arrazolàre , vrb: arregiolai,
arregiolare,
regiolare Definition
pònnere is arregiolas, is pianellas a su pomentu (o fintzes in is muros)
Synonyms e antonyms
allosai,
apamentae,
impianellare,
pianellare
Etymon
srd.
Translations
French
carreler,
briqueter,
plaquer
English
to pave,
to plate
Spanish
pavimentar,
chapar
Italian
pavimentare
German
den Fußboden belegen,
plattieren.
arrazonàre , vrb: arrazonare Definition
dhu narant de is cuadhos: impurdedhiri, insuai, èssere in calore
Synonyms e antonyms
arrazonire
Etymon
srd.
Translations
French
échauffer
English
to excite
Spanish
estar en celo
Italian
incalorire (andare in amóre)
German
brünstig sein.
arrealiàre , vrb Synonyms e antonyms
airai,
arrabbiai,
arrannegai,
atediare,
inchietae,
inchimerai,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
renignai
Etymon
srd.
Translations
French
se fâcher
English
to be peeved,
to become vexed
Spanish
picarse
Italian
corrucciarsi,
indispettirsi
German
sich ärgern.
arreàre , vrb Definition
abbarrare in su logu chi unu est, istare firmu; abbarrare ibertandho
Synonyms e antonyms
abarrai,
firmai,
tratèniri
/
abertai,
aisetare
| ctr.
andai
Sentences
arrea inoghe fintzas a torrare mamma tua! ◊ ello no mi arreo a intèndhere sos machines tuos! ◊ triballendhe tota die, si arreiant solu a si leare unu mossu ◊ su trenu arreiat in donzi contonera pro irbarriare s'ispesa a sos contoneris
2.
mama ti at arreatu chin su mànicu cotu ◊ Matzeu li at natu de no l'arreare antes de mesudie ◊ si nch'est andhatu chene arreare resposta
Etymon
srd.
Translations
French
rester
English
to stay
Spanish
quedar
Italian
restare
German
bleiben.
arrebbasciài, arrebbasciàre , vrb: rebbasciai Definition
abbasciare de prétziu
Synonyms e antonyms
abbaratai,
imbaratire
| ctr.
incarie
Translations
French
baisser
English
to reduce
Spanish
rebajar
Italian
ribassare
German
herabsetzen.
arrebbatàre , vrb: arrebbetare Definition
leare sa cosa a s'àteru cun sa fortza, a poderiu e de mala manera
Synonyms e antonyms
afrapare,
arrancai,
illatzare,
iscrúfere,
isculpire,
isfrapare,
istratzare
Etymon
spn.
Translations
French
arracher
English
to tear (up)
Spanish
arrebatar
Italian
strappare violenteménte
German
heftig reißen.
arrebbechinàre , vrb: rebbechinare* Definition
istare a perrica, fàere s'abbetiosu, arrespòndhere po abbétia
Synonyms e antonyms
abbetiae,
reotare,
tricatare
Translations
French
avoir une prise de bec
English
to squabble
Spanish
altercar
Italian
battibeccare
German
zanken.
arrebbellài, arrebbellàre , vrb: rebbellai Definition
su si furriare contras a ccn., mescamente contras a chie cumandhat, o fintzes contras a calecuna cosa, candho no si podet o no si bolet baliare prus
Synonyms e antonyms
acromai,
acumbuai,
arrampedhai,
arrebedhai,
calchedhare,
calchidare,
callidare,
carcinai,
screnciai
Sentences
si fut arrebbellau a is autoridadis chi boliant ponni su pei in su tzugu a sa genti
Etymon
srd.
Translations
French
se révolter
English
to rebel
Spanish
rebelarse
Italian
ribellarsi
German
sich erheben.
arrebbentàre , vrb rfl: arrebentai,
arrebentare,
rebbentai Definition
pigare arrebbentu, carda, pelea meda, ma fintzes pigare arrennegu
Synonyms e antonyms
apedatzare,
iltasire,
stragai
/
arranegai
| ctr.
pasai
Sentences
a bortas s'ómine si arrebbentat chircandhe su chi no podet acatare
2.
candho sa mama l'at dischiu si est arrebbentada e li at fintzas chistionau male (G.F.Sedda)
Etymon
ctl., spn.
rebentar, reventar
Translations
French
éreinter
English
to fatigue
Spanish
reventarse
Italian
straccare
German
ermatten.
arrebedhài , vrb: arrepedhae,
arrepedhai,
arrepedhare Definition
fàere fortza po no si lassare dominare; fàere fortza po no pònnere mente
Synonyms e antonyms
acromai,
acumbuai,
arrampedhai,
arrebbellai*,
calchedhare,
calchidare,
callidare,
carcinai,
screnciai
Sentences
sa màchina est arrepedhada e no si resessit a la pònnere in motu
2.
chi no arrepedhas, tui no ses cuntentu! ◊ ma càstia custu impiegau arrepedhandu a su chi narat su síndhigu!
