Abbreviations Legenda | Symbols Legend

rèere , vrb: arrèghere*, règhere, rèzere Definition agguantai prantau, a sa rea, baliare o padire un'isfortzu, una fortza / poét. rere; pps. réghiu, rézidu Synonyms e antonyms abbabiai, afrimai, agguantai, apoderae Sentences ruta ndhe so in fundhu: male in cambas mi reo ◊ fit imbriagu chi no si reziat ritzu ◊ su dragu est male fertu, tambidambi e no si podet rere ◊ su filu fit débbile e no at rézidu ◊ siscuru, de su fàmine no si reiat fichidu! 2. custa cuba no rezet su binu ◊ cust'isterzu rezet, no rezet s'abba, paret chi no rezat Translations French soutenir English to support Spanish sujetar, aguantar Italian règgere German halten.

refaciài, refaciàre , vrb: arrefaciare, refatzare, rifatzare, rinfaciai, rinfaciare Definition nàrrere in cara a unu su male chi at fatu, betare in face una cosa a unu coment'e brigandhodhu, giaendhodhi curpas Synonyms e antonyms acarai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare, sfacidhai, sfacidhiri Sentences zughiat un'incristada coment'e unu chi teniat cosa meda de li rifatzare ◊ semus fradile e sorrastra: pro chi sies póveru, si cojuamus, a su nessi no amus de nos rifaciare sas ratzas Translations French reprocher, jeter à la figure (fam.) English to throwin s.o.'s face (sthg.) Spanish reprochar, echar en cara Italian rinfacciare German vorhalten.

reformài, reformàre , vrb: riformare Definition fàere una reforma, currègere is difetos de unu fàere; pruschetotu arrefudare a ccn. po fàere su sordau o àteru servítziu po calecunu difetu o farta de sa carena 2. candho semus andhatos a tirare a leva, a mie ca nanchi fipo tropu sicu e bassedhu mi ant riformatu Translations French réformer English re-form, to reject Spanish reformar, dar de baja Italian riformare German reformieren, ausmustern.

refreàre , vrb: arrasfriai, erresfriare, refriare, resfriai, rifriare Definition pigare, ingòllere o fintzes fàere ingòllere refriu, fàere a arremadiu Synonyms e antonyms acatarrare, arremadiai, arremare, arrumai Sentences zughia pagu cuguzura in su letu e mi so refriadu ◊ titia, custu fritu oe mi refriat!◊ pizu ti che as bogadu, chi ti ses refriendhe?! Etymon ctl., spn. refredar Translations French s'enrhumer English to catch a cold Spanish resfriarse Italian infreddarsi German sich erkälten.

refrenài, refrenàre , vrb rfl Definition istaresindhe de calecuna cosa, lassare istare, fàere a mancu Synonyms e antonyms arrecatai 1, ostènnere Sentences si no ti refrenas in gioventude, fracassas sa vida tua e ti abbassas a perígulos dannosos ◊ refrena sas gherras! Translations French se retenir, contenir English to control oneself Spanish refrenar Italian contenérsi, trattenérsi German sich enthalten, sich zurückhalten.

refudài, refudàre, refudàri , vrb: arrafudai, refussai, reudare, revudare Definition no bòllere o no bòllere prus una cosa o a unu, negare una cosa a chie dha pedit; rfl. nau de bestiàmene, illangiare Synonyms e antonyms deudare, necare, rebusare 1, rivuzare | ctr. bòlliri, chèrrere Sentences sos puzones revudant su nidu candho bident chi bi lis ant tocadu ◊ sigo poderendhe gràscias e anneos chi cumpanzia mi ant fatu ma no revudo prite mi balent de memórias birdes ◊ si lu mutiant a fàghere a nonnu, ca fit comunista su retore lu reudàt ◊ ti ndhe ses volada reudandhe su nidu chi aias 2. sos boes si sunt revudados Etymon ltn. refutare Translations French refuser, abjurer English to refuse, to abjure Spanish rehusar, rechazar, abjurar Italian rifiutare, abiurare German ablehnen, abschwören.

regalài, regalàre , vrb: arregalai* Definition fàere su presente, giare regalos, donos, giare cosa in donu / a si regalare! = a si tènnere contu: zenia de saludu Synonyms e antonyms dae 1, donai, giai 2. regaladiche!, regaladebboche! ◊ regaladí, già bides chi mi ndhe andho! ◊ pixadu ti as sas alas sentza mi nàrrere mancu "A ti regalas!" (P.Cherchi) Translations French faire cadeau English to make a present Spanish regalar Italian regalare German schenken.

regiràre , vrb: rezilare, rezirare Definition essire de tinu, ammachiare po ccn. cosa o calecunu (pruschetotu po amore): giogare, tocare su crebedhu Synonyms e antonyms dessessire, ilgirare, irbariare, iscansae, issentire, vogliare Sentences est bella chi ndhe faghet regirare! ◊ pro me regiras e peleas, ma ses perdendhe tempus debbadas! ◊ mi ndhe so rezirendhe, so fora de tinu ◊ in coro intendho unu turmentu chi mi fachet sa mente rezilare ◊ faghiat rezirare su chervedhu, de cantu fit bella Translations French avoir un chagrin d'amour English to suffer agonies Spanish desvivirse, morirse Italian spasimare German schmachten.

regnài , vrb: arregnai, regnare, reinai, rennare, rinnare Definition su guvernare de unu rei, ma fintzes su èssere subercu de unu fàere o de una cunditzione; a logos, fintzes campare, abbarrare bios 2. si rinnat s'afusu no si carrant contones! 3. sos fizos fint naschendhe e morzendhe, naschendhe e morzendhe, tantu chi, de noe, solu tres mi ndhe aiat regnadu (M.A.Seu). Translations French régner English to reign Spanish reinar Italian regnare German herrschen.

regulài , vrb: arregulai, regulare Definition pònnere o tènnere régula, fàere una cosa cunforma a una régula a su bisóngiu, manigiare sa cosa a manera de pònnere su tanti giustu chentza ndhe perdimentare; cambiare o pònnere una cosa cunforma a comente andhat méngius de fortza, de apertura o àteru / r. sa boxi = fàere sa boghe segundhu su bisóngiu Synonyms e antonyms afrenai, medrare, medrire, moderai Sentences in sos andhonzos, nessi réguladi! ◊ régula s'abba, ca est falendhe a tropu! ◊ mi serbis cras manzanu a sas oto: réguladi, si as de fàghere àteru! ◊ faedhendhe ses una disaura: pensa a ti regulare! ◊ de candu si est regulau in su bufóngiu istat mellus ◊ pitzoca, réguladi sos passos! Etymon itl. Translations French régler, calibrer English to regulate, to gauge Spanish regular, calibrar Italian regolare, calibrare German regeln.

regutzulàre , vrb: arrugutzulare Definition arregòllere o buscare ccn. cosa cun dificurtade, a pagu a pagu Synonyms e antonyms acabidae, acabulare, apunghitai, collire, pelcutzare, preulire, sciscillonae Etymon itl. Translations French ramasser (par ci par là) English to scrape together Spanish juntar Italian raggruzzolare German zusammenbringen.

remenàre , vrb: reminare, riminare Definition giàresi a fàere, mòvere, andhare in crica de fàere, cricare de coitare, pònnere contivígiu po fàere sa cosa Synonyms e antonyms apichiare, atoliare, ghilghisare, impiciai, impressighinire, isbrigai, isvirghinzare, reminire, spodhai Sentences solu daghi s'arrejonu che torreit a su carvone resesseit a si reminare in su de nàrrere e a ispiegare pilu pilu comente si faghiat ◊ mi frimmo e bido duos reminendhe de si acostare a nois in disizu ◊ faghiant sas laoreras a su rémina rema cun fadiga (Grolle)◊ chin su casifítziu prenu si deviat reminare ◊ li fit assénnita chin su chicaju e si no si fit reminata a nche brincare sa gianna l'aiat sinnata male Translations French se dépêcher, s'appliquer English to devote oneself, to hurry up Spanish darse prisa, entregarse Italian sbrigarsi, impegnarsi German sich bemühen.

remíntere , vrb: arremíntiri, remítere, rimítere Definition semenare o prantare torra sa cosa chi no at tentu o no est naschia (in nudha o in parte)/ pps. remíntidu, remítiu Synonyms e antonyms arremíssiri 1, remendhare Sentences sunt remintindhe su pàstinu ◊ cheret remíntidu su basolu ca bi ndhe at nàschidu pagu Etymon ltn. remittere Translations French replanter English to replant Spanish replantar Italian ripiantare German wieder pflanzen.

remirài, remiràre , vrb Definition abbaidare, abbaidare cun atentzione, cun arrespetu Synonyms e antonyms castiai, mirai / arraspetai, baritare, serretzai Etymon ctl., spn. Translations French regarder avec attention, avec respect English to gaze at Spanish remirar Italian rimirare German betrachten.

remoníre , vrb: arremonire, remuire, remunire, rimonire, rimunire Definition pònnere apostu o in assentu sa cosa, su logu; arregòllere, assentare a una parte sa cosa a manera de no èssere in mesu a istrobbu o, foedhandho de gente, istare in domo (o fintzes recuire), lassare su giru, lassare in pàusu is àteros / ind. pres. 1ˆp. sing. remono, remonzo, 2u passau 3ˆp. sing. remunzeit Synonyms e antonyms allichidie, assetiai / acampaniare, acoglire, aconciai, allogae, arratirai, chistie, coltoire, frànghere, incungiai, partare, transiri 1 / contoniai, ghirare, recoire Sentences cheret remonidu su logu ca est totu betadu apare 2. finas cussos de s'opositzione, remonzendhe s'imbídia in cumplimentos e istrintas de manu, l'ant pienu de cunsizos ◊ isse ndh'est remunindhe cada mese de bellos papajolos, trabballandhe! 3. fizu tuo depet abbarrare allargu dae fiza mea, e si issu no si remonit za bi pesso deo a l'adderetare! ◊ tres istajones istas remunidu: essis ebbia in s'istajone bella ◊ ti ses fatu santu eremitanu in calchi gruta bene remonidu? (P.Casu)◊ su trigu ndhe lu messo e lu remonzo ◊ remonie sos canes ca soe ghetandhe a ube sezis bois! ◊ a lu lassas su ballare e ti remunis a domo?! 4. sa zente fit totu remunindhe a bidha su sero ◊ remuindhe ses?! Translations French ranger, retirer, conserver English to tidy (up), to keep Spanish arreglar, recoger Italian rassettare, ritirare, conservare German aufräumen, wegräumen, sich zurückziehen, aufbewahren.

rempellàre , vrb: arrampedhai*, repellare Definition essire rempellu, fàere su rempellu, su reberde, su tostau, cricare de si firmare, de no pònnere mente, de no fàere comente bolet s'àteru Synonyms e antonyms acroconai, ammutighinare, apoderai 1, arrebbellai, arrebedhai, arrepiconare, calchedhare, screnciai Sentences timo s'última note chi ti rempelles in totu, coro vile, Iscariote! (I.Virdis)◊ in sa pigada sos boes si sunt repellados: est tocadu a che iscucurrare sa gàrriga ◊ chin faedhos sintzeros mi rempello! Translations French opposer une résistance English to rebel against s.o. Spanish oponer resistencia, rebelarse Italian oppórre resistènza German widerstehen.

rempicàre , vrb: arrempicai, repicai, repicare 1, ribicare, ripicare Definition sighire a fàere is tocos de sa campana, sighire a sonare is campanas a ora meda, a festa; sonare un'istrumentu musicale bene meda, comente ischit fàere unu maistu; in cobertantza, istare abbetiandho sighindho a nàrrere, arrespondhendho, repitindho su chi si narat cun foedhos diferentes de matessi significau (fintzes coment'e manera de giare significau nou a is foedhos)/ repicai una porta = istare dubbu dubbu a meda pro chi l'abberzant Synonyms e antonyms strichillonai, trichizare / abbetiae Sentences grandhe campana, sempre piús forte repica in sas aeras de Ichnusa! (P.Casu)◊ repicat s'ora dae campanile e no benis ancora! 3. fit note e die repichenne pro la cumbínchere a fàghere su chi cheriat isse ◊ su sardu repicat peràulas de su matessi sinnificadu pro dare piús intinna a s'allega (G.Petazzi)◊ ti ant nadu chi nono e tue repichendhe! ◊ mamma già mi l'at repicadu de lassare sos cumpanzos malos! ◊ at dimannatu unu piachere ma nessune s'est móvitu e tanno bi l’at ribicata 4. custa est s'ora de bènnere a gianna mia a repicare?! Etymon ctl., spn. Translations French tinter, répondre, insister English to toll Spanish repicar, tocar, replicar Italian rintoccare, ribàttere German läuten, schlagen.

rèndhere , vrb: rèndiri, rènnere Definition giare frutu, portare badàngiu, prodúere prus de su chi s'ispendhet / pps. réndhidu, resu Synonyms e antonyms frutai, produire Sentences si bi ponzo tantu e mi rendhet tantu, cantu bi lucuramus? ◊ istudiendhe no fit a bídere comente e proite sas olias podiant rèndhere de prus, o nessi su tantu de campare ◊ ocannu su bestiàmini at réndiu meda ◊ si no est bèni trabballada, sa terra rendit tropu pagu Translations French produire, rapporter English to bear Spanish rendir, producir Italian rèndere, produrre German einbringen, leisten.

rengrassiàre , vrb: arrengrassiai, ringrasciare, ringrassiare, ringratziai, ringratziare, ringratziari Definition torrare gràtzias po calecunu bene o praxere chi unu at tentu Synonyms e antonyms ammertzedare Sentences santu Frantziscu meu, dego no apo paràgulas pro bos ringrassiare! ◊ faint sa prucessione po ringratziari su Santu ◊ depimos dare unu presente a su retore pro lu rengrassiare Translations French remercier English to thank Spanish agradecer, dar las gracias Italian ringraziare German danken.

renignài , vrb Synonyms e antonyms abbetiae, afutare, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchietae, incrabudhire, infelai, infuterare Etymon srd. Translations French irriter, agacer English to vex Spanish irritar, amostazar Italian stizzire German ärgern.

«« Search again