A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

airèdha, airédhu , nf, nm: giredha, iredha Sinonimi e contrari chirca 1, craedhu, giótula, lótura, zócula Traduzioni Francese loqueteau Inglese latch Spagnolo pestillo Italiano nottolino, saliscéndi Tedesco Klinke.

àiri aèra

àiri 1 àere

airósigu , agt Definizione chi tenet su naturale de si arrennegare Sinonimi e contrari airadore, airosu, arrabbiaditu, arrennegaditu, calabriosu, inchietosu, sufuriosu, sutzuliu, tràchidhu, tzacosu | ctr. pascenscile Terminologia scientifica ntl Etimo srd. Traduzioni Francese irascible Inglese irascible Spagnolo colérico Italiano iracóndo Tedesco jähzornig.

airósu , agt Sinonimi e contrari airósigu, arrabbiaditu, arrennegaditu, dirri, inchietosu, salambrosu, sufuriosu, sutzuliu, tzacosu Terminologia scientifica ntl Etimo srd. Traduzioni Francese colérique Inglese hot-tempered Spagnolo irascible Italiano iróso Tedesco zornig.

airósu 1 aerósu

aíru , nm Definizione su si airare, su fàere is cosas a s'airada, cun fortza, presse o passione meda Sinonimi e contrari arràbbiu, arrenigna, arrennegu, cardedha, febi, reghentia, sufúria / incanimentu Frasi s'airu de oe làssalu a cras! ◊ abbrandhade s'airu cun sa fua! ◊ no bi at gherras chi potant distrúere cantu s'airu de Deus ◊ airu est chi non tenes… si che ndhe aias bogadu aias fatu menzus! 2. lassade custu airu: a sa natura usàdeli rispetu! ◊ cantade sufochendhe s'airu de dogni gherra Etimo srd. Traduzioni Francese colère Inglese anger Spagnolo cólera, rabia, furia, ímpetu Italiano còllera, accaniménto, fóga, veemènza Tedesco Zorn, Wut, Ungestüm.

airvèghe , nf: albeghe, alveghe, arbeghe, arbei, arveghe, aveghe Definizione su paru animale prus connotu e pesau in Sardigna, bonu meda po su late, sa petza, sa lana, sa pedhe, pesau prus che àteru a tàgios mannos de chentinas de pegos ma fintzes a chedhas piticas / min. albeghita; èssere in sas arbeghes (nau de unu) = èssiri custodiendi o castiendi su tallu, atendendi a is brebeis própriu in cuss'ora Sinonimi e contrari barbeghe* Frasi tenet airveghes e bacas cun sos ossos covacados solu de pedhe ◊ cudh'arveghe a mélios pariat unu cristianu pranghindhe ◊ in sas arbeghes no dhue fias tue? ◊ su latzu dhu sartu, giogu cun s'arei, iscantzu s'arbei, ndi pigu s'angioni! (F.Pischedda) Terminologia scientifica anall, ovis aries Traduzioni Francese mouton, brebis Inglese sheep Spagnolo oveja Italiano pècora Tedesco Schaf, Hausschaf.

aísa! , iscl: aisu! Definizione boghe chi si betat (prus che àteru a is animales, ma fintzes a gente) po fàere andhare Sinonimi e contrari ajó!, avissa!, coràgiu! Frasi aisa, beni a ti lu basare a fradile tou! Etimo srd.

aisàda , nf Sinonimi e contrari acollada, impédhida, incannada, infrusada Etimo srd.

aiscadúra , nf Definizione su aiscai, giare cosa a papare Sinonimi e contrari addescadura Etimo srd.

aiscàe, aiscài, aiscàri aescài

aischizòne , nf Definizione min. de aiscu, aiscu minore Sinonimi e contrari ischixolu Etimo srd.

aíscu , nf Definizione sestu, genia de mógliu tundhu, fundhudu, cun is costaos prus apertos in artu, in s’oru, totu istampau in costaos e in su fundhu, de linna o de allumíniu, ue si ponet su casu piscau de su soru in su cadhàrgiu po dhu fàere a pischedha (pesai su casu); istregighedhu a pònnere cosa po papare / min. aischizone, ischizola, schixedhu Sinonimi e contrari discuedhu, giscu, piscedha / cícara, discu* Frasi ch'est de linna de aera s'aiscu chi cun sa cúrbia est istada fata (C.Longu) 2. chie cheret leare late friscu e tenet pagos sodhos de gastare benzat a domo mia a lu leare: cun unu sodhu pienat s'aiscu! Terminologia scientifica csu, stz Traduzioni Francese moule à fromage Inglese cheese-mould Spagnolo encella Italiano cascino Tedesco hölzerne Käseform.

