Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

palmizàre , vrb: aprammizare, parmitzare, prammizare Definition castiare bene a dónnia parte, pruschetotu atesu e de logu artu e agiummai coment'e misurandho a prammu a prammu su logu chi si biet; fintzes cunsiderare a fine una cosa o chistione Synonyms e antonyms adhiare, allutzare, annotare, apompiai, avistare, chilcare, ciarizare, crasteare, iscumpassare, isperare 1, setiare Sentences gireit sos ojos coment'e a si chèrrere prammizare sas pessones ◊ est prammizendhe s'aera a bídere ite tempus faghet ◊ no ti fides, columba, ca s'astore est prammizendhe sa roca inue soles abbitare! ◊ si at parmitzatu su cassetone e si est abbitzatu de sos istampos ◊ prammizendhe dae sa sedha prus subra si sebestat su campusantu 2. ti prammizant sa cuscénscia cun su giudísciu de posca: zuighes malésigos, ite ndhe ischint de su proite de anzenas peleas? ◊ crè o no crè, in su pessamentu mi prammizaia totu sas naravellas intesas dai sos mannos (G.Ruju) Etymon srd. Translations French scruter, dévisager English to scan, to look up and down (s.o.) Spanish escudriñar, otear Italian scrutare, avvistare, squadrare German beobachten, mustern.

palpàre , vrb: parpare, prapai, prapare Definition fàere s'ala, is partesas, a unu, arresparmiandhodhi cosas trebballosas o difíciles; fintzes menguare, abbrandhare Synonyms e antonyms casilare Sentences sezis solos e ndh'azis culpa, ca bos sezis palpados sendhe in sa cria! ◊ sos bandhidos unu tempus furaiant a sos tropu ricos: como no palpant a niunu ◊ a isse ca est malaidonzu tocat a lu parpare ◊ parpades a issa e ponides sempre a mie a fàghere sa cosa! ◊ fit su terrore de sa famíglia, de bighinos e amigos: no palpaiat a niunu ◊ sorri mia est sempri lastimendisí, ca tenit genti chi dha prapat 2. poetare e cantare serbit a prapare istrachidúdine e disaura (G.A.Mura) Translations French ménager, préserver, épargner English to spare Spanish ahorrar Italian risparmiare, aver riguardo German verschonen, Rücksicht nehmen auf.

palpàre 1 , vrb: apalpare, prapai 1, prapare 1 Definition tocare cun is manos, cun is pódhighes, andhare o cricare a s'apràpidu, a su toca toca Synonyms e antonyms apalpidare, aplopodhare Sentences sunt palpendhe in fundhu de sa pischina, chirchendhe a bortas chi che siat faladu a fundhu Etymon ltn. palpare Translations French palper, toucher, tâtonner English to touch Spanish palpar Italian palpare, brancicare German betasten.

paltinàre , vrb: pastinare, pastinzare Definition prantare una bíngia noa; prantare, pesare matas; semenare; in cobertantza, istare a tropu in d-unu logu, istare che prantaos, arraighinaos / p. fàulas = bogai fogu a ccn., pònniri in giru cosas chi no funt, falsidadis contr'a unu Sentences at pastinadu sa binza a bide americana ◊ in s'oru de sa domo bi at pastinadu unu fundhu de bide 2. sos de sos partidos fuint abbarrados pastinados a custa proposta: aiant nadu ca nono, ca no fuit zustu a che chirrare cussos amigos e cumpanzos 3. apo pastinadu aligalza ◊ apo pastinadu unu fiore cun sas raighinas ◊ melone sedulesu pàltino in mesu ’e rena… ◊ unu padr'e cunventu est paltinendhe olia… 4. si ch'est pastinau in su cilleri e no ghirat prus! Surnames and Proverbs prb: chie at dinare pastinzat binza in sa codina Etymon ltn. pastinare Translations French planter la vigne English to plant a vineyard Spanish plantar la viña Italian impiantare la vigna German einen Weinberg anlegen.

