Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrandài , vrb: arrendai 1, randai Definition fàere o pònnere s’arrandha a unu bestimentu o trastu Synonyms e antonyms irrandhare, trinetare Sentences est arrandendi sa camisa ◊ mi ammostas su chi as arrandau me is pannus? ◊ is féminas ant arrandau sa tialledha de s'altari ◊ apu arrendau is lensolos 2. intamen de arrechiai a su babbu mortu, sa genti iat arrandau po sa filla Etymon srd. Translations French faire de la dentelle English to lace Spanish adornar con encajes Italian merlettare German mit Spitzen besetzen.

arranguài , vrb: arrangulai Definition imbitzare forte, tropu (ma fortzis fintzes unu pagu orròschere), giare su cuntentu coment’e po paga Synonyms e antonyms abbetuare, abesare, acomunai, acostumai, imbisciare, ingustai / allicare, allichionare, imbitzicare, ingolumare Sentences dh'as arranguau a su cafei e immoi dhu disígiat sempri ◊ mancai aresti, cussu gatu, chi dh'arranguais gei si lassat pigai ◊ su pipiu est arranguau a sa tita e no bollit àteru 2. est arranguau a s'àtera parti de su mari 3. femu giai arranguendimí, telefonendi sentza de podi pigai sa línia! Translations French habituer, accoutumer English to accustom Spanish acostumbrar Italian avvezzare German gewöhnen.

arranguitzài , vrb: arrenguitzai, arringuitzai, arringulitzari, ranguitzai Definition giare o pigare cosa chi praghet, fintzes coment'e paga, de cuntentu po calecuna cosa chi unu at fatu, batire sa gana, pigare s'àteru a losingas, cun promissas e cosas chi dhi podent pràghere Synonyms e antonyms acasagiai, arranguai, imbozare, inganatzire, ingangulissai, ingrangugliare | ctr. dirganare, irbozare Sentences una tassa de cafè bonu cun pastas de lati dhas iat arringuitzadas de sa fatiga de su viàgiu ◊ a mairu tuu dhu depis basai e arranguitzai! Etymon srd. Translations French gratifier English to give a bonus Spanish gratificar Italian gratificare German eine Gratifikation geben.

arrannegài , vrb: arrennegai, arrennegare Definition pigare (o fintzes giare) arrennegu, afuta, tzacu po cosas chi andhant in contràriu Synonyms e antonyms abruncudhí, airai, allulluriai, inchestiare, inchietae, infrascai / abbetiae, acroconai, afutare, aorcare, arrabbiai, arragiolire, collobbiare, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, renignai Sentences Luisicu si arrennegàt cun cudhu chi ci dh'iat iscutu in presoni e ndi dh'iat pigau is fillus ◊ no lu subéries ca si arrennegat! ◊ m'imputais unu dannu e mi narais a no mi arrennegai!…◊ su mere si fit arrennegadu cun sos teracos pro cosa chi non deviant fàghere Etymon spn. renegar Translations French se mettre en colère English to flare up Spanish encolerizarse Italian infuriarsi, sdegnarsi German wütend werden.

arrannèsci, arrannèssi , vrb: arrendhèscere, arrenèscere, arrenèsciri, arrennèscede, arrennèscere, arrennèschere, arrennesci, arrennèsciri, arrennèssede, arrennèssere, arrinnesci, errennèscere, renèsciri Definition arresurtare a fàere una cosa, a lòmpere a un'iscopu, andhare bene in ccn. cosa / ind. pres. dèu arrennèsciu (ar-ren-nè-sciu); pps. arrennésciu (ar-ren-né-sci-u) Synonyms e antonyms resèssere, resessire, revèntere Sentences no arrannesceus a dhi ponni càbudu a custa cosa ◊ arrinnèsciu a donai sensu a sa vida (F.Locci)◊ àinu malu, ma s'ómine arrennesset a no che arrúere ◊ solu arrennessindhe binchidore ti apo a dare sa printzipessa ◊ no arrennesso a mi ndhe irmentigare ◊ fortzis che arrendhesceus de dhi bíede sa cara Etymon itl.t rinescire Translations French réussir, parvenir English to succeed Spanish lograr, conseguir Italian riuscire German gelingen.