aiscultàre, aiscurtàre , vrb: ascultare, ascurtae, ascurtai, ascurtare, ascurtari Definizione giare atentzione o parare s'origa a su chi s'intendhet a bíere it'est cun precisione; pònnere mente a su chi narant, o a unu, acuntentare a unu po su chi pedit / impr. ascú! (= ascurta!) Sinonimi e contrari acrustare, isciurtare Frasi chini andat ascurtendu de muru in muru, de is malis suus no si nd'incurat ◊ no l'aiscultedas nemmancu, a issu! ◊ ascú, no mi la peses tantu arta ca mi ndhe andho, mih! ◊ intendhet ma no ascurtat, no! ◊ a issu dhu depeis ascurtae! 2. a ti ndhe irbulas de preigare: tantu za ti ascurtat, fizu tou!… Etimo ltn. a(u)scultare Traduzioni Francese écouter, satisfaire Inglese to listen, to satisfy Spagnolo escuchar, atender Italiano ascoltare, esaudire Tedesco zuhören, erhören, befriedigen.

aisèru , avb: aiseu, ariseo, arisera, ariseru, ariseu, eriseru*, irisero Definizione sa die innanti de oe, sa die apenas passada / ariseu a merí = deris bortaedie; dinnantis ariseru = gianteris, duas dies a oe Sinonimi e contrari deris, eris Frasi ariseu fustis in domu de mamma, ma oi no dhoi andaus ◊ in su giornali de dinnantis ariseru unu articulista at nau chi innòi cantànt is cantantis mannus! Terminologia scientifica tpc Traduzioni Francese hier Inglese yesterday Spagnolo ayer Italiano ièri Tedesco gestern.

aisetàre , vrb: iscetare 2 Definizione lassare passare tempus, istare fintzes a candho acontesset calecuna cosa, tènnere ibertu, isperàntzia de lòmpere a calecuna cosa o de intrare in podere de calecuna cosa, lòmpere a un'iscopu Sinonimi e contrari abertai, acociare, afilusigare, afrimai, aispetare, asseare 1, ibertare, ispetare, istentae, tricare | ctr. andai Frasi sos discípulos podiant cumprèndhere chi Cristos fit su Messia chi fint aisetendhe ◊ aiseta aiseta mi ch'est passadu su tempus! ◊ tue aiseta a babbu, ca nois andhamus! Cognomi e Proverbi prb: chie aisetat piatu anzenu lu màndhigat fritu Traduzioni Francese attendre Inglese to wait (for) Spagnolo esperar Italiano aspettare Tedesco warten.

aisétu , nm: asetu, isetu* Definizione su abbarrare ibertandho o isperandho ccn. cosa Sinonimi e contrari abetu, ibertu, ispera Frasi ch'est cabuladu su tempus e in cuss'aisetu si ch'est imbetzadu Traduzioni Francese attente Inglese waiting Spagnolo espera Italiano attésa Tedesco Warten.

aisèu aisèru

aispetàre , vrb: aspetai, aspetare, aspetari Definizione lassare passare tempus, istare fintzes a candho acontesset calecuna cosa, tènnere ibertu, isperàntzia de lòmpere a calecuna cosa Sinonimi e contrari abertai, aisetare, ibertare Frasi ma ite fis aspetendhe, sa temporada in tríulas?!…◊ gei teníasta cosa bella de aspetai!…◊ isse aispetat chi bos detzidedas ◊ aspetade azighedhu prima de intrare! ◊ tziu Bachis, Maria e sos pitzinnos sont aspetandhe in foras ◊ tue aspetadha in domo, ca no at a istentare a arrecuire ◊ aspetit, ca provu a tzerriai! ◊ sa zenti drommiat a fronestas apertas aspetendi a si movi s'àira ◊ issu aspetaiat de dha torrai a biri ◊ una dí femu aspetendi…, femu fintzas po t'iscriri! Etimo itl. aspettare.