arremonàe, arremonài , vrb: arremorare,
arrimonai,
rammonai* Definizione
nàrrere su númene de unu o de una cosa po dh'arregodare in su chistionu, portare a númene; fintzes foedhare, istare a chistionu; arregodare
Sinonimi e contrari
arranomonai,
fentomare
/
arrallai
/
arragodai
Frasi
tui mi arremonas is nòminis insoru ◊ timint fintzas a dh'arrimonai, a s'inimigu ◊ seu seguru ca as a èssi arremonau
2.
dhoi fiat sa genti in sa festa passillendu e arremonendu ◊ cussus no faint àteru che arremonai de cosa de papai!
3.
mi arremoro ca su de apèrrere su truncu po fàere s'iscala de su carru nosi poniat pistighignu
Traduzioni
Francese
mentionner
Inglese
to mention
Spagnolo
mencionar
Italiano
menzionare
Tedesco
erwähnen.
arrempicài, arrempichiàre , vrb: arrepicae,
arrepicai,
arripicare,
arrepichiare,
rempicare* Definizione
sonare is campanas a ora meda, a festa
Sinonimi e contrari
scaviai 1,
strichillonai,
trichizare
Frasi
su bentu santziàt s'impicau coment'e su tratallu de una campana arrepichendu ◊ su sonu de is campanas arrepichiandho a festa acumpàngiat sa crufessone ◊ baxi e arrempicai is campanas!
Traduzioni
Francese
sonner à toute volée
Inglese
to chime
Spagnolo
repicar
Italiano
scampanare
Tedesco
die Glocken läuten.
arrendài , vrb: arrendhare,
rendai Definizione
giare o pigare cosa in arrendhu o afitu / preíderu mortu, cadira arrendara = si unu lassat su chi tenet, calicun’àteru si ndhe ponet luego mere
Sinonimi e contrari
afitare 1,
allocare,
apejonare
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
louer
Inglese
to let
Spagnolo
arrendar
Italiano
affittare
Tedesco
vermieten,
mieten.
arrèndhede, arrèndhere , vrb: arrendi,
arrèndiri,
rèndhere 1 Definizione
cèdere is fortzas, su si lassare bínchere, su si giare a bintu / pps. arréndhidu, arresu
Sinonimi e contrari
allacare 1,
allaventare
/
ammodhiae,
ammollai,
cèdere,
disarcare,
istajire
Frasi
no si arrendit mai mancu a sa solloca ◊ mi cherzo arrèndhede a sos crabineris ◊ su molenti miu s'est arréndiu, no ci dha fait prus
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
se rendre,
céder
Inglese
to surrender
Spagnolo
rendirse
Italiano
arrèndersi,
cèdere
Tedesco
nachgeben.
arrengherài , vrb: arringherai,
ringherai Definizione
foedhandho de cosa o de gente, pònnere a ringhera, fàere una ringhera
Sinonimi e contrari
acarredai
Frasi
ant arrengherau is sedilis a giru a giru ◊ funta totus arringheraus, messendi, mancai in binti
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
disposer en rangées
Inglese
to line up
Spagnolo
poner en hileras,
alinear
Italiano
dispórre in filari,
in file,
schierare
Tedesco
in Reihe aufstellen.
arreoràre , vrb Definizione
èssere a diferente idea
Sinonimi e contrari
iscussentire
| ctr.
adduire
Traduzioni
Francese
n'être pas d'accord
Inglese
to dissent
Spagnolo
disentir
Italiano
dissentire
Tedesco
nicht übereinstimmen.
arrepiàre , vrb: repiare Definizione
su si pigare un'arrépiu, firmare un'iscuta a pausare, arreare
Sinonimi e contrari
tasire
/
abarrai,
aturai
Frasi
s'ómine no arrépiat mai
2.
in domo sua isse non bi arrepiaiat prus ca totus lu chircaiant
Traduzioni
Francese
arrêter,
faire halte
Inglese
to stop,
to grant a rest
Spagnolo
hacer una pausa
Italiano
sostare,
concèdersi una trégua
Tedesco
rasten.