paltíre , vrb: paltzire, parsiri, partire, partziri, pracire, pratziri, pretziri Definition segare cosa, orrugare in partes, fàere ccn. cosa in partes oguales, su si ndhe pigare donniunu sa parte cosa sua / pratziri in (duus, dexi, e aici) Synonyms e antonyms addesumare, cumpaltire, dividire, iscomunare, ispartzire, isperrai Sentences sunt pensendhe a paltzire sos benes ◊ tue de pane aias una perra e lu partias a mannu e minore (G.A.Sau)◊ ant iscorjau s'animale, l'ant fatu a cantos e partiu a sos connoschentes ◊ at pigau su pani cun is manus, dh'at fatu a arrogus e si dhus at pretziu ◊ sa terra sarda si dh'ant pratzia: a nosu s'est abarrada sa boxi de sa carri segada ◊ su babbu at partidu sos benes suos a sos fizos ◊ innanti fimus a cumone e posca amus partidu ◊ us pipius comente dhus ais parsius? 2. sciadadedha!… ca gei no dh'at a èssi pretziu su coru! Surnames and Proverbs prb: buconi pretziu, s'àngelu si dhoi setzit ◊ su malu partire faghet sa zente ojana Etymon ltn. partire Translations French diviser en parties égales English to split up Spanish repartir Italian ripartire, divìdere in parti uguali German teilen, aufteilen.

palturíre , vrb: parturire, parturiri, pastorire Definition nau de fémina príngia, su ndhe fàere su fedu nou Synonyms e antonyms iglierare, infendiai, insinnigare, iscendiai, springiai Sentences fortuna a tie e a su segundhu daghi pastoris isetendhe su fizu! ◊ at parturiu e fatu dus pipius totu a una brenti ◊ a parturire a s'ispidale! Scientific Terminology ssl Etymon itl. Translations French accoucher English to give birth Spanish parir, dar a luz Italian partorire German gebären.

panitzài , vrb: panizare Definition fàere su pane, a pane Translations French panifier English to make into bread Spanish panificar Italian panificare German Brot backen.

pànnu , nm Definition orrobba téssia, grussita, siat po fàere a bestimentu e siat po àteru; prémiu chi si giaet coment'e orrobba de prammu (longa fintzes deghinas de metros) a is cuadhos curridores, símbulu de bínchida (fintzes po àteru) Synonyms e antonyms robba / pàdhiu, palu 1, prémiu / sàbanu Idioms csn: pannos de suta = bestimenta de fundhu (mudandhas, franella, canotiera); p. de pane, de còghere = fascas de pani, sàbanu, zenia de telu de carchi mesu metro de largúria ma longu de metros pro pònnere a pizos su panevresa tesu fintzas a lu còghere; p. de carri = zenia de tessinzu pro trastes de pònnere in dossu, a fundhu; frigai pannus = samunare robba; cúrrere o bínchere su p. = bínchere sa bandhera, currindhe a cadhu; p. de incordedhai = petígliu, zenia de pannitzu chi sas féminas si ponent in petorras, muntesu cun cordedhas; p. pro asciugai sa faci, p. de manos = abbammanu; maistu de p. = traperi, festadore; passare su p. pintu = fàghere carchi cosa de bonu in chirca de campaniare s'ofesa chi unu at fatu innantis; istare o abbarrare donzunu in pannos suos = in càncaros suos, sentza de donai istrobbu a is àterus; non càpiri in pannus = bragare meda; p. de cera = follu de chera comente si ponet in sos casidhos modernos Sentences candho babbai andhat a Núoro ti at a portare pannu ruju de seda…(S.Lay Deidda)◊ sa fémina est samunendhe sos pannos ◊ tesset pannu froridu e pannu lisu 2. acabbadha, chi tanti no ndi pigas de pannu! ◊ sunt cadhos avesados a su pannu ◊ ant dadu su primu pannu a Fulanu pro sa poesia rimada 3. Lica no capiat in pannus, ca fut isposa cun su prus arricu de bidha! Etymon ltn. pannus Translations French drap, trophée, «palio» English cloth, palio (silk banner awarded to the winner of the 'palio') Spanish paño, trofeo, palio Italian panno, trofèo, pàlio German Stoff, kostbares Tuch als Siegespreis.

pantonài , vrb: pentonai, petenai, petenare, petonai Definition passare su pètene in pilos po dhos aderetzare, po ndhe bogare si dhue at malesa; giare o àere it'e fàere a pelea; rfl. brigare, gherrare Synonyms e antonyms ispertare 1, ispizare, scabitai, tepenare / istriulare, peleai Idioms csn: p. linu = cardai; tèniri ita p. = tèniri arrúngia de iscràfiri, cosa pagu bella, trabballosa, de fai 2. bos podent dare it'e petenare, sos carabbineris, si bos lu ischint! ◊ tropu it'e petenare nos est dendhe sa terra! ◊ a su chi apu iscípiu, no fiat sa primu borta chi giaja petonàt genti matuca e… a pètini de ferru istrintu! Etymon ltn. pectinare Translations French peigner English to comb Spanish peinar Italian pettinare German kämmen.

