arremonàe, arremonài , vrb: arremorare,
arrimonai,
rammonai* Definition
nàrrere su númene de unu o de una cosa po dh'arregodare in su chistionu, portare a númene; fintzes foedhare, istare a chistionu; arregodare
Synonyms e antonyms
arranomonai,
fentomare
/
arrallai
/
arragodai
Sentences
tui mi arremonas is nòminis insoru ◊ timint fintzas a dh'arrimonai, a s'inimigu ◊ seu seguru ca as a èssi arremonau
2.
dhoi fiat sa genti in sa festa passillendu e arremonendu ◊ cussus no faint àteru che arremonai de cosa de papai!
3.
mi arremoro ca su de apèrrere su truncu po fàere s'iscala de su carru nosi poniat pistighignu
Translations
French
mentionner
English
to mention
Spanish
mencionar
Italian
menzionare
German
erwähnen.
arrempicài, arrempichiàre , vrb: arrepicae,
arrepicai,
arripicare,
arrepichiare,
rempicare* Definition
sonare is campanas a ora meda, a festa
Synonyms e antonyms
scaviai 1,
strichillonai,
trichizare
Sentences
su bentu santziàt s'impicau coment'e su tratallu de una campana arrepichendu ◊ su sonu de is campanas arrepichiandho a festa acumpàngiat sa crufessone ◊ baxi e arrempicai is campanas!
Translations
French
sonner à toute volée
English
to chime
Spanish
repicar
Italian
scampanare
German
die Glocken läuten.
arrendài , vrb: arrendhare,
rendai Definition
giare o pigare cosa in arrendhu o afitu / preíderu mortu, cadira arrendara = si unu lassat su chi tenet, calicun’àteru si ndhe ponet luego mere
Synonyms e antonyms
afitare 1,
allocare,
apejonare
Etymon
spn.
Translations
French
louer
English
to let
Spanish
arrendar
Italian
affittare
German
vermieten,
mieten.
arrèndhede, arrèndhere , vrb: arrendi,
arrèndiri,
rèndhere 1 Definition
cèdere is fortzas, su si lassare bínchere, su si giare a bintu / pps. arréndhidu, arresu
Synonyms e antonyms
allacare 1,
allaventare
/
ammodhiae,
ammollai,
cèdere,
disarcare,
istajire
Sentences
no si arrendit mai mancu a sa solloca ◊ mi cherzo arrèndhede a sos crabineris ◊ su molenti miu s'est arréndiu, no ci dha fait prus
Etymon
itl.
Translations
French
se rendre,
céder
English
to surrender
Spanish
rendirse
Italian
arrèndersi,
cèdere
German
nachgeben.
arrengherài , vrb: arringherai,
ringherai Definition
foedhandho de cosa o de gente, pònnere a ringhera, fàere una ringhera
Synonyms e antonyms
acarredai
Sentences
ant arrengherau is sedilis a giru a giru ◊ funta totus arringheraus, messendi, mancai in binti
Etymon
srd.
Translations
French
disposer en rangées
English
to line up
Spanish
poner en hileras,
alinear
Italian
dispórre in filari,
in file,
schierare
German
in Reihe aufstellen.
arreoràre , vrb Definition
èssere a diferente idea
Synonyms e antonyms
iscussentire
| ctr.
adduire
Translations
French
n'être pas d'accord
English
to dissent
Spanish
disentir
Italian
dissentire
German
nicht übereinstimmen.
arrepiàre , vrb: repiare Definition
su si pigare un'arrépiu, firmare un'iscuta a pausare, arreare
Synonyms e antonyms
tasire
/
abarrai,
aturai
Sentences
s'ómine no arrépiat mai
2.
in domo sua isse non bi arrepiaiat prus ca totus lu chircaiant
Translations
French
arrêter,
faire halte
English
to stop,
to grant a rest
Spanish
hacer una pausa
Italian
sostare,
concèdersi una trégua
German
rasten.
