ammatutzare, ilbratare, immatai, irrascare, isputzucrare, matai, scrachirai Frases su terrinu cheret ispatadu ca sa malesa no lassat crèschere àteru ◊ comintzeit a bogare coighina ispatendhe majas de chessa ◊ za mi est costadu ispatendhe rú e tetinosu pro pesare sos ozastros!…◊ tocat de ispatzare sos oros de s'irriu ◊ no mandhant un'operaju po ispatzare s'erba chi ch'est! 2. ispatare sa corte de sa linna ◊ dàemi su frebbeucu a l'ispatare su nasu a su ninnu! Tradutziones Frantzesu déboiser, dégarnir un terrain des buissons Ingresu to clean, to clear of the trees (bushes) Ispagnolu rozar Italianu sbrattare, disboscare, decespugliare Tedescu abräumen, abholzen.

ispatónzu , nm: ispatzóngiu Definitzione su ispatzare, illimpiamentu de una terra Sinònimos e contràrios ilmatadura, innetionzu, ispatadura, ispatzinzu, isputzucronzu, limpióngiu, matadura Frases in austu faia s'ispatzóngiu e in cabidanni su carríngiu (A.Barra) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de dégarnir un terrain des buisson Ingresu clearing of the bushes Ispagnolu desmonte Italianu decespugliaménto Tedescu Gestrüppentfernung.

ispilíre, ispilíri , vrb: spiliri Definitzione tirare, bogare o fintzes pèrdere is pilos; bodhire cosa a tiradura a manu passandho is cambos in mesu de is pódhighes (es. olia, murta, ma si narat fintzes de animales chi tirant a móssigu) Sinònimos e contràrios iltzudhare, ispilicire, ispilujire, ispinnicire, spilissiri | ctr. pilire / irrampare, spibitzai Maneras de nàrrere csn: ispilíresi de su dispiaghere, de su disizu = tènnere dispiaghere, disizu mannu azummai de si ndhe dèpere ispilire; i. un'imbriaghera = isfegare, scexiai Frases sos pudhos si sunt totu ispilidos a bicadas ◊ si moviat che maca ispilíndhesi e abbanzèndhesi che linu suta de s'àlghida 2. sas berbeghes si ant ispilidu sa sida ◊ ndhe amus ispilidu un'àrbure de olia ◊ ant ispilidu sas àlvures chei su cucu: no bi ant lassadu una cariasa! ◊ manzanu babbu ti giughet a ispilire olia 3. eh, ispilindhe si ndh'est de sa gana de triballare!…◊ no mi dias nudha, no mi ndhe so ispilindhe de su disizu! ◊ siscuros, candho bi lis apo nadu, de su dannu, pro unu pagu no si ndhe ispilint! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peler Ingresu to unhair, to pluck, to peel, to tear off the hair (fur) Ispagnolu pelar Italianu pelare, spelare, spelacchiare Tedescu ausrupfen.

ispistolàu , pps, agt: spistorau Definitzione de ispistolare; nau de istrégiu, chi dhi mancat bículu, segau prus che àteru de is oros / èssere ispistoradu a binu (nau de ccn.)= piciuau, imbriagu Sinònimos e contràrios irbicadu, isorighedhadu Frases sa trota fiat in d-una sartàina ispistorada 2. tantu, canno est ispistoradu a binu, za est cosa de dh'arresonare!…(Z.Porcu) Tradutziones Frantzesu ébréché Ingresu broken the rim of Ispagnolu desportillado Italianu sbeccato Tedescu abgeschlagen.

isprupadúra , nf: ispurpadura Definitzione su ispurpare Sinònimos e contràrios ispulpinzu, spulpamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de décharner Ingresu stripping the flesh off Ispagnolu el despulpar, descarnadura Italianu spolpaménto Tedescu Entfleischung.

isprupàre , vrb: ispulpai, ispulpare, ispurpai, ispurpare, sprupai Definitzione segare, istacare sa prupa de is ossos Sinònimos e contràrios idossinare, ispulpuzare Frases so ispurpendhe custos ossos ◊ s'intruxu iat isprupau unu crabitedhu ◊ is nais de is matas candu passat fogu parint bratzus isprupaus ◊ sa conca de su procu po dha fàere in casseta si coghet e s'isprupat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dépulper Ingresu to take the flesh off Ispagnolu descarnar Italianu spolpare Tedescu entfleischen.

isprupàu , pps, agt Definitzione de isprupare; chi est chentza de prupa, chi che dhi ant segau sa prupa Sinònimos e contràrios rosicau / scariau, scarritzinu | ctr. purposu 2. su mere si tzerghiat sa petza e mi daiat sos ossos ispurpatos! ◊ dhi tirat su bestiri e dhi ammostat is ossus ispurpaus Tradutziones Frantzesu dépulpé Ingresu stripped of the flesh Ispagnolu descarnado Italianu spolpato Tedescu entfleischt.