papàe , vrb, nm, nf: papai, papare, papari Definition pigare alimentu, pònnere in buca e matzigare e ingurtire sa cosa o css. alimentu de fàere a matzigadura; si narat fintzes in su sensu de ispaciare o ifidigare calecuna cosa a fortza de dh'impreare, tocare, frigare; fàere a iscinitzu, a pistighíngiu; sa cosa etotu chi si papat o fata po papare Synonyms e antonyms mandhicare, manicare / conciumire / arnai, pipionire / alimentu, arracatu, màndhicu | ctr. geunare Idioms csn: p. a satzadura = a tropu, cun pasteréntzia; p. cun allurpidura = a s'airada, a bufadas; p. a dus buconis = leare, collire de donz'ala; papaisí s'unu a s'àteru = zúgheresi ódiu mannu Sentences is animales papant sérios cricandho ebra ◊ papa pagu e comporadindi! ◊ sa cosa de papae dha iant preparada prima de tzucae a campu ◊ funt papandho a guturréntzia ◊ su binu dhu bufat papandu?◊ papastus de su chi tenestus 2. si nci papat de su feli! 3. ma lah ca dhu papat: no si podit biri sentza de andai a calincunu logu! ◊ si ti papat in calincunu logu iscrafidí! ◊ nosu immoi si papaus su pisci ◊ bois, compà, ite papais paris cun sa petza? 4. in festas de campagna so istada cun binos bonos, gustosos rostidos e àteros papares saboridos ◊ custu papai est tropu cotu! ◊ istat ispetenne sa papai fata Etymon ltn. pappare Translations French manger, ronger, se ronger English to eat, to gnaw (at) Spanish comer, roer Italian mangiare, ródere, ródersi German essen, verzehren, sich verzehren.

papitàre , vrb Definition istare a su tasta tasta cosas de papare Synonyms e antonyms biculare, ispitulare, manichedhare, papai, papedhare, picuzare, spibitzai, spribillonai Etymon srd. Translations French mangeotter, grignoter English to nibble at Spanish comiscar Italian mangiucchiare German naschen.

papuinàre , vrb: pupuinare, purpuinare Definition calare o fàere a popoine, a pruinedhu, fàere a farra (nau de sa linna) Synonyms e antonyms farratzai, infarraciai, pipionire, pubujonare Sentences a mie si m'est papuinanne totu sa cosa durche ◊ sa càscia betza est frundhida in su cortile, pupuinada ◊ cussa trae totu pupuinada nos ndhe falat subra! Etymon srd. Translations French se vermouler English to get worm-eaten Spanish carcomer Italian intarlare German wurmstichig werden.

paragonài, paragonàre , vrb: aparagonare* Definition fàere o pònnere paragones, pònnere apare, a paragone, calecuna cosa o a ccn. cun àtera cosa o calecun'àteru siat po bíere un'assimbígiu, siat po pòdere bíere is diferéntzias Synonyms e antonyms assemizare, cufrontare, cumparai Sentences tui bolis paragonai sa glória tua cun sa mia? ◊ sa richesa càmbiat sa pessone dae macu a sàviu, dae disonestu a onestu, dae míseru a àbbile e gai paragonanne… Translations French comparer English to compare Spanish comparar, parangonar, cotejar Italian paragonare German vergleichen.