arranomonài , vrb: arrenomenai Definition nàrrere su númene de unu Synonyms e antonyms arremonae, fentomare, mantovare Sentences fostei no nd'iat inténdiu mai arranomonendi? Etymon ctl. renomenar Translations French nommer English to name Spanish nombrar Italian nominare, fare il nóme di qlc German erwähnen.

arrapagnàre , vrb: arrapignai, arrapinai, arrepignai, rapignai Definition pigare sa cosa a s'àteru cun sa fortza, a fura Synonyms e antonyms afufai, arpiai, arrabbinare, aungrare, craspuare, furai, inghitai, irrobbare, runtzinare, sdorrobbai Sentences is sordaus boliant arrepignai totu s'arrichesa de sa crésia ◊ in sas binzas anzenas arrapagnaiat s'àghina chi cheriat Etymon spn. rapiñar Translations French voler, dévaliser English to robber Spanish atracar, asaltar Italian rapinare German rauben.

arrapài 1 , vrb rfl: arrapare 1 Definition nau de ómine, sentire gana forte po fémina Etymon itl. arrapare Translations French s'exciter sexuellement English to excite sexually Spanish ponerse cachondo Italian eccitarsi sessualménte German sich erregen.

arrapíti , vrb: arrepítere, arrepiti, errepítere, repítere Definition nàrrere o fàere torra sa cosa / ger. arrepitindho, arrepitinno, pps. arrepítiu Synonyms e antonyms repetire Translations French répéter English to repeat Spanish repetir Italian ripètere German wiederholen.

arràre , vrb Definition segai arra, sida; fàere moida de sida Synonyms e antonyms assidare, scirrai / bacanare, istripitare, sciumbullai, tzacai Etymon srd. Translations French déboiser English to strip of leaves Spanish retazar, rozar Italian sfrascare German lichten.

arrasài , vrb: arrasare 1, arrasari, arresai, arresare, arrosai, rasare Definition nàrrere is pregadorias (a iscúsiu); fàere una genia de moidedha, nau de is gatos candho funt asseliaos o parent dormios, candho si frandhigant / missa arrasada = bassa, chentza cantada Synonyms e antonyms orassionare, precadorare, precare / aggrogotai Sentences sa dí de sant'Arrocu s'arrosàriu dh'arresu…◊ arrèsali un'Ave Maria! ◊ mi at fatu torrare chene arrasare totu sas postas de su rojaru ◊ bandant a crésia po arresai ◊ a santu Zuanni arreso 2. su gatu est arresendu Etymon spn. Translations French prier English to pray Spanish rezar Italian pregare German beten.

arrasicàre , vrb: arrasigae, arrasigai, arrasigare, arrasigari, arresigai, arrisigai, rasigai* Definition passare a forte calecuna aina, prus che àteru cun atza, a frigadura po ndhe pigare unu pígiu de cosa Synonyms e antonyms arraschiai, arrasciare, craschiare, farisciare, iscadrapiare, saricare / frigare / arrosigai Sentences dona cura no ti arràsighis in su muru, a t'incadhossat! ◊ is pastores si poniant is cambalis po s'iscrancari de si arrasigari is cambas candu andànt a pàsciri ◊ mi pòngiu a arrasigai ossus a usu de cani?! 2. a mei custu errisixedhu no mi nci calat tropu bèni, mi arrasigat unu pagu is gangas!… Translations French gratter, racler English to scrape Spanish rascar Italian raschiare German schaben.

arraspagliài , vrb: arrespagliai, raspagliai Definition giare una prima manu de ischedradura a is muros Synonyms e antonyms arrabbussai, impalitai, impilatzare, incalchinare, intunigare, irrustigare Etymon ctl. raspallar Translations French crépir English to render Spanish enfoscar Italian rinzaffare German bewerfen.

arraspài , vrb: raspai Definition trebballare, tocare o arrasigare a raspa; fintzes pigare, pinnigare cosa prus che àteru coment’e aprofitamentu 2. candu c'est de arraspai totus si faint is bonus! (A.Garau) Etymon itl. Translations French râper English to rasp Spanish escofinar Italian raspare German raspeln.