arrepicài 2, arrepicàre , vrb rfl: repicare Definition
su si pònnere bene de bestimentu, cuncordare cun arrepicus
Synonyms e antonyms
allaputzai,
impompitare
Sentences
ma càstia comenti si arrepicat custa bècia! ◊ est totu bèni arrepicau, oi
Etymon
spn.
repicarse
Translations
French
se pomponner
English
to wear frills,
to dress elegantly
Spanish
acicalarse
Italian
ornarsi di frónzoli,
vestire con eleganza
German
sich mit Flitterwerk schmücken,
sich mit Eleganz kleiden.
arrepranài , vrb Definition
fàere una cosa o unu logu in paris, pranu
Synonyms e antonyms
aglianai,
alladiae,
apalisare,
apianare,
illadiare,
ispianare,
splanai
Etymon
ctl.
replanar
Translations
French
aplanir
English
to flatten
Spanish
allanar
Italian
appianare
German
einebnen.
arrèscere, arrèschere , vrb: arresci,
arrèsciri Definition
su si firmare de sa cosa chi passat candho agatat un'istrintu, puntas o àteru chi no dha lassant andhare: dhu narant fintzes in su sensu de si firmare cun ccn., de achicare o de si firmare foedhandho, de lígere male
Synonyms e antonyms
abèschere,
ammadèschere,
arrancare,
arrèghere,
arrescedhinai,
obèschere
/
arreare,
firmai
| ctr.
andai
Idioms
csn:
arrèsciri bèni in su cuadhu = ischire istare o andhare a cadhu; arrèsciri in su ludu = afungàreche in su ludu; andai o fai arresci arresci = a su frimma frimma
Sentences
fuant imbàtius in d-una sica e sa navi si fut arréscia ◊ candho atogat s'iscudet a punzu pro no li arrescher su mossu in caminu (Piras)◊ mi est arréscia un'ispina de pisci ◊ s'arau at arréscidu in is perdas ◊ is corrus de su cerbu ant arrésciu in is matas
2.
est arrésciu… inchi dhi arrèsciant is barras! ◊ tui arrescis in dónnia logu si agatas genti a chistionai! ◊ camina e no ti arrescas finas a candho durat lughe ◊ arresche inoche, ca deo andho a cudhane!
Translations
French
entraver,
interrompre,
échouer,
s'arrêter
English
to hinder
Spanish
atascarse
Italian
incagliare
German
auflaufen.
arreselài , vrb: reselai* Definition
su no giare fide, su àere bendha o duda
Synonyms e antonyms
dudai,
suspetai
/
abbabbarrotai,
addojare,
adumbrai,
assumbrai,
umbrai
| ctr.
cunfiai,
fidai
Translations
French
se méfier,
hésiter
English
to distrust,
to totter
Spanish
recelar
Italian
diffidare,
tentennare
German
mißtrauen,
schwanken.
arrespinài , vrb: raspinai* Definition
èssere arrasposu, essire arrasposu
Translations
French
devenir rêche,
faire devenir rêche
English
to make rough (become)
Spanish
curtir,
agrietar
Italian
rèndere o divenire rùvido
German
grob werden,
grob machen.
arressàre , vrb Definition
su si firmare de camminare, de fàere cosa, fàere firmare / pps. arressadu, arressu
Synonyms e antonyms
afrimai,
arrèghere,
arremai 1
| ctr.
andai
Sentences
mi arresso a li porrire azudu ◊ si est arressa pro si pasare azicu ◊ su mundhu no si est mai arressu e ne mai s'at a frimmare ◊ a Pirella, ca fit ingomendhe chene masticare bene, sa sartitza si li est arressada in gurguzu!
2.
l'arressant chin su cadhu ◊ a mimme no b'at crisura o làcana chi mi arressat
Etymon
srd.