parài , vrb: aparai*, parare Definition pònnere, mescamente pònnere una cosa a manera de ndhe pòdere arrecire un'àtera Synonyms e antonyms abarrai, ammanitzare, cuncordai, èssere, firmai, iltare, pesai 1, pònnere / puntai Idioms csn: parare una cosa (sas manos, unu traste, sa cara, e gai) a su fogu, a su bentu, a su sole, a s'abba = pònniri, acostai a manera de pigai o aciapai cosa; parare s'origra a iscurtare, sa manu a li dare o leare cosa; parare su sacu = muntènnere su sacu abbertu de bi poder betare cosa; parare su crobu, sa pràdiche, parai su latzu = pònnere su crobu, sa pedra a manera de tènnere animale; parai sa tella a grai = male, chi no bi isparat candho s'animale si ndhe leat s'esca; parai faci, parare fronte, sas petorras = bogare sa cara, faedhare chentza birgonza, afrontare sas dificurtades cun corazu; parare s'anca a unu = pònniri sa camba de tressu a unu candu est passendi, o chi si movit, po dhu fai arrúiri (fintzas gioghendi a istrumpas); parai barraca = pònnere o fàghere barraca; parare famíllia, parare bestiàmine = pesare famíllia, pònniri o pesai bestiàmini; parare ratza = arratzai, lassai bestiàmini bellu po ndi fai àteru; parare ódiu a ccn. = ficare ódiu, leare in ódiu; parare afetu, puntígliu = ghetai istima, pigai totu a puntígliu; parai sa crésia, s'artari = cuncordai; parai su cuadhu = amanitzare su cadhu (issedhare, e gai); parai mali = istare, agabbare male; paràreche in ccn. logu = èssiri, istai, èssiri acabbau in d-unu logu; paràresi a sa mente (nadu de un'idea, de cosa chi si pessat) = bènnere e istare in sa mente; paràresi mudu, surdu = betàresi a mudu, a surdu, fai finta de èssiri mudu, surdu; parare tzegu, macu, teracu = essiri ciurpu, macu, serbidori; paràresi (nadu de ccn segundu ite li sutzedit)= abbarrare trassidu, trassicu, male Sentences no cuncordu prus nudha: nd'apu parau iscramentu! ◊ mi ndi torràst imbriagu e insaras parasta briga! ◊ a calchi versighedhu pagu esatu paras sas palas e t'istas chietu (P.Terrosu)◊ cun fortza para fronte a tantu male! ◊ comente intrat su professore, paro coràgiu e mi fato interrogare ◊ para sas manos chi ti che imbolo custa nughe! 2. inoghe no si che parat prus de sas brigas! ◊ in domu no fait a dhui parai de sa basca! ◊ cussa est che pilloni in pértia: no parat in nisciunu logu! ◊ no tengu su prontu de mi dhui parai ananti ◊ paro innoghe a iscurtare a tie ◊ cuss'ispesa no parat in chentumiza francos ◊ si bi cheres totu cuss'ira de zente a s'isposonzu, s'ispesa no parat in deghe milliones! ◊ no parat in tres imbudus de mungetedhas tapadas (L.Matta)◊ mi ch'esso a foras e apustis de pag'ora ndhe torro a intro, ma no paro in logu 3. parade su cadhu! ◊ si est paradu a pasare in domo de unu ◊ mi fio fatendhe in deghe pro li parare sa fua, a s'acheta ◊ sos àrbores parant s'ardore de su sole ◊ no lu parabat peruna crisura, a su pistichinzu chi zuchiat! ◊ e chie lu parat, como, su mere, male arrennegau coment'est?! ◊ deo possedo unu passacudina chi no lu parat mancu porcellana 4. no dha tenis sa limba po dhis parai barra?! ◊ si est paradu ritzu in mesu pariat un'ànima mala! ◊ si mi sunt parados in dainanti ◊ est tocau a mimi a parai faci e seu andau dèu a domandai fémina po tui! ◊ si est parau in faci a issu ◊ in bidha ant paradu iscola noa ◊ s'ingaleno s'oju ti mi paras a sa mente ◊ tue surdu ti paras, boltas sa fàcia aterue (P.Mossa) 5. nche las aiant bocadas dae Frantza e che fint paradas in Núgoro ◊ ch'est essidu, no at nadu nudha e no isco mancu inue che parat! ◊ ube che parabas chi no ti bidiamus prus? ◊ una die che paramus in mare pro lu connòschere acurtzu 6. milli allegrias, dícias chi no fentomo, paraiant a muda sa domita (A.Spano)◊ custas cosas serbint po parai un'aposentu a s'antiga 7. ti ant fritu paradu, chena dolu ◊ su cani est parendi sa perdixi 8. de vacas ndh'amus a parare àteras ◊ s'at paradu unu fiotu de berbeghes ◊ avio parau unu porcu in domo Surnames and Proverbs prb: para fama e crocadí! Translations French exposer, présenter English to put out Spanish exponer, presentar Italian pòrgere, espórre, presentare German reichen, darbieten, darreichen.

