intibbíri , vrb: intipie,
intipire,
intipiri Definitzione
essire o fàere cracu, istrintu, prènnere a isticu, tzatzare puru; fintzes tupare, a logos serrare (ma no deunudotu) un'apertura, o apèrrere unu pagu
Sinònimos e contràrios
istibbire,
stibbai
/
apabaglionare,
impipai,
tapire,
tipiri
/
tupai
| ctr.
illascare
Frases
su logu est intibbendudedhu de bellesa ◊ su tziu si at intipiu sa bértula de ebra ◊ is nuis s'intipint e calat s'iscuriu ◊ su sacu de sa palla cica de dhu intipiri
2.
est unu boscu intipiu ◊ unu chelu est intipiu de istedhos
3.
intipiri un'istampu me in su muru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
épaissir,
devenir touffu,
taller
Ingresu
to thicken,
to tiller
Ispagnolu
entupir
Italianu
infittire,
infoltire,
tallire
Tedescu
dichter machen,
dicht werden.
intrassíre , vrb Definitzione
pigare o pònnere trassas, essire o fàere furbu
Sinònimos e contràrios
ammassimare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devenir rusé
Ingresu
to sharpen s.o.'s wits
Ispagnolu
espabilar
Italianu
scaltrire
Tedescu
schlau machen,
schlau werden.
intrementíre , vrb Definitzione
coment’e dormire, nau de arremu chi, po comente istat postu male, s’informigat o abbortigat
Sinònimos e contràrios
addrommentire,
iformicare
Tradutziones
Frantzesu
engourdir
Ingresu
to make torpid
Ispagnolu
enturbiar
Italianu
intormentire
Tedescu
gefühllos machen.
irbianchíre , vrb: isbianchire,
isbianchiri Definitzione
fàere biancu, prus biancu, prus craru, essire biancu cambiandho colore: nau de su pilu, essire canu, arbu
Sinònimos e contràrios
ilbiadire,
iscolorire
/
incanire
Frases
sa pira, candho lompet, de birde porrale irbianchit
Tradutziones
Frantzesu
blanchir
Ingresu
to become white
Ispagnolu
blanquear
Italianu
imbianchire
Tedescu
weiß machen.
irfrezàre , vrb: irfreziare,
isfregiare Definitzione
fàere o pònnere istrúpiu, guastare o fàere dannu a unu, a una cosa, de pàrrere fintzes légiu, lègia
Sinònimos e contràrios
iscempiai,
slegiai,
strupiai
Tradutziones
Frantzesu
balafrer
Ingresu
to disfigure
Ispagnolu
dejar marcado,
rasgar
Italianu
sfregiare
Tedescu
eine Schmarre machen.
irrenàre , vrb Definitzione
fàere male, a dolores, a is errigos, a su tretu de sa grughe de is crogas, in s'ischina, fortzare tropu is errigos
Sinònimos e contràrios
iderrigari,
illumbai,
illumbedhare,
isarrigai,
iscrocare 1,
isderenare,
schinai
Frases
si li lompet a fuste l'irrenat ◊ totu cussu tzaponzu l'at irrenadu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
éreinter
Ingresu
to weary
Ispagnolu
desriñonar
Italianu
direnare
Tedescu
lendenlahm machen.
irrutiàre , vrb Definitzione
trebballare sa terra de no èssere prus unu rutiu
Sinònimos e contràrios
rúpere
Frases
cherzo sa terra mia pro l'irrutiare e la pienare a binza e àrvures de olia
Tradutziones
Frantzesu
défricher
Ingresu
to break up
Ispagnolu
roturar
Italianu
dissodare
Tedescu
urbar machen.
irtopiligàre , vrb Definitzione
fàere a tzopu
Sinònimos e contràrios
assopiai,
atopigare,
atopire,
intopare,
intopigare,
intopire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rendre boiteux
Ingresu
to lame
Ispagnolu
dejar cojo
Italianu
azzoppare
Tedescu
Lahm machen.
isarrigài , vrb Definitzione
fàere male, pònnere dolore a is errigos (tretu bàsciu de s'ischina)
Sinònimos e contràrios
iderrigari,
illumbai,
illumbedhare,
irrenare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
éreinter
Ingresu
to break the back of (s.o)
Ispagnolu
desriñonar
Italianu
direnare
Tedescu
lendenlahm machen.
iscamurriàre , vrb Definitzione
giare una briga
Sinònimos e contràrios
afrontai,
agiostrare,
atzuridare,
cadojare,
rumbicare,
istidingiai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
réprimander
Ingresu
to reprimand
Ispagnolu
reprochar
Italianu
rampognare
Tedescu
Vorwürfe machen.
ischerchedhàre, ischerchedhiàre , vrb: iscrachedhare,
iscrechedhare,
iscrechedhiare,
iscrechidhare,
iscrichiedhare Definitzione
apèrrere, tzacare, nau de unos cantu frutos chi de cantu funt prenos, bene lómpios, si aperit su corgiolu (figu, figumorisca, arenada): a sa figu chi faet deosi dha narant iscrita, iscrachedhada
Sinònimos e contràrios
crebulare,
scaravangiai
Frases
s'ischerchedhat sa méndhula candho est lómpia ◊ bella, custa figu: si est totu iscrachedhendhe de cantu est cota e crispa ◊ dogna pane si unfràt e s'iscrichiedhàt
2.