Translations
French
bloquer,
arrêter
English
to stop
Spanish
parar
Italian
fermare
German
halten.
arrestài , vrb: arrestare Definition
pònnere is ferros, betare in presone a unu / a. líteras = frimmare sa posta a manera chi no lompat a chie depet
Synonyms e antonyms
ammanetare,
imprasonai,
ingalerare,
ingiabbulare,
ingribbiai,
tènnere
| ctr.
iscapare
Sentences
is carabbineris fuant benius a domu po arrestai su babbu ◊ custa cantzone dh'iat cantada su bochidore in s’ora chi dhu fiant arrestandho ◊ a chini mi bollit ponni in contraventzioni, a chini mi bollit arrestai! ◊ una vorta ndhe l'at finia in caserma, ma non ca l'aviant arrestau
Translations
French
arrêter
English
to arrest,
to capture
Spanish
detener
Italian
arrestare,
catturare
German
verhaften.
arrestigàre , vrb: arrestricare Definition
pònnere sa restiga a unu trastu, bestire unu trastu (cadira) de restiga
Synonyms e antonyms
afiletai,
impagliai
2.
su fiascu arrestigadu muntenet su binu friscu
Etymon
srd.
Translations
French
empailler
English
to cover with straw
Spanish
empajar
Italian
impagliare
German
mit Stroh umwickeln.
arresuminài , vrb: resuminai Definition
nàrrere sa matessi cosa cun prus pagos foedhos
Synonyms e antonyms
arresumi
2.
is fuedhus nous, batallendidhus e manixendidhus a bonu proi, arresúminant comenti su trigu modhi
Etymon
srd.
Translations
French
résumer
English
to reassume
Spanish
resumir
Italian
riassùmere
German
zusammenfassen.
arresurtài, arresurtàre , vrb: arrisultai,
erresultare,
resultai* Definition
àere un’arresurtau, su chi essit o chi si ndhe bogat de calecuna cosa chi si faet, de su chi si cricat de ischire; diventare calecuna cosa; bínchere una dificurtade e lòmpere a un'iscopu
Synonyms e antonyms
essire,
resèssere
Sentences
tiu Perantoni si bistiat de màscara e ndi arresurtàt ca fiat arriri prus de is àtaras màscaras ◊ de s'iscritura sagrada arresurtat chi Elias fiat unu campioni po su nòmini de su Segnori
2.
Deus bollat chi s'inciascu arresurtit beridadi!
3.
Pitanu iat apretau s'arretore po che arresurtare a dhi lassare su cuadhu ◊ nemos ch'est arresurtau a calare a fundhu
Translations
French
résulter
English
to result
Spanish
resultar
Italian
risultare
German
sich ergeben.
arresuscitàre, arresussitàre , vrb Definition
torrare a biu, nau de Cristos / s'Arresussitau = Cristos torradu a biu
Sentences
Zesugristu sa tertza die est arresussitau ínteri sos mortos
2.
sa die de Pasca a s'incontru s'Arresussitau cun sa Mamma si assortint apare
Translations
French
ressusciter
English
to resuscitate
Spanish
resucitar
Italian
resuscitare
German
auferstehen.
arretàe , vrb: arretare,
arretai,
retai Definition
nau de sa natura de su mascu, su si fàere tostada, chíbbera, tètera
Synonyms e antonyms
arrintzonare,
arritzare
Sentences
cussu est ómine chi no arretat ◊ est arretendhe, comente at bidu féminas
Etymon
srd.
Translations
French
être en érection
English
to have the erection,
to be in erection
Spanish
tener una erección
Italian
avére l'erezióne,
èssere in erezióne
German
in Erektion sein.
arretolàre , vrb Definition
fàere a retolu, a chedha, essire in medas
Synonyms e antonyms
abbudronare,
acedhae,
afollare,
apubulare,
atropare,
atrumare,
atutinare
Etymon
srd.
Translations
French
assembler,
rassembler
English
to join up
Spanish
juntarse
Italian
unirsi,
aggrupparsi
German
sich sammeln.