paraletàre , vrb: parletai, prallatai, preletare Definition istare a paraleta, a chistionu meda, deasi fintzes chentza importu Synonyms e antonyms argiolae, arrallai, badaciare, badulare, ciaramedhare, friganzare, ispralletare, prillissai Sentences e ita chi dhu intendis prallatendu, a fillu tuu: fuedhat in dónnia linguatzu! ◊ za ti piaghet a istare paraletendhe! Etymon srd. Translations French bavarder English to talk in a low voice Spanish charlar Italian parlottare, ciarlare German schwatzen.

pàrrere, pàrri , vrb, nm: pàrriri Definition su si fàere o giare un'idea de su chi si biet, s'intendhet o s'ischit, chi podet fintzes no torrare paris cun sa cosa acomente est; su èssere de unu o de una cosa chentza àere bene averguau, èssere o tènnere una cosa pagu segura; assimbigiare; rfl., pruschetotu pigare bisura, cumpàrrere, su si bíere; coment'e nm. su chi unu credet o pentzat de ccn. chistione / prus che àteru poét. parre / pps.: pàlfidu, pàrfidu, pàrsidu, parsu, partu, pàrziu, pàssidu, pàssitu, pàssiu; ind. pres. 1ˆ p. sing.: pafo, pàglio, parfo, pàrgiu, parzo, 3ˆ pl. parent, parint; passau 3ˆ p. sing. pafeit; cong. 3ˆ p. sing. pàgliat, palfat, parfat, pàrgiat, parjat, praxat, parrat; ger. parendho, parfendhe, parindhe Synonyms e antonyms parre / assemizare / bídere / idea, pensamentu | ctr. èssere Idioms csn: no ti pariat, paret, ora?!… = aite as istentadu gai meda?!, lah ca est giai trigadiu!; a ti ndhe paret!… = ma càstia!…; pàrrere male de ccn., de carchi cosa = èssiri dispràxius pro ccn. o pro ccn. cosa, tènniri làstima, fintzas ofendirisí, primaisí; pònnere in pàrrere carchi cosa a ccn. = pregontai a ccn. ita dhi parit, ita ndi pentzat Sentences sunt piús sas cosas chi parent chi no sas chi sunt ◊ po bellesa pareis tumbas biancas ◊ mi parfo in su paradisu ◊ custas serimónias… pareus faendho unu cuntratu! ◊ abbàidadi in s'isprigu: mancu tue ti pares! ◊ làndiri a fàmini castàngia parit ◊ dhi fiat partu de ai inténdiu genti ◊ parrit chi pràngiat su coru miu ◊ mi est parindhe gai, ma no ndhe so seguru! ◊ lah chi no ti parrat una cosa po un'atra, ca no poit èssi su chi ses narendi!◊ ti pàglio un'ómine malu, ci ses timenno? 2. paret unu Sansone, mannu mannu, ma no zughet fortzas ◊ parit una barca in mesu mari, dónnia domu, e velas funt is mantas (B.Lobina)◊ mi pafo una chígula in atunzu 3. cussu traste de cantu l'apo bene samunadu mancu si paret chi fit brutu ◊ in custu pamentu si paret donzi brutura ◊ su male bi est ma no si ndhe paret nudha ◊ su gatu si cuat, sa coa si parit ◊ su fràigu nou comintzat a si pàrrere ◊ chie istat bene o male a cara si li paret ◊ in cudhos pódhighes fines sas benas si li parent meda 4. mi ndhe paret male a lu leare gai! ◊ dhi pariat mali de su connau biendhidhu abbandonau ◊ alla ca mi ndi est pàssiu mali! ◊ no ndi dhi pàrgiat mali! ◊ no ti ndhe parzat male si ti naro sa veridade! 5. e ite ti ndhe cheret parre, abbàida arratza de arrese! ◊ ma ti ndhe paret, arratza de maleducadu!… 6. sos Sardos a pàrrere meu tenent in coro sa Sardigna ebbia (G.Piu)◊ a parri suu cussa est genti preitzosa ◊ ti apo dadu su pàrrere meu ◊ ti ses cogiandhe… ma postu in pàrrere a babbu e mamma tua bi l'as? Etymon ltn. parere Translations French paraître, se dessiner English to seem, to loom Spanish parecer, delinear Italian parére, sembrare, apparire, delinearsi German scheinen, aussehen, sich abzeichen.

