pugnèta , nf: punneta,
punzeta Definition
cariadura a manu a sa natura (de s'ómine)
Synonyms e antonyms
púlica 1,
sega
Scientific Terminology
ssl
Translations
French
masturbation
English
to masturbate
Spanish
paja
Italian
masturbazióne
German
Masturbation.
pugnetàre , vrb Definition
fàere sa pugneta
Synonyms e antonyms
ispunnetare
Etymon
srd.
Translations
French
se masturber
English
to masturbate
Spanish
masturbarse
Italian
masturbarsi
German
masturbieren.
pulicàre , vrb: puligae,
puligai,
puligare,
purigai Definition
cricare e cassare su púlighe, illimpiare bogandhoche su púlighe; cricare cosa coment'e cricandho púlighe, a prugadura, a fine a fine
Synonyms e antonyms
spuligai
/
pilicare 1,
prugae
Sentences
purigai sa conca ◊ andhaiat a si puligae prite ca dhi pigàt a iscrafíngiu
2.
proite lu ses pulighendhe, cussu minestrone: ite che ses tenindhe?! ◊ no seo puligandhe nudha: seo illimpiandhe su chi imbrutas tue!
Surnames and Proverbs
prb:
chie no tenet it'e fàghere su batu púligat
Etymon
ltn.
pulicare
Translations
French
épucer
English
to pick fleas off,
to examine carefully
Spanish
espulgar,
compulsar
Italian
spulciare
German
flöhen,
durchackern,
durchstöbern.
puncionài, puncionàri , vrb: puntzonare Definition
púnghere, istampare, marcare o singialare a puncione coment'e faendho intacu; in cobertantza, cobèrrere, fintzes ispuntzonare is àteros o atzitzare a fàere calecuna cosa / puncionai muneda = imprentare sa figura in sa muneda
Synonyms e antonyms
imprentai,
punciai
/
cadhicare,
saltiare,
zúchere
/
impunciai,
impuntzonare,
insissiligai,
intzidiare
Sentences
custu pesu no est puntzonadu, no est in régula!
2.
a sas festas de carrasegare dogni pisedha essit mascherada, a boltas calicuna si est corcada: l'at fatu aposta pro si puntzonare
Etymon
srd.
Translations
French
poinçonner
English
to stamp
Spanish
troquelar
Italian
punzonare
German
punzen.
punnài , vrb: apunnai,
punnare Definition
andhare a…, petire o tirare a… (unu logu o cosa), ispínghere po…, cricare de… / a ue punnas? = a ue tzóchias?, aundi andas?; punnare a una cosa = bòllere una cosa
Synonyms e antonyms
apinnonare,
impugnare,
ispinnicai,
petire 1,
puxae
Sentences
a ube punnat custu cúrrere in fatu de pistichinzos chene fine? (F.Satta)◊ giaja iat decídiu de punnai conca a Sa Costa po mi fai biri calincuna bellesa de Castedhu ◊ su tiau punnat cumenti a unu malloru arrannegau! ◊ sos puzones sunt punnendhe a gialdinu, a mandhigare
2.
punna de torrare, ca mi bisonzas in domo! ◊ si andhas luego e punnas de torrare mi agatas ◊ deo no bi punno a èssere ricu
Etymon
ltn.
pugnare
Translations
French
aspirer,
incliner (à)
English
to be inclined,
to yearn
Spanish
ansiar,
propender
Italian
anelare,
propèndere
German
sich sehnen,
neigen.
puntài , vrb: puntare Definition
abbaidare prontos a fàere calecuna cosa o pònnere abbaidandho a calecuna cosa o tretu, fintzes àere idea de fàere una cosa o lòmpere a un'iscopu; pigare sa mira, pònnere cun sa punta a cara a calecuna cosa o logu; pònnere is puntos in s'iscritura
Synonyms e antonyms
ammeriare 1,
parai
Translations
French
braquer,
pointiller
English
to point,
to punctuate
Spanish
parar,
puntear
Italian
puntare,
punteggiare
German
anstarren,
zielen,
interpunktieren.
punteràre , vrb Definition
abbaidare, istare abbaidandho bene de atesu; ibertare, apostaos, chi passet calecuna cosa o ccn. de aciapare, istare coment'e puntaos a calecuna cosa, aifatu de calecunu
Synonyms e antonyms
obretare,
palmizare
Sentences
sos catzadores sunt punterandhe sos porcrabos ◊ no torres a punterare mai prus pro fàghere male! ◊ aiat tratamentu chin babbu ma beniat a punterare a mie ◊ sos fascistas l'aiant punteradu e fatu ingullire s'ozu rítzinu ◊ sos carabbineris fint punterandhe su bandhiu
Etymon
srd.