ispuntài , vrb: ispuntare, spuntai Definitzione segare is puntas, segare o guastare sa punta, tocare su binu nou; bogare cosa posta a punghidura; cumenciare a bogare, a essire sa punta; rfl. nau de is binos, essire aghedos, guastos Sinònimos e contràrios ispitare, scomai / essire / achedare 1 | ctr. acuciai Frases in binza semus ispuntendhe sa bide ◊ a faedhare male ses avesu: sa limma ti la deves ispuntare! (V.Congias) 3. in Sardigna no passat dí chi no ispuntit unu frori de una mata Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épointer Ingresu to blunt, to cut the tip off, to come up, to become sour Ispagnolu despuntar, aparecer, agriarse Italianu spuntare Tedescu die Spitze abbrechen.

issannàda, issanniàda , nf Definitzione su issannare; cropu de sanna, fintzes aungada, iscarràfiu / issannada de porcu, de rú Sinònimos e contràrios assannigada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de défense Ingresu blow with the tusk Ispagnolu colmillazo Italianu zannata Tedescu Hieb mit den Hauern.

istrampàda 1 , nf: istrempada, istrempiada 1, istrimpiada Definitzione ciafu, cropu giau a cara, a trempas, a manu isprata Sinònimos e contràrios bofetada, bussinada, cabbessu, ibbatulada, iscantargiara, iscavanada, istuturrone Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gifle Ingresu backhander, box on the ear Ispagnolu bofetada Italianu ceffóne, manrovèscio Tedescu Ohrfeige.

istuturròne , nm Definitzione cropu de manu forte a cara, a tuturros de origa Sinònimos e contràrios bussinada, ibbatulada, iscantargiara, iscantulada, iscavanada, istuturada, smantulada, sporsugada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gifle, taloche Ingresu slap (in the face) Ispagnolu bofetada Italianu ceffóne, scapaccióne Tedescu Kopfnuß.

labredhína , nf Definitzione su istare a isciolóriu, foedhandho sèmpere, ma nau prus che àteru po su naturale de unu Sinònimos e contràrios labrédhia Frases est cue a labredhina de un'ora! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faconde, loquacité Ingresu gift of the gab Ispagnolu labia Italianu parlantina Tedescu Zungenfertigkeit.

magiòre, magiòri , agt, nm: majore, majori, mazore, mezore Definitzione chi est prus mannu, fintzes de prus importu po calecuna cosa; persona manna, prus antziana, genia de autoridade Sinònimos e contràrios | ctr. minore Maneras de nàrrere csn: carrela mazore = arruga maista, s'arruga prus manna de sa bidha, pruscatotu un'arruga de aintru, de mesu; majore de pardu = bàrdia de su cumonale Frases in crésia dh'at fatu acostai a s'artari magiori ◊ a sas úndhighi bi est sa missa mazore ◊ is isposos si addorant ananti de s'artare magiore e cumènciat sa missa 2. a sos mazores usa su rispetu e cun sos cumpanzos tuos no ti brighes! Sambenados e Provèrbios smb: Maiore, Majore, Mayore / prb: chie dae prudhedu at a èssere trabbucadore mancu a cadhu mazore lassat de trabbucare Ètimu ltn. maiore(m) Tradutziones Frantzesu plus grand, plus âgé, aîné, majeur Ingresu major, senior, the eldest, greater Ispagnolu mayor Italianu maggióre Tedescu Adj.: größer (Komp.), größte (Sup.), älter (Komp.), älteste (Sup.), bedeutendste (Sup.)

malàndra , nf: marandra, melandra Definitzione genia de freadura de sa pedhe fata a su friga friga forte cun calecuna cosa, o fintzes de segada / èssere musca e malandra = (nau de duus) èssiri sempri impari Sinònimos e contràrios caizone, costana, freadura, gliaga, iscalabrada, piticada, secada Frases a sa malandra acudit sa musca 2. bidetilos, colloitos musca e malandra! Ètimu ltn. malandria Tradutziones Frantzesu plaie, écorchure Ingresu plague caused, in pack animals, by the pack-saddle or the saddle Ispagnolu matadura Italianu guidalésco Tedescu Schramme.

manigiàda , nf: manizada Definitzione su manigiare; sa móvia de sa manu po fàere calecuna cosa, fintzes chentza dha fàere de abberu Sinònimos e contràrios ammiada, ingestu, mesurada, movitada, tramesada Frases ti ses che colora ischirchinadu ebbi'ebbia pro sa manizada de duas "capas" e duas "tizetas" 2. si li fato sa manizada, cussu cane si che fuit ◊ ti bastet sa manizada! ◊ sa gente fut totu a manigiadas e a boghes po su piciochedhu a cuadhu ca fut binchendho Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu signe, geste de la main Ingresu wave (of the hand) Ispagnolu ademán, seña con la mano Italianu cénno della mano Tedescu Handzeichen.

«« Torra a chircare