parusàre , vrb Definition tènnere o àere a parusu, èssere abbituaos a calecuna cosa Synonyms e antonyms acostumai Sentences cussas badhes sunt parusadas a sos pibios de sos puzones ◊ in bidha issoro no bi lu parusant a fàghere gai ◊ no apèndhelu parusadu no ischint it'est su filonzu ◊ tue parusas s'arte de sa poesia ◊ torro a su logu parusadu Translations French avoir coutume English to use Spanish soler, acostumbrar Italian solére German pflegen (Inf. + zu).

pasài , vrb: abasiai, pasare, pasari, pasiai, pausae, pausai, pausare, pesiai Definition istare in pàusu, in asséliu, chentza fàere, tasire, cessare unu pagu de trebballare, de peleare, po illebiare s'immarritzone; nau de àliga o malesa chi si dhue sèberat in abba, ógiu e cosas deasi, su si assentare in su fundhu de s'istrégiu, in calecunu tretu, seberare a manera de ndhe dha pòdere bogare o lassare abbandha; pònnere cosa tanti po dh'arrimare ma fora de su logu suo Synonyms e antonyms arreposai, assebiai, descansare, ibasai, impasare, paidhare, sciadiai | ctr. afadiai, arrebbentare, istracare, trabagiare / buluzare Idioms csn: avb. fàghere, andhare a su pasa pasa = fai, andai unu pagu e firmai, firmai fatuvatu; pasàrendhe, de carchi cosa (nau a nega) = fai ccn. cosa (faina, trabballu) sentza de si pasiai, a sa sighida; pasare male (nadu a mineta) = pigai surra, agiagarai, fai fuiri Sentences chistiona abbellu ca babbu tuu est pasiendusidha! ◊ séidi, pasiadidha! ◊ passendi in custa crésia, frimma un'iscuta: ti depis pausai! ◊ mancu ndhe pasaia, pro fàghere sa faina ◊ setzie, pitzocos, e pausaeòs! ◊ isciacuadí e beni a ti pesiai! ◊ finia s'incúngia, in austu is massajos si pàusant ◊ beni e pausadia! 2. sa fundhana pasat in su fundhu de s'isterzu ◊ candho at pasadu bene, su binu cheret betadu a iscolomadura ◊ no la pases totue cussa cosa: lèala e ponechela inue depet istare! 3. si no pones mente a fàghere su cumandhu, inoghe che pasas male! Etymon ltn. pausare Translations French se reposer, décanter English to rest, to settle Spanish descansar, decantar Italian riposare, decantare German ausruhen, sich klären.

pàscere , vrb: pàschere, paschi, pasci, pàsciri, pàssere Definition papare s'erba, nau de bestiàmene (si narat de su mere puru de su bestiàmene in su sensu de fàere pàschere, de tènnere pastura, una terra a pastura), e si narat fintzes de su pische, de bobbois, de gremes chi si papant àteru / pps. pàschidu, pàsciu (pà-sci-u); pàschere a fura = in pàsculu allenu Synonyms e antonyms manicare, paschinzare, papai Sentences su bestiàmine meu paschet in sas tancas de montes ◊ sos pastores paschiant su bestiàmine in su comunale (F.Masala)◊ cussas terras ti las ses paschindhe tue e tue mi pagas! ◊ cussu cunzadu lu paschimus nois ◊ vae e passe sa crava! ◊ is brebès fiant pascenno ◊ logu po pàscere ne dhu’at? 2. sos trastes los est paschindhe su babbautzu Etymon ltn. pascere Translations French paître English to graze Spanish pacer, pastar Italian pàscere, pascolare German weiden.

pascionàre , vrb: apascionare, passionai, passionare Definition istare o èssere a passionu, sufrindho, patindho meda; àere dolu, lastimare a ccn. Synonyms e antonyms penoriare, sufrire | ctr. gosai Sentences solu, chentza acunnortu ingrogo e pasciono ◊ su coru miu est passionendi po tui ◊ si a s'amante no l'as piús in cuntzetu, nàralu, ca est passionendhe! ◊ dàemi sa risposta, no mi lessas passionare! ◊ iscàpache s'àinu a pàschere, no lu lessas presu passionendhe! 2. non chèrgio a passionare s'isposa: apenas chi la vides torradindhe, ca s'amante isetat Etymon srd. Translations French souffrir intensément English to suffer hard Spanish sufrir, padecer Italian patire intensaménte German leiden.