airèdha, airédhu , nf, nm: giredha,
iredha Synonyms e antonyms
chirca 1,
craedhu,
giótula,
lótura,
zócula
Translations
French
loqueteau
English
latch
Spanish
pestillo
Italian
nottolino,
saliscéndi
German
Klinke.
àiri aèra
àiri 1 àere
airósigu , agt Definition
chi tenet su naturale de si arrennegare
Synonyms e antonyms
airadore,
airosu,
arrabbiaditu,
arrennegaditu,
calabriosu,
inchietosu,
sufuriosu,
sutzuliu,
tràchidhu,
tzacosu
| ctr.
pascenscile
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
irascible
English
irascible
Spanish
colérico
Italian
iracóndo
German
jähzornig.
airósu , agt Synonyms e antonyms
airósigu,
arrabbiaditu,
arrennegaditu,
dirri,
inchietosu,
salambrosu,
sufuriosu,
sutzuliu,
tzacosu
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
colérique
English
hot-tempered
Spanish
irascible
Italian
iróso
German
zornig.
airósu 1 aerósu
aíru , nm Definition
su si airare, su fàere is cosas a s'airada, cun fortza, presse o passione meda
Synonyms e antonyms
arràbbiu,
arrenigna,
arrennegu,
cardedha,
febi,
reghentia,
sufúria
/
incanimentu
Sentences
s'airu de oe làssalu a cras! ◊ abbrandhade s'airu cun sa fua! ◊ no bi at gherras chi potant distrúere cantu s'airu de Deus ◊ airu est chi non tenes… si che ndhe aias bogadu aias fatu menzus!
2.
lassade custu airu: a sa natura usàdeli rispetu! ◊ cantade sufochendhe s'airu de dogni gherra
Etymon
srd.
Translations
French
colère
English
anger
Spanish
cólera,
rabia,
furia,
ímpetu
Italian
còllera,
accaniménto,
fóga,
veemènza
German
Zorn,
Wut,
Ungestüm.
airvèghe , nf: albeghe,
alveghe,
arbeghe,
arbei,
arveghe,
aveghe Definition
su paru animale prus connotu e pesau in Sardigna, bonu meda po su late, sa petza, sa lana, sa pedhe, pesau prus che àteru a tàgios mannos de chentinas de pegos ma fintzes a chedhas piticas / min. albeghita; èssere in sas arbeghes (nau de unu) = èssiri custodiendi o castiendi su tallu, atendendi a is brebeis própriu in cuss'ora
Synonyms e antonyms
barbeghe*
Sentences
tenet airveghes e bacas cun sos ossos covacados solu de pedhe ◊ cudh'arveghe a mélios pariat unu cristianu pranghindhe ◊ in sas arbeghes no dhue fias tue? ◊ su latzu dhu sartu, giogu cun s'arei, iscantzu s'arbei, ndi pigu s'angioni! (F.Pischedda)
Scientific Terminology
anall, ovis aries
Translations
French
mouton,
brebis
English
sheep
Spanish
oveja
Italian
pècora
German
Schaf,
Hausschaf.
aísa! , iscl: aisu! Definition boghe chi si betat (prus che àteru a is animales, ma fintzes a gente) po fàere andhare Synonyms e antonyms ajó!, avissa!, coràgiu! Sentences aisa, beni a ti lu basare a fradile tou! Etymon srd.
aiscadúra , nf Definition su aiscai, giare cosa a papare Synonyms e antonyms addescadura Etymon srd.
aiscàe, aiscài, aiscàri aescài
aischizòne , nf Definition min. de aiscu, aiscu minore Synonyms e antonyms ischixolu Etymon srd.
aíscu , nf Definition
sestu, genia de mógliu tundhu, fundhudu, cun is costaos prus apertos in artu, in s’oru, totu istampau in costaos e in su fundhu, de linna o de allumíniu, ue si ponet su casu piscau de su soru in su cadhàrgiu po dhu fàere a pischedha (pesai su casu); istregighedhu a pònnere cosa po papare / min. aischizone, ischizola, schixedhu
Synonyms e antonyms
discuedhu,
giscu,
piscedha
/
cícara,
discu*
Sentences
ch'est de linna de aera s'aiscu chi cun sa cúrbia est istada fata (C.Longu)
2.
chie cheret leare late friscu e tenet pagos sodhos de gastare benzat a domo mia a lu leare: cun unu sodhu pienat s'aiscu!