arraspetài , vrb: arrespetai, arrispetai, errespetare, respetai* Definition fàere contu, tènnere arrespetu, istima po gente e cosas in totu su chi de bonu podent àere, faendho a manera de no dhis nòghere, de no dhis fàere male, dannu, ofesa Synonyms e antonyms acatai 1, remirai, serretzai | ctr. menispresiare Sentences bisòngiat a si fai arrispetai! ◊ giustu est chini arrespetat is cumandamentus de Deus ◊ issus no arrespetant is modas ◊ dh'arraspetu poita c'est unu mortu aranti, deghinou!… Translations French respecter English to respect Spanish respetar Italian rispettare German respektieren.

arraspinzàre , vrb Definition coment'e raspare, nau in cobertantza po furare, pigare a furadura Synonyms e antonyms afuruncai, aungrare, ciaspinare, furanciulai, gastochiare, respilliai, raspinnare Etymon srd. Translations French chaparder English to pilfer Spanish ratear Italian rubacchiare German stehlen.

arraspúndi , vrb: arrespòndhede, arrespòndhere, arrespònnere, arrespundi, errespòndhere, respònere* Definition giare s’arresposta a una domandha, nàrrere su chi unu at domandhau; iscríere a unu chi at mandhau lítera o àtera posta; fintzes foedhare a gente prus manna o prus de importu chentza o cun pagu arrespetu, candho iat a èssere prus arrespetosu a citire; in su giogu o in àteru, fàere calecuna cosa coment'e adduindho a su chi proponet o cumènciat s'àteru, o fintzes contr'a su chi faet s'àteru / arrespòndhere a singru serru = donai s'úrtima arrispusta, serrai su chistionu e dónnia discussioni Synonyms e antonyms ispundhe | ctr. dimandhare, porrogare, precontare Sentences a s'anzone dha faedhaiat che candho issa dhi podiat arrespòndhere ◊ nemus dhi arrespundit mancu fuedhu ◊ no arrespundis nudha? ◊ a cussa pregonta issu no iscít arrespundi ◊ anca dh'iat arrespostu: Arresone tenes, fizu meu! 2. is tempus càmbiant: immoi unu arrespundit fintzas a su babbu! Translations French répondre English to answer Spanish contestar, responder Italian rispóndere German antworten.

arrastài , vrb: arrastare, arrastari, arrastrai, rastai Definition andhare a s'arrastu de sa fera, pigare s'arrancu, fragare; sighire o pònnere aifatu de s'ormina, de is arrastos Synonyms e antonyms acarigai, annajare, annàsere, fiagare, isimare, nuscai, semare 1 / addromare, atratare, ildarrastare, orminare, trateare Sentences su cani miu at arrastau sa perdixi ◊ recuias a domo arrastendhe sabores dae tesu Etymon srd. Translations French flairer le gibier English to scent game Spanish rastrear Italian fiutare la selvaggina German wittern.

arratirài , vrb: arretirai, arritirai, arritirare, retirai Definition torrare agoa, andharesindhe, lassare istare una cosa, una chistione, un'impíciu; learesindhe de unu logu calecuna cosa chi apartenet o pertocat a chie ndhe dha leat, su ndhe pigare sa cosa de mesu ue istrobbat po dha pònnere a una parte, in su logu suo Synonyms e antonyms furriai, storrai / collire, leai, picare Sentences bai e arretiradí, lassa a perdi custas chistionis! ◊ sa filla de s'urrei si fut arritirada po nci pensai 2. sa mama ndi at arretirau su fillu de iscola ◊ sa mesixedha dh’arritiru a una parti ca dòngiu una passada de iscova Etymon itl. Translations French retirer English to take back Spanish retirar Italian ritirare German zurückziehen.

arratulàre , vrb Definition mantènnere o agganciare a calecunu logu de pòdere istare firmu o fintzes po artzare, andhare a in artu Synonyms e antonyms agganciai, agguantai, apichedhai, tènnere Sentences arratulèndhesi a su muru che intreit a domo dai sa bentana ◊ s'arratuleit peri su truncu de unu pinu altu meda ◊ abbaidaia semper si bidia sa màchina de babbu arratulendhe in s'arciada Translations French grimper English to climb (up) Spanish arraigar, asegurar Italian abbarbicare, ancorare German sich festsetzen, festhalten.