Translations
French
se poster
English
to lurk
Spanish
apostarse,
acechar
Italian
appostarsi
German
lauern.
puntzàre , vrb: apunciai Definition
pònnere o cravare púncias, firmare linna cun is púncias
Synonyms e antonyms
craitare,
cravillai,
incraitare
Etymon
srd.
Translations
French
clouer
English
to nail
Spanish
clavar
Italian
inchiodare
German
nageln.
rabanàre , vrb Definition
pigare pelea, múngia manna, trebballare meda
Synonyms e antonyms
frustatzare,
isballare,
istrabatzare,
peleare,
stravaciai
Sentences
già rabanat pagu cussu póveru cristianu!…
Etymon
itl.
arrapinarsi
Translations
French
se fatiguer
English
to overwork oneself
Spanish
agotar,
matarse
Italian
strapazzarsi
German
sich strapazieren.
racumandài , vrb: arrecumandai,
racumandhare,
recumandai,
recumandhare,
recumannare Definition
pedire agiudu, amparu a unu, foedhare a ccn. po dhi pedire agiudos o praxeres po un'àteru; giare avertimentos; cumandhare calecuna cosa po dha comporare
Synonyms e antonyms
impreigare,
incumandai
/
apretzetai
Sentences
a Deus mi racumandu candu andu e candu istu!
Etymon
itl.
Translations
French
recommander
English
to recommend,
to exort
Spanish
recomendar,
enchufar
Italian
raccomandare
German
empfehlen.
rammonài , vrb: arremonae,
remmonai,
remonai Definition
nàrrere su númene de unu, de una cosa o fatu, po dh'arregodare in su chistionu, portare a númene; fàere festa po arregodu de ccn. o de unu fatu
Synonyms e antonyms
arranomonai,
fentomare,
nemonai
/
afestai
Sentences
sa prus pena gravi, manna e dolorosa, su biri su delitu po dhu remonai!
2.
is primus dis de custu mesi si remonant is Mortus e is Santus
Translations
French
mentionner,
commémorer
English
to coommemorate,
to mention
Spanish
mencionar,
conmemorar
Italian
menzionare,
commemorare
German
erwähnen,
nennen,
feiern.
rampudhàre , vrb: rempudhare Definition
bogare pigionatzos, nau de is linnas; bogare, essire (nau fintzes de àteru)
Synonyms e antonyms
piglionai,
rampudhire
Sentences
s'àrbure at rampudhadu sos briones
2.
sa limba est benale chi deretu benit dae s'ànima sarda e rampudhat friscu (Z.A.Cappai)
Etymon
ltn.
*repullare
Translations
French
pulluler de nouveau
English
to spring up again
Spanish
brotar
Italian
ripullulare
German
wieder hervorsprießen.
rampudhíre , vrb: arrampudhire,
rebudhire,
rempudhire,
rimpudhire,
ripudhire Definition
bogare rempudhos, tzeurra; su naschire de is sèmenes, su essire de s'erba, bogare su cambu nou, torrare a bogare nau de erba o ebrúgiu sicau o segau
Synonyms e antonyms
rampudhare
/
apillonai,
inceurrare,
pudhire,
pumpullare,
rupire,
tidhire,
tzirriotire,
tzutzinare
Sentences
su frenugu in sa raighina torrat a rebudhire donzi annu comente ifriscat e proet
2.
cantamus a boghe ladina pro rebudhire in fizos noitolos sa limba sarda
Etymon
ltn.
*repullire
Translations
French
bourgeonner
English
to bud
Spanish
brotar
Italian
rampollare,
germogliare
German
sprossen,
sprießen.
ramucài , vrb: arrembucai,
errembucare,
remurcai,
remurcare,
remurchiare,
rimucare Definition
pònnere o pigare a tragu, atacau a tira
Synonyms e antonyms
remulciare,
remusciare
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
remorquer
English
to tow
Spanish
remolcar
Italian
rimorchiare
German
schleppen.
ramunzàre , vrb: arremuzare,
ramuzare,
remulzare,
remuzare Definition
istare matzigandho e torrandho a matzigare sa cosa a meda comente faent is animales (es. boes, brebès) chi ndhe torrant su chi ant ingúrtiu po dhu matzigare prus a fine; istare sèmpere a su papa papa, a su màtziga màtziga cun calecuna cosa in buca; in cobertantza istare a su pentza pentza in calecuna cosa
Synonyms e antonyms
aggrumiai,
arramigai,
arronnigae,
gramulare,
gramunzare,
gromigai,
grominigai
Sentences
est ramuzendhe su chi che at betadu a corpus
2.
mere de liminarzu, remuzas miradas innossentes ◊ ladinos impudhiles mi ant buscadu remuzendhe làgrimas de sale (C.Puddu)
Etymon
ltn.
*remoliare
Translations
French
ruminer
English
to ruminate
Spanish
rumiar
Italian
ruminare
German
wiederkäuen,
herumkauen.
randhinàe, randhinàre , vrb: arrandinai,
grandhilare,
rannidare,
ranninare Definition
betare, fàere gràndhine; ispergiare calecuna cosa a granos, coment'e chi siat gràndhine
Synonyms e antonyms
grandhilare,
landirai,
landiredhai,
ranzudare
Sentences
est randhinendhe ◊ si ràndhinat faghet dannu a sa cosa prantada
Scientific Terminology
tpm
Etymon
ltn.
grandinare
Translations
French
grêler
English
to hail
Spanish
granizar
Italian
grandinare
German
hageln.
ranzidàre , vrb Definition
su chi faet su cane ammostandho is dentes ammeletzandho de cracare a mossigare
Synonyms e antonyms
ammusciare,
arraunzare,
arrinzare,
grujai,
morrugnare,
musci,
raganzare,
ranzidare,
smusciai,
traganzare
Etymon
srd.
Translations
French
glapir
English
to growl
Spanish
gruñir
Italian
ringhiare
German
knurren.
rasài , vrb: arrasai 1,
rasare 1 Definition
segare o fàere a rasu, ma fintzes fàere in paris
Synonyms e antonyms
afaitai,
apalisare,
arrai,
ràere
Etymon
ltn.
*rasare
Translations
French
raser
English
to shave
Spanish
rapar,
rasar,
nivelar
Italian
rasare
German
rasieren,
ausgleichen.
rasàre , vrb: arrasai*,
resai,
resare Definition
nàrrere s'arresu, is pregadorias
Synonyms e antonyms
precare
Sentences
est rasendhe su rosàriu ◊ is paras resint s'ofítziu e cantint in su coru! ◊ ant rasadu tota sa missa
Translations
French
dire ses prières
English
to say one's prayer
Spanish
rezar
Italian
recitare le preghière
German
beten.
rasigài , vrb: arrasicare,
rasigare,
ratzigare Definition
passare a forte calecuna aina, prus che àteru cun atza, a frigadura po ndhe pigare unu pígiu de cosa / colare ràsiga ràsiga = friga friga, serente, tocandho
Synonyms e antonyms
arraschiai,
arrasciare,
craschiare,
farisciare,
iscadrapiare,
saricare
/
frigare
/
arrosigai
Sentences
si ràsigant sas padedhas a ndhe lis catzare su titiedhu ◊ sas pedhes si triballant rasighèndhelas pro ndhe lis catzare su pedhutu ◊ che sunt in s'iscuru de sa miniera ratzighendhe carvone
Etymon
ltn.
rasicare
Translations
French
gratter,
racler
English
to scratch
Spanish
raspar,
rascar
Italian
raschiare
German
schaben,
abschaben.