sa madrighe canno est bene pesada est totu iscrichiedhada ◊ sas pedras postas a tríbide in su fogu si sunt ischerchedhiadas e iscantadas
Tradutziones
Frantzesu
crevasser
Ingresu
to crack
Ispagnolu
regañar
Italianu
screpolare
Tedescu
rissig machen.
isciringàre , vrb: scingrai,
tziringare Definitzione
fàere calecuna cosa a isciringa in su sensu de samunare o illimpiare un'arremu (es. busciuca), ma fintzes própriu de intrare meighina a sa carena; nau in cobertantza, fàere sufrire, agghejare, giare ifadu a unu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
introduire un cathéter,
importuner
Ingresu
to catetherize
Ispagnolu
poner un catéter
Italianu
cateterizzare,
clisterizzare
Tedescu
katheterisieren,
einen Einlauf machen.
iscrocàre 1 , vrb: iscrogare,
scrogai Definitzione
bogare de sa croga; segare, fortzare a tropu sa crughe de is crogas, segare s'ischina, fàere isfortzu tropu, istampare su corgiolu de s'ou (nau de is pudhighinos naschindho); nau cun tzacu, fàere impresse, cúrrere a fàere ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
iderrigari,
illumbai,
illumbedhare,
irrenare,
isarrigai,
iscrodocare,
isderenare
/
illutonare
/
bisestrare,
iscollare
Frases
dae minore soe iscrocada e no apo pótiu arritzare prus! ◊ arratza da balentia… za no si est mancu iscrocau!
2.
sos puzonedhos ant iscrocau duas dies a oze ◊ sos ch'istóigas mentes si forrogant, sas lodes no isetes chi t'intreghent ca chin inzenzos su coro t'iscrogant! (P.Giudice Marras)
3.
no pesses chi s'est iscrocau pro azudare a tibe!
4.
custa fémina caminat topitopi, totu iscrogada!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
éreinter
Ingresu
to exaust
Ispagnolu
derrengar,
deslomarse
Italianu
slombare
Tedescu
kreuzlahm machen.
iscumbesciàre, iscumbessàre , vrb: scumbessai Definitzione
fàere o essire coment'e cumbessu, illumbau, cun sa camba móvia; bogare de pare
Sinònimos e contràrios
illumbare
/
isconsiminzare
2.
sa màchina fit betza, giughiat prus ruinzu chi no lamiera, tota iscordigliolada e iscumbessada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
disloquer les hanches
Ingresu
to cripple
Ispagnolu
derrengar,
deslomar
Italianu
sciancare
Tedescu
hüftlahm machen.
iscuntentàre , vrb: scuntentai Definitzione
no giare su cuntentu, giare calecunu dispraxere
Sinònimos e contràrios
discuntentai,
dispiàchere,
scrognai
| ctr.
cuntentai
Tradutziones
Frantzesu
mécontenter
Ingresu
to dissatisfy
Ispagnolu
descontentar
Italianu
scontentare
Tedescu
unzufrieden machen.
isperantziàre , vrb: sperantzai Definitzione
giare bonos ànimos, giare isperu o ibertu bonu
Ètimu
itl.
speranzare
Tradutziones
Frantzesu
donner de l'espoir
Ingresu
to give hope
Ispagnolu
esperanzar
Italianu
dare speranza
Tedescu
jmdm Hoffnung machen.
issudhíre , vrb Definitzione
fàere intrare sudhu, fàere bènnere dúbbios
Frases
su fàghere sou mi at issudhidu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
éveiller des soupçons
Ingresu
to make suspicious
Ispagnolu
escamarse
Italianu
insospettire
Tedescu
argwöhnisch machen.
issustantziàre , vrb: issustassiare Definitzione
pèrdere, fàere pèrdere o bogare sa sustàntzia, sa fortza; nau in cobertantza, cumbínchere, cullonare, o fintzes iscioloriare cun arrexonamentos chi no si cumprendhent
Sinònimos e contràrios
illabare,
isolzighedhare,
lissiai
2.
mih no ti che issustàssiet cun sos illérios suos, mih! ◊ cun sos machines suos mi che at issustantziadu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
appauvrir
Ingresu
to impoverish
Ispagnolu
empobrecer,
agotar
Italianu
depauperare
Tedescu
arm machen.
iterinàre , vrb: iterinerare,
itirinenare Definitzione
fàere una calesisiat cosa, sa chi tenet su númene chi no benit a mente in su momentu chi si foedhat
Sinònimos e contràrios
bodalire,
intenantai,
nichelare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faire,
combiner
Ingresu
to do
Ispagnolu
hacer,
decir
Italianu
cosare
Tedescu
irgendwas machen (Verb mit unbestimmter Bedeutung).
oriolàre , vrb Definitzione
pònnere o istare in oriolu, pònnere oriolu, pidinu, istare in pentzamentu po calecuna cosa chi si timet o chi si bolet
Sinònimos e contràrios
abiolae,
acormulare,
apidinare,
arreolae,
contifizare
| ctr.
trascurai
Frases
longu est s'oriolare sa die chi mi mancas! ◊ cumintzaiat a cumprènnere su mistériu antigu chi dae meda lu fit oriolenne
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
préoccuper
Ingresu
to make anxious
Ispagnolu
preocupar,
inquietar
Italianu
méttere in ànsia,
impensierire
Tedescu
Sorge machen.