arrepicài 2, arrepicàre , vrb rfl: repicare Definizione
su si pònnere bene de bestimentu, cuncordare cun arrepicus
Sinonimi e contrari
allaputzai,
impompitare
Frasi
ma càstia comenti si arrepicat custa bècia! ◊ est totu bèni arrepicau, oi
Etimo
spn.
repicarse
Traduzioni
Francese
se pomponner
Inglese
to wear frills,
to dress elegantly
Spagnolo
acicalarse
Italiano
ornarsi di frónzoli,
vestire con eleganza
Tedesco
sich mit Flitterwerk schmücken,
sich mit Eleganz kleiden.
arrepranài , vrb Definizione
fàere una cosa o unu logu in paris, pranu
Sinonimi e contrari
aglianai,
alladiae,
apalisare,
apianare,
illadiare,
ispianare,
splanai
Etimo
ctl.
replanar
Traduzioni
Francese
aplanir
Inglese
to flatten
Spagnolo
allanar
Italiano
appianare
Tedesco
einebnen.
arrèscere, arrèschere , vrb: arresci,
arrèsciri Definizione
su si firmare de sa cosa chi passat candho agatat un'istrintu, puntas o àteru chi no dha lassant andhare: dhu narant fintzes in su sensu de si firmare cun ccn., de achicare o de si firmare foedhandho, de lígere male
Sinonimi e contrari
abèschere,
ammadèschere,
arrancare,
arrèghere,
arrescedhinai,
obèschere
/
arreare,
firmai
| ctr.
andai
Modi di dire
csn:
arrèsciri bèni in su cuadhu = ischire istare o andhare a cadhu; arrèsciri in su ludu = afungàreche in su ludu; andai o fai arresci arresci = a su frimma frimma
Frasi
fuant imbàtius in d-una sica e sa navi si fut arréscia ◊ candho atogat s'iscudet a punzu pro no li arrescher su mossu in caminu (Piras)◊ mi est arréscia un'ispina de pisci ◊ s'arau at arréscidu in is perdas ◊ is corrus de su cerbu ant arrésciu in is matas
2.
est arrésciu… inchi dhi arrèsciant is barras! ◊ tui arrescis in dónnia logu si agatas genti a chistionai! ◊ camina e no ti arrescas finas a candho durat lughe ◊ arresche inoche, ca deo andho a cudhane!
Traduzioni
Francese
entraver,
interrompre,
échouer,
s'arrêter
Inglese
to hinder
Spagnolo
atascarse
Italiano
incagliare
Tedesco
auflaufen.
arreselài , vrb: reselai* Definizione
su no giare fide, su àere bendha o duda
Sinonimi e contrari
dudai,
suspetai
/
abbabbarrotai,
addojare,
adumbrai,
assumbrai,
umbrai
| ctr.
cunfiai,
fidai
Traduzioni
Francese
se méfier,
hésiter
Inglese
to distrust,
to totter
Spagnolo
recelar
Italiano
diffidare,
tentennare
Tedesco
mißtrauen,
schwanken.
arrespinài , vrb: raspinai* Definizione
èssere arrasposu, essire arrasposu
Traduzioni
Francese
devenir rêche,
faire devenir rêche
Inglese
to make rough (become)
Spagnolo
curtir,
agrietar
Italiano
rèndere o divenire rùvido
Tedesco
grob werden,
grob machen.
arressàre , vrb Definizione
su si firmare de camminare, de fàere cosa, fàere firmare / pps. arressadu, arressu
Sinonimi e contrari
afrimai,
arrèghere,
arremai 1
| ctr.
andai
Frasi
mi arresso a li porrire azudu ◊ si est arressa pro si pasare azicu ◊ su mundhu no si est mai arressu e ne mai s'at a frimmare ◊ a Pirella, ca fit ingomendhe chene masticare bene, sa sartitza si li est arressada in gurguzu!
2.
l'arressant chin su cadhu ◊ a mimme no b'at crisura o làcana chi mi arressat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bloquer,
arrêter
Inglese
to stop
Spagnolo
parar
Italiano
fermare
Tedesco
halten.
arrestài , vrb: arrestare Definizione
pònnere is ferros, betare in presone a unu / a. líteras = frimmare sa posta a manera chi no lompat a chie depet
Sinonimi e contrari
ammanetare,
imprasonai,
ingalerare,
ingiabbulare,
ingribbiai,
tènnere
| ctr.
iscapare
Frasi
is carabbineris fuant benius a domu po arrestai su babbu ◊ custa cantzone dh'iat cantada su bochidore in s’ora chi dhu fiant arrestandho ◊ a chini mi bollit ponni in contraventzioni, a chini mi bollit arrestai! ◊ una vorta ndhe l'at finia in caserma, ma non ca l'aviant arrestau
Traduzioni
Francese
arrêter
Inglese
to arrest,
to capture
Spagnolo
detener
Italiano
arrestare,
catturare
Tedesco
verhaften.
arrestigàre , vrb: arrestricare Definizione
pònnere sa restiga a unu trastu, bestire unu trastu (cadira) de restiga
Sinonimi e contrari
afiletai,
impagliai
2.
su fiascu arrestigadu muntenet su binu friscu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
empailler
Inglese
to cover with straw
Spagnolo
empajar
Italiano
impagliare
Tedesco
mit Stroh umwickeln.
arresuminài , vrb: resuminai Definizione
nàrrere sa matessi cosa cun prus pagos foedhos
Sinonimi e contrari
arresumi
2.
is fuedhus nous, batallendidhus e manixendidhus a bonu proi, arresúminant comenti su trigu modhi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
résumer
Inglese
to reassume
Spagnolo
resumir
Italiano
riassùmere
Tedesco
zusammenfassen.
arresurtài, arresurtàre , vrb: arrisultai,
erresultare,
resultai* Definizione
àere un’arresurtau, su chi essit o chi si ndhe bogat de calecuna cosa chi si faet, de su chi si cricat de ischire; diventare calecuna cosa; bínchere una dificurtade e lòmpere a un'iscopu
Sinonimi e contrari
essire,
resèssere
Frasi
tiu Perantoni si bistiat de màscara e ndi arresurtàt ca fiat arriri prus de is àtaras màscaras ◊ de s'iscritura sagrada arresurtat chi Elias fiat unu campioni po su nòmini de su Segnori
2.
Deus bollat chi s'inciascu arresurtit beridadi!
3.
Pitanu iat apretau s'arretore po che arresurtare a dhi lassare su cuadhu ◊ nemos ch'est arresurtau a calare a fundhu
Traduzioni
Francese
résulter
Inglese
to result
Spagnolo
resultar
Italiano
risultare
Tedesco
sich ergeben.
arresuscitàre, arresussitàre , vrb Definizione
torrare a biu, nau de Cristos / s'Arresussitau = Cristos torradu a biu
Frasi
Zesugristu sa tertza die est arresussitau ínteri sos mortos
2.
sa die de Pasca a s'incontru s'Arresussitau cun sa Mamma si assortint apare
Traduzioni
Francese
ressusciter
Inglese
to resuscitate
Spagnolo
resucitar
Italiano
resuscitare
Tedesco
auferstehen.
arretàe , vrb: arretare,
arretai,
retai Definizione
nau de sa natura de su mascu, su si fàere tostada, chíbbera, tètera
Sinonimi e contrari
arrintzonare,
arritzare
Frasi
cussu est ómine chi no arretat ◊ est arretendhe, comente at bidu féminas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
être en érection
Inglese
to have the erection,
to be in erection
Spagnolo
tener una erección
Italiano
avére l'erezióne,
èssere in erezióne
Tedesco
in Erektion sein.
arretolàre , vrb Definizione
fàere a retolu, a chedha, essire in medas
Sinonimi e contrari
abbudronare,
acedhae,
afollare,
apubulare,
atropare,
atrumare,
atutinare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
assembler,
rassembler
Inglese
to join up
Spagnolo
juntarse
Italiano
unirsi,
aggrupparsi
Tedesco
sich sammeln.