Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

raspinài , vrb Definition essire o fàere arrasposu, raspinosu Synonyms e antonyms acivargiae, carrongiai Etymon srd. Translations French rendre rugueux English to roughen Spanish curtir, agrietar Italian irruvidire German aufrauhen.

rastellàre , vrb: arrastellare, ristellare Definition passare su rastellu, o tragavenu, po limpiare in terra, ammuntonare cosa, aparigiare sa terra Synonyms e antonyms atragavenai Sentences l'at bidu ristellendhe suta de sas àlvures e at pessadu chi fit pulendhe su terrinu ◊ puliat bene su logu e bi ristellaiat piueredhu a manera chi su chi bi passaiat lassaiat sas peitas Translations French ratisser English to rake Spanish rastrillar Italian rastrellare German harken.

ratàre , vrb: arratare, gratai Definition passare calecuna cosa a arrasigadura (es. is ungas in sa carre) e, segundhu it'est, a manera de dhu fàere a farinos, tratagasare Synonyms e antonyms iscàlfere, iscarpire, iscrafire / tratai Sentences su casu si ratat pro lu pònnere a sos macarrones ◊ pro passare su manighinzu tocat a si ratare Surnames and Proverbs prb: sos àinos si ratant s'unu cun s'àteru Etymon itl Translations French gratter English to scratch Spanish rascar Italian grattare German schaben.

raulàre , vrb: arraulare 1 Definition fàere boghe grussa o genia de moida coment'e pigaos a su gúturu, a sorrogadura, de pudha frochindho, o comente faent is gatos candho funt asseliaos de pàrrere dormios o istant a su friga friga cun sa gente Synonyms e antonyms arrangulare 1, sarracrare / frisciare 1, igrisai, runidare Sentences s'atu est raulendhe Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French ronronner English to purr Spanish ronronear Italian fare le fusa German schnurren.

rebbaíre , vrb: rebbuire, ribbaire, rubbaire Definition corpedhare unu crau o puntos de ferru o àteru metallu a manera de dhi fàere sa conca a parte e àtera e poderare duas cosas impare, atrotigare sa punta de su ciou ferrandho un'animale; fàere sa repitida, torrare a nàrrere o a fàere una cosa Synonyms e antonyms arrabronai, arramaciai Sentences sos pòveros vassallos che isciaos rebbuiant sos giaos de giannas de presone Etymon itl. Translations French river English to rivet, to confirm Spanish remachar, reiterar Italian ribadire German nieten, betonen.

rebbegliàre , vrb: ribbegliare, ribbellare Definition fàere barbacana, arare o segare a fundhu meda sa terra, bogare a ràglia Synonyms e antonyms scassare Sentences torra a sa terra de babbu tou, rebbègliala bene a funnu cun s'aradu! ◊ est finindhe de ribbellare unu terrinu pro lu pastinare Etymon itl. Translations French défoncer English to plough up Spanish desfondar Italian diveltare, scassare German umpflügen.

rebbotàre , vrb: arrebbotare Definition fàere rebbotas, prus che àteru papare a meda, genia de festa, in cumpangia Synonyms e antonyms ispuntinare, pichetai Etymon itl. ribottare Translations French gueuletonner English to banquet, to binge Spanish banquetear Italian banchettare, bisbocciare German schwelgen.

rebbotiàre, rebbotijàre , vrb Definition brinchidare, pesare in artu de comente una cosa ferit o atumbat a logu tostau, a terra Synonyms e antonyms saltai Etymon spn. rebotar Translations French rebondir English to bounce back Spanish rebotar Italian rimbalzare German abprallen.

rebbucài, rebbucàre , vrb: arrebbucai Definition pònnere un'istrégiu a buca a terra, conca a fundhu, afacare; furriare unu tretu de calecuna cosa coment'e a pinnigadura Synonyms e antonyms covecare / abbucai Idioms csn: r. sa terra asuba de su sèmini = cuguzare su sèmene cun sa terra arada; r. su lentzoru asuba de sa coberta = furriare un'ala de su letolu (su tretu de sos cabidales) a subra de s'àtera cuguzura; r. unu tzàpulu in unu bestiri = cosire, betare unu tàpulu Etymon srd. Translations French replier, retrousser English to tuck (up) Spanish doblar Italian rimboccare German auf den Kopf stellen, umschlagen.