Translations
French
offrir de la résistance
English
to rebel
Spanish
rebelarse
Italian
ribellare,
far resistènza
German
sich erheben,
Widerstand leisten.
arrebutzulàre , vrb Definition
arregòllere sa cosa cun dificurtade, a pagu a pagu; rfl. fintzes errichire
Synonyms e antonyms
acabidae,
acabigiulare,
acabulare,
apunghitai,
preulire,
regutzulare*
Translations
French
ramasser (par ci par là)
English
to scrape up
Spanish
juntar
Italian
raggranellare
German
zusammensparen.
arrecabài , vrb: recabai Definition
su ndhe bogare o tènnere calecuna cosa de unu trebballu, de una faina
Synonyms e antonyms
acanciare,
balanzare,
bocare,
iscrúfere,
lobrare,
lograi,
otènnere
Etymon
ctl., spn.
recabar
Translations
French
tirer,
toucher
English
to deduce
Spanish
sacar
Italian
ricavare
German
gewinnen.
arrecatài , vrb: arrecatare,
ricatai Definition
prus che àteru, furare gente po iscabbúllere dinare a is parentes
Synonyms e antonyms
issucutare
Sentences
ant ojau una tropedha de balentes chi cheriant gheretzare a bidha pro arrecatare a mussegnore
Translations
French
saisir,
confisquer,
séquestrer
English
to seize,
to kidnap
Spanish
secuestrar,
raptar
Italian
sequestrare
German
entführen.
arrecatài 1 , vrb rfl: arrechetai,
recatai Definition
fàere su giuditziosu
Synonyms e antonyms
refrenai
Etymon
spn.
recatarse
Translations
French
se retenir,
se moderer,
garder une prudente réserve
English
to show reluctance
Spanish
ser juicioso
Italian
usare ritégno
German
sich scheuen.
arrecíre , vrb: arretzie,
arretzire,
arricire,
arriciri,
arritzire,
erricire,
recire* Definition
pigare, arregòllere una cosa o a ccn.
Synonyms e antonyms
acasagiai,
acollire,
picare
/
acetai
Sentences
ringratziare ti cheria de su regalu chi mi as ispediu e cun pragere mannu apo arretziu ◊ fizos mios, arretzide sa beneditzione mia! ◊ sa zente po arretzie sa gràtzia de su Santu depet sartiae sas pampas de su fogu
Translations
French
recevoir
English
to receive
Spanish
recibir
Italian
ricévere
German
bekommen.
arreconài , vrb: arrenconai,
arrinconai Definition
pònnere a una parte, arrimare in calecunu cugigone, istare apartaos, in aprigu; su si fàere a unu túturu
Synonyms e antonyms
achizolare,
achizonare,
acorrunconare,
acuzonare,
angronare,
arremai 1,
inchizolare,
incozolare
/
atuturighedhare
Sentences
no arrinconis s'àliga: pigandedha! ◊ cussus duus piciochedhus si sunt arrenconaus impari
2.
est arrenconau in d-unu furrungoni
3.
sa folla s'arrenconat in sa braxi fumiendi
Etymon
srd.
Translations
French
rencogner
English
to put in a corner
Spanish
arrinconar
Italian
incantucciare
German
in eine Ecke stellen.
arrecumpentzài, arrecumpentzàre , vrb: arricumpenciai,
recumpensai Definition
giare calecuna cosa (o fintzes pagare) in càmbiu de unu bene arreciu
Synonyms e antonyms
pacare
Sentences
si promiteus de arricumpenciai s'amori ◊ "la Patria" arrecumpentzat feti a issus: is àturus dha depint serbiri debbadas! ◊ furint obbrigaos a dh'arrecumpentzare cun sa paga chi podiant
Translations
French
récompenser
English
to reward
Spanish
recompensar
Italian
ricompensare
German
belohnen.
arreduíre , vrb: reduire Definition
torrare una cosa a prus pagu de calecunu tanti, in sa mannària o in àteru
Synonyms e antonyms
abasciai,
amenguai,
arredusi,
ilminorigare,
immeltzare,
immenguare,
miminare,
minorai,
torrae
| ctr.
crèschere
Sentences
s'arreduit in nudha s'amore de largos annos
Etymon
ctl.
redu(h)ir
Translations
French
réduire
English
to reduce
Spanish
reducir
Italian
ridurre
German
verkleinern.
arredutài , vrb: redutai Definition
istare in pentzos, èssere dubbiosu
Synonyms e antonyms
dudai,
duritare
Etymon
itl.
ridottare
Translations
French
hésiter
English
to hesitate
Spanish
titubear
Italian
titubare
German
zögern.
arrefortzài , vrb: refortzai Definition
fàere o essire prus forte, giare fortilesa
Synonyms e antonyms
afoltigare,
afortiai,
afortire,
afortzare,
fortalèssiri,
infortigare
| ctr.
irdebbilitare
Etymon
ctl., spn.
reforsar
Translations
French
renforcer
English
to reinforce
Spanish
reforzar
Italian
rinforzare
German
stärken.