Scientific Terminology
csu, stz
Translations
French
moule à fromage
English
cheese-mould
Spanish
encella
Italian
cascino
German
hölzerne Käseform.
aiscultàre, aiscurtàre , vrb: ascultare,
ascurtae,
ascurtai,
ascurtare,
ascurtari Definition
giare atentzione o parare s'origa a su chi s'intendhet a bíere it'est cun precisione; pònnere mente a su chi narant, o a unu, acuntentare a unu po su chi pedit / impr. ascú! (= ascurta!)
Synonyms e antonyms
acrustare,
isciurtare
Sentences
chini andat ascurtendu de muru in muru, de is malis suus no si nd'incurat ◊ no l'aiscultedas nemmancu, a issu! ◊ ascú, no mi la peses tantu arta ca mi ndhe andho, mih! ◊ intendhet ma no ascurtat, no! ◊ a issu dhu depeis ascurtae!
2.
a ti ndhe irbulas de preigare: tantu za ti ascurtat, fizu tou!…
Etymon
ltn.
a(u)scultare
Translations
French
écouter,
satisfaire
English
to listen,
to satisfy
Spanish
escuchar,
atender
Italian
ascoltare,
esaudire
German
zuhören,
erhören,
befriedigen.
aisèru , avb: aiseu,
ariseo,
arisera,
ariseru,
ariseu,
eriseru*,
irisero Definition
sa die innanti de oe, sa die apenas passada / ariseu a merí = deris bortaedie; dinnantis ariseru = gianteris, duas dies a oe
Synonyms e antonyms
deris,
eris
Sentences
ariseu fustis in domu de mamma, ma oi no dhoi andaus ◊ in su giornali de dinnantis ariseru unu articulista at nau chi innòi cantànt is cantantis mannus!
Scientific Terminology
tpc
Translations
French
hier
English
yesterday
Spanish
ayer
Italian
ièri
German
gestern.
aisetàre , vrb: iscetare 2 Definition
lassare passare tempus, istare fintzes a candho acontesset calecuna cosa, tènnere ibertu, isperàntzia de lòmpere a calecuna cosa o de intrare in podere de calecuna cosa, lòmpere a un'iscopu
Synonyms e antonyms
abertai,
acociare,
afilusigare,
afrimai,
aispetare,
asseare 1,
ibertare,
ispetare,
istentae,
tricare
| ctr.
andai
Sentences
sos discípulos podiant cumprèndhere chi Cristos fit su Messia chi fint aisetendhe ◊ aiseta aiseta mi ch'est passadu su tempus! ◊ tue aiseta a babbu, ca nois andhamus!
Surnames and Proverbs
prb:
chie aisetat piatu anzenu lu màndhigat fritu
Translations
French
attendre
English
to wait (for)
Spanish
esperar
Italian
aspettare
German
warten.
aisétu , nm: asetu,
isetu* Definition
su abbarrare ibertandho o isperandho ccn. cosa
Synonyms e antonyms
abetu,
ibertu,
ispera
Sentences
ch'est cabuladu su tempus e in cuss'aisetu si ch'est imbetzadu
Translations
French
attente
English
waiting
Spanish
espera
Italian
attésa
German
Warten.
aisèu aisèru
aispetàre , vrb: aspetai, aspetare, aspetari Definition lassare passare tempus, istare fintzes a candho acontesset calecuna cosa, tènnere ibertu, isperàntzia de lòmpere a calecuna cosa Synonyms e antonyms abertai, aisetare, ibertare Sentences ma ite fis aspetendhe, sa temporada in tríulas?!…◊ gei teníasta cosa bella de aspetai!…◊ isse aispetat chi bos detzidedas ◊ aspetade azighedhu prima de intrare! ◊ tziu Bachis, Maria e sos pitzinnos sont aspetandhe in foras ◊ tue aspetadha in domo, ca no at a istentare a arrecuire ◊ aspetit, ca provu a tzerriai! ◊ sa zenti drommiat a fronestas apertas aspetendi a si movi s'àira ◊ issu aspetaiat de dha torrai a biri ◊ una dí femu aspetendi…, femu fintzas po t'iscriri! Etymon itl. aspettare.