A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

sagarabètza , nm: segadebetza, segarebetza, segarribetza Definition dies de festa innanti de intrare su barantinu Synonyms e antonyms carraghetza, carrasciale, carrasecare Sentences benit su sagarabetza e boliat a fai is tzípulas Etymon srd.

sagàrru sarràgu

sagatàre , vrb: assagadare* Definition assupare, torrare àlidu a pelea Synonyms e antonyms abbatimare, afandhare, assubentai, irfodhiare, sufratare.

sàgatu sàgada

sagetía , nf: sigitia Definition genia de nave, lébia, istrinta, a tres pinnones e a velas latinas Etymon ctl.

sagheraméntu , nm Definition su si segherare, su si sapire, su bíere o cumprèndhere su chi unu est faendho Synonyms e antonyms atinadura, atuamentu Etymon srd. Translations French perspicacité English perspicacity Spanish agudeza Italian accorgiménto German Einsicht.

saghína , nf: saina 3 Definition genia de abbighedha finevine de no si pòdere bíere, mancu, chi in notes craras calat de is aeras e isciundhet o úmidat su logu / saghinas de prantu = làgrimas Synonyms e antonyms lentore, sanenu Sentences sas fardetas comintzabant a si acudulare dae sa saghina de sas matas allentorias ◊ su locu est friscu, prenu de saghina ◊ in mesu de sa saghina v'at bacacorros Scientific Terminology tpm Translations French rosée English dew Spanish rocío Italian rugiada German Tau.

saghinàdu , pps, agt Definition de saghinare; nau de logu, chi est isciustu de saina, de lentore; nau de animale o de carre, chi est grassu Synonyms e antonyms allentoridu / rassu, saginosu Translations French humide de rosée English dewy Spanish rociado Italian cosparso di rugiada German tauig.

saghinàre , vrb Definition isciúndhere de saina; nau de is ogos, lambrigare / saghinàresi (de unu, de calecuna cosa) = isciúndiri, in su sensu de si ndi pagai, de un'ofesa, torrai arrevesa Synonyms e antonyms allentorire, lentorare 2. no ant a saghinare prus sos ocros impurjaos de dolore 3. za si bi est saghinatu! Etymon srd.

saghinósu , agt Definition nau de su logu o de sa cosa fora, chi est totu saina, isciustu de lentore Synonyms e antonyms allentoridu, saghinadu Etymon srd. Translations French humide de rosée English dewy Spanish rociado, húmedo de rocío Italian rugiadóso German tauig.

sàgili sàbixi

saginài , vrb Definition ingrassare bene Synonyms e antonyms ammeudhare, ingrassai | ctr. illangiare, irromasire Etymon ctl. saginar Translations French engraisser English to fatten Spanish engordar, cebar Italian impinguare German mästen.

saginósu , agt Definition chi portat saginu, tripodhu meda Synonyms e antonyms rassu Etymon srd. Translations French adipeux English adipose Spanish adiposo Italian adipóso German fettig.

sagínu , nm Definition pígiu de grassu chi ammontat s'istentina, is errigos, in bentre, grussu mescamente in su porcu: s'iscàgiat po fàere s'ógiu porchinu Synonyms e antonyms àbile, alabare, ansúngia, súmini Sentences po friri iscallat su saginu de porcu Scientific Terminology crn Etymon ctl. sagí Translations French graisse English fat Spanish gordura Italian àdipe German Fett.

sagiòne, sagiòni , nm: saigione, saizone Definition telu de linu; sa gunnedha de obrache (furesu), segundhu su costúmene; mescamente su pl. saigiones funt is fascas de su pipiedhu o fintzes una genia de pannitzu o muntedhu de imbodhigare a su pipiu Synonyms e antonyms saúciu / montedhu, saucedhos 2. pone serros, filu, tziponedhu, sa caretedha, sa latzada e su saizone, chi a s'ora chi naschit su pipiu siat totu prontu! ◊ is pipios si poniant su saigione de lana in ierru e de linu in istade Scientific Terminology ts Etymon srd.

sàgiu , nm: sazu Definition ispina manna, longa, de unas cantu matas (es. pirastu, calàvrighe, prunischedha); genia de tapu fine de linna chi si ponet a sa carrada, crau longu de linna e in calecunu logu fintzes un'ischidone piticu; marcu biaitu; lobu de sartitzu / latzu a sazitu = sorigarzu Synonyms e antonyms acutzoni, bucioni, pibirisia, isticone, istrajone, sajone Sentences dormint nudas, pienas de sazos, sas àrvures ◊ unu sazu mi at intratu in su pede ◊ tandho ses tue sa pistighinzosa chi forroxas che sazu in sa piae! (A.M.Pinna) 2. su carradellu est a butiu dae su sazu ◊ sa corda dha ponent a arrustire in su sazu 3. unu sazu de salditza Surnames and Proverbs smb: Saggiu, Satgiu Translations French aiguillon, épine, cheville English prickle Spanish aguijón, púa, espiche, tarugo Italian acùleo, zìpolo German Stachel, Spund.

sàgiu 1 , nm Definition iscritu de istúdiu chi foedhat de una manera aprufundhia de ccn. argumentu o de ccn. chistione; fintzes prova de comente s'ischit fàere una faina Translations French essai English sage Spanish ensayo Italian sàggio German Aufsatz.

sàgliu , nm Synonyms e antonyms allu 1, iscàglia, sagna, sannarzu.

sàgna , nf: sanna Definition donniuna de is duas dentes prus longas e puntudas in sa barra de asuta (prus che àteru de sirbone, porcu, cane o àteru animale mannu) e fintzes su singiale chi unu cropu de sanna lassat in sa pedhe / min. sannita Synonyms e antonyms allu 1, iscàglia, sàlgiu, sannarzu, scàscia Idioms csn: sanna de rú = tentalza, canna de rú, arrampu mannu de arrú totu ispinas a cancarroni; annovare sa sanna = torrare zòvanu, in fortzas; mustrare sas sannas = fai a timi Sentences sagnas acutas mi atenatzant su coro ◊ pro mossigare no at sannas ◊ su matzone est paradu chin sannas puntzudas ◊ su sirboni portat is sannas coment'e ischidonis ◊ zughet dogni sanna cantu un'ispadinu ◊ portu ancora is sannas de comenti mi at mussiau su cani 2. acrodhadu in s'istrintorzu, betaiat sa sanna de su rú a s'anzone e che lu tiraiat ◊ deo no so prus in zoventura pro fàchere impresse: certu chi no si mi est annovandhe sa sanna! Surnames and Proverbs smb: Sanna Scientific Terminology crn Etymon itl. sanna Translations French croc English tusk, fang Spanish colmillo Italian zanna, dènte canino German Eckzahn.

sàgna 1 , nf: sàngia, sanza Definition sàmbene malu, guastu, cun matéria chi essit de una feria chi si est ufrada, ma fintzes sa essidura etotu; in cobertantza, fintzes arrennegu, afuta Synonyms e antonyms maltza, mamaja, mammai 1, mammana, matéria, sanzida / postema / ascru, ódia, tírria Idioms csn: èssere una sacheta de sagna (nadu de ccn.)= odiosu, malu, de naturale malu; trigu in sàngia = modhe, ingranindhe ma ancora latelate Sentences si est mortu unfrau de sàngia e de malítzia ◊ dae cussas malandras e piaes sàmbene e sanza bidio calendhe 2. sa sàngia aferenat s'esisténtzia ◊ ses patindhe dolore e sàngia ◊ ma càstia cussa faci de sàngia ita at fatu! ◊ cussu? cussu est papau de sa sàngia!◊ ndi faint de cherpai de sa sàngia, is bixinus, candu si ant a biri!… Etymon ltn. sania Translations French pus, envie English pus, envy Spanish pus, sanies, envidia Italian pus, sàngue màrcio, invìdia German Eiter, Neid.