rebbucàre 1 , vrb Definition essire fora de s'istrégiu, de cantu est meda o tropu sa cosa; èssere bundhante, meda Synonyms e antonyms besciare, birare, gessare / abbundai Sentences s'abba rebbucat dai sa padedha 2. sos alimentos ocannu rebbucant Etymon itl. riboccare Translations French déborder, abonder English to abound, to overflow Spanish rebosar, desbordar Italian trabboccare, abbondare German überlaufen, reichlich vorhanden sein.

rebbusàre , vrb: arrebbusai, rebusai, rebusare, rebussare Definition fàere rebbuserias, pruschetotu in su giogu Synonyms e antonyms abbovai, abbuvonare, coglionai, coluvronare, imbusterai, improsae, ingannai, ingregai, piocai, scafai, trampai Sentences in su zogu de sas cartas a rebussare fit prus àbbile de un'imboligosu Etymon spn. rebozar Translations French tricher au jeu English to cheat Spanish hacer trampa Italian barare al giòco German mogeln.

rebessàre , vrb: arrevesciai, revesciai, revesciare, revessare Definition caciare o torrare de s'istògomo sa cosa chi unu at papau o bufau; portare is conos, èssere a conos, faendho fortza po caciare; rfl. su si furriare contras a ccn. (revessàresi chin ccn., contras a…), fàere cosas revessas, trotas, contras a ccn. / ocros revessatos = giraos totu a una parte, biancos Synonyms e antonyms bombare, bòmbere, bombitai, butare, caciae, gòmbere, istercorare Sentences che revessat totugantu su chi at ingullidu ◊ s'imbriagone ndhe at revessadu totu ◊ sunt timendhe no rebesset, ca at trincau binu meda 2. it'est custu tortíghine de vos revessare contra a su Segnore?! Translations French vomir, rejeter English to throw up (again) Spanish vomitar, devolver, arrojar Italian vomitare, rigettare German brechen.

rebusàre 1 , vrb: arreusai, reusai, reusare, rebuzare, ribuzare Definition nàrrere chi nono, no bòllere ccn. cosa, no bòllere prus a unu; tirare a longas, lassare a tempus addenanti Synonyms e antonyms arrafudai, rivuzare / crastinare, dilatai Sentences una borta chi ti càpitat s'ocasione bona la rebuzas? (T.Ledda)◊ mi at rebuzau sa fiza e commo la cheret dare a muzere a un'àteru 2. no podimus reusare ancora a che l'interrare, ca semus timindhe ◊ su sole ch'est intrendhe e no si podet piús reusare ca si che iscúrigat! Surnames and Proverbs prb: su mare no rebuzat abba Etymon spn. rehusar Translations French refuser, renvoyer, remettre English to refuse, to postpone Spanish rehusar, aplazar Italian rifiutare, ricusare, respìngere, rimandare German ablehnen, verzögern, hinziehen.

recaíre, recaíri , vrb Definition torrare a orrúere in maladia, immalaidare torra de su matessi male, orrúere torra in su male, in su vítziu o abbitúdine mala Etymon spn. Translations French avoir une rechute English to fall again Spanish recaer Italian ricadére German einen Rückfall haben.

recòchere, recòghere , vrb: arrecòchere, regòghere Definition fàere in colore coment'e brutu, apenas iscurosu, coment'e inniedhigandho pagu pagu Synonyms e antonyms abburare, acotilai, ammoriscai, anniedhigai Sentences su sole a tropu regoghet sa robba bianca ◊ sa robba est regota de su brúere e de su tempus ◊ sa robba bianca si no est bene samunada agabbat chi si regoghet Translations French brunir English to brown Spanish ennegrecer Italian abbrunare German bräunen.

recògliere , vrb: arragolli, regògliere, regòllere, regòlliri Definition ingòllere sa cosa, mescamente pigandhodha de terra, e pònnere in calecunu logu o istrégiu totu impare; acasagiare gente, arrecire a domo, pigare e chistire una cosa chi giaet àtere; batire, torrare a domo / pps: recortu, regoltu; indic. 1ˆ p. sing. regorzo; cong. 3ˆ p. sing. regolzat Synonyms e antonyms acabidae, acoglire, acurumai, arregoglire, bòdhere, bodhire, tòdhere / recoire, recòrdere | ctr. fuliai, lassae Idioms csn: regòlliri su partu = atèndhere a sa fémina parturindhe; regòlliri su respiru = torrare àlidu; regòlliri is puntus = tènnere sos puntos de unu triballu téssidu pro no s'iscontzare; (nadu de unu tumore, de fruschedha) regòlliri = martzire Sentences l'ant aciapadu rutu in mesu de su ludu: sa zente est curta e ndhe l'ant regortu (P.Masia)◊ s'istadu italianu nachi est de sos prus ricos e no est bonu a regòllere vintimiza Albanesos! ◊ sos carabbineris li ant postu sos ferros, a su mortore, e che l'ant regortu 2. donzi sero regolliat cun d-una imbreaghera niedha ◊ fit regortu a bidha pagu tempus dae sa Líbbia ◊ sos mortos che los ant recortos a bidha ◊ m'importat chi custa terra nostra nos regolzat totus Translations French ramasser, retirer English to pick up, to gather, to shelter, to withdraw Spanish recoger Italian raccògliere, ritirare German sammeln, aufnehmen, abholen.

recoíre , vrb: arrecuire, recuire, recuiri, ricuire Definition torrare a su logu inue s'istat, si bivet, pruschetotu a domo, a bidha, a pasare o po si ndhe arretirare deunudotu; pònnere sa cosa chistia in ccn. logu, portare a domo, a magasinu, a su logu chi si faet fúrriu Synonyms e antonyms contoniai, ghirare, recògliere, recòrdere, remuire, soniae / remonire | ctr. essire, tocai 1 Sentences fata sa zorronada, recuo ◊ Pitzente a ora de mesa note pro sa una recuit a domo ◊ prima de recuire pro sa chena sos pitzinnos giogant ◊ unu bortaedie fimus recuindhe a bidha ◊ adiosu: deo mi recuo! ◊ a ue est nadu si podet recuit dae s'últimu cabu de su mundhu 2. recui sas bertighitas! (P.Mossa)◊ babbai che aiat recuiu sas crapas a sa mandra e fit ghirau a cuile ◊ fit una die frita, su sole si fit solu incioradu e si fit recuidu impresse (S.Saba)◊ mancumale chi che l'ant recuida, sinono capubbada ite aiat fatu!◊ recuide sos pitzinnos! Etymon spn. recudir Translations French rentrer chez soi English to get back home Spanish recogerse, retirarse Italian rincasare German heimkehren.

recrusàre , vrb Definition pònnere in recusione, in presone o àteru logu deasi, in logu serrau de no pòdere essire Synonyms e antonyms acorrae 1 | ctr. bocare, iscapae 2. mi che creio recrusada in carchi ospítziu Translations French enfermer English to shut in Spanish encerrar Italian rinchiùdere German einschließen.

recuberài , vrb: arreguberare, recuperai, recuperare Definition torrare in podere de calecuna cosa chi si fut pérdia, andhada male, fintzes aconciandhodha de torrare a serbire; rfl. pigare fortza / recuberaisí de unu dismaju = torrare àlidu, torrare sos atuamentos Translations French récupérer English to recover Spanish recuperar, recobrar Italian recuperare German wiedererlangen, sich wieder erholen.

redòrchere , vrb: arretròchere, redròchere, retòrchere, retòrciri, retròciri Definition atrotigare sa lana o cosas deasi faendho su filu, atrotigare a tantas bortas; arare sa terra de semenare a duas, tres bortas Synonyms e antonyms atrotixai, profizare | ctr. isprofizare Etymon srd. Translations French retordre English to twist Spanish retorcer Italian ritòrcere